୧୯୬୩ ମସିହାର କଥା। ସେତେବେଳେ ମୁଁ ରେଭେନ୍ସା କଲେଜରେ ମାଥମେଟିକ୍ସରେ ଏମ୍ଏସ୍ସି କରୁଥାଏ। ସେବେ ଗୋଟେ ନିୟମ ଥିଲା, ଯଦି ଏମ୍ଏସ୍ସିରେ ୪୮%ରୁ କମ୍ ମାର୍କ ରହିବ, ତା’ହେଲେ ଅଧ୍ୟାପକ ଚାକିରି ମିଳିବ ନାହିଁ। ମୋର ଟିକେ ଭୟ ହେଲା। କାଳେ ପରୀକ୍ଷାରେ ଭଲ ନହେବ, ସେଥିପାଇଁ ସେହି ବର୍ଷ ମୁଁ ପରୀକ୍ଷା ନ ଦେଇ ଜାଣିଶୁଣି ଫେଲ୍ ହୋଇଗଲି। କାରଣ ଫେଲ୍ ହୋଇ ଆଉ ଥରେ ପଢି ଭଲ ମାର୍କ ରଖିଲେ ସେତେବେଳେ ଅଧ୍ୟାପକ ଚାକିରି ମିଳିଯାଉଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଥରେ ୪୮%ରୁ କମ୍ ମାର୍କ ରହିଗଲେ ଆଉ ଅଧ୍ୟାପକ ଚାକିରି ମିଳୁ ନଥିଲା। ତେଣୁ ସେ ଥରକ ପରୀକ୍ଷା ନ ଦେଇ ଆଉ ଥରେ ପଢିବାକୁ ମୁଁ ମନେ ମନେ ସ୍ଥିର କରିନେଲି। କିନ୍ତୁ ଆଉ ଥରେ ଫର୍ମଫିଲପ୍ କରି ପଢିବାକୁ ତ କିଛିଦିନ ସମୟ ଲାଗିବ। ଖାଲିଟାରେ ସେ ସମୟକୁ କାହିଁକି ନଷ୍ଟ କରିବି ବରଂ ଚାକିରି କରିବା ଭଲ ଭାବି ନୟାଗଡ଼ କଲେଜରେ ଲାବ୍ରୋଟୋରୀ ଆସିଷ୍ଟାଣ୍ଟ ଭାବେ କାମ କରିବାକୁ ଲାଗିଲି। ମାସକୁ ଦରମା ୧୭୦ ଟଙ୍କା ମିଳୁଥିଲା। ପ୍ରଥମ ମାସ ଯେବେ ଦରମା ପାଇ ଘରକୁ ଗଲି ନନା କାହାନ୍ତି ବୋଲି ଖୋଜିଲି। ନନା ଘରେ ନଥିବାରୁ ବୋଉ ହାତରେ ଦରମା ଟଙ୍କାଟିକୁ ଧରାଇଦେଲି। ସେ କିନ୍ତୁ ବାରମ୍ବାର ମନା କରୁଥିଲା, ହେଲେ ମୁଁ ତାକୁ ବାଧ୍ୟ କରି ରଖିବାକୁ କହିଲି। ସେଦିନ ମାଉସୀ ଆମ ଘରକୁ ଆସିଥାନ୍ତି। ମୋ ଦରମା ପାଇବା କଥା ଶୁଣି ସେ ବୋଉକୁ ପଚାରିଲେ- ତୋ ପୁଅ କେତେ ଦରମା ପାଇଛି କି? ବୋଉ କହିଲା- ‘ମୋ ପୁଅ ଆଠ କୋଡି ଦଶ ପାଇଛି’। ଏହା ଶୁଣି ମାଉସୀ କାବା ହୋଇ ବୋଉକୁ କହିଲେ, ‘କ’ଣ ହେଲା, ତୋ ପୁଅ ଏତେ ଦରମା ପାଇଛି, ହେଲେ ମୋ ପୁଅ କିନ୍ତୁ ବହୁତ କମ୍ ଦରମା ପାଉଛି।’ ଏମିତି କିଛି ସମୟ କଥାବାର୍ତ୍ତା ପରେ ମୁଁ ଖାଇପିଇ ଶୋଇପଡିଲି। ପରଦିନ ସକାଳେ ମୁଁ କଲେଜ ବାହାରିଲାବେଳେ ଦେଖିଲି ମୋ ପକେଟ୍ରେ ସେହି ୧୭୦ ଟଙ୍କା ପୁଣି ପସିଛି। ବୋଉକୁ ପଚାରିବାରୁ ସେ କହିଲା- ‘ତୁ ମୋତେ ଯେଉଁ ଟଙ୍କା ଦେଲୁ, ସେଇଟା ମୋର ଧନ ହୋଇଗଲା। ଆଉ ମୋ ଧନକୁ ମୁଁ ଯାହାକୁ ଇଚ୍ଛା ହେଲା ତାକୁ ଦେଲି, ସେଥିରେ ଅସୁବିଧା ରହିଲା କେଉଁଠି।’ ଏକଥା ଶୁଣି ମୁଁ ଆଉ କ’ଣ କହିବି। ମୋ ପାଟି ସେତିକିରେ ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲା। ବୋଉ ମୋ ମୁଣ୍ଡକୁ ଟିକେ ଆଉଁସି ଦେଇ କହିଲା- ‘ଏବେ ଖୁସିରେ ତୁ କଲେଜ ଯା।’ ବୋଉର ସେହି ଆଶୀର୍ବାଦ ବୋଳା ହାତ ମୋତେ ମୋ ଲକ୍ଷ୍ୟ ପଥରେ ପହଁଞ୍ଚତ୍ବାକୁ ଅନେକ ସାହାଯ୍ୟ କରିଛି। ମୋର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ମୁଁ ଅଧ୍ୟାପକଟିଏ ହେବି। ତା’ରି ଆଶୀର୍ବାଦରୁ ମୁଁ ପୁଣିଥରେ ଏମ୍ଏସ୍ସି ପଢି ଭଲ ମାର୍କ ରଖି ଅଧ୍ୟାପକ ଚାକିରି ପାଇଲି ଏବଂ ୨୦୦୦ ମସିହାରେ ପ୍ରିନ୍ସପାଲ୍ ହୋଇ ଚାକିରିରୁ ଅବସର ନେଲି। ତା’ସହିତ ନାଟକ ପ୍ରତି ଦୁର୍ବଳତା ଥିବାରୁ ଅନେକ ନାଟକ ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟ ରଚନା କଲି। ଶୋଣିତ ସ୍ବାକ୍ଷର, ଅନେକ ଛାଇ ଅସରନ୍ତି ଅନ୍ଧାର, ଏକ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଅନେକ ପୃଥିବୀ, ମରୁ ମନ୍ଥନ, ଏକାନ୍ତ ନିଜସ୍ବ, ବାଲ୍ମିକୀ ଉବାଚ, ଆମେ ଅକିଞ୍ଚନ, ନାୟିକାର ନାଁ ଲୁସି, ଏମିତି ଚାଲିଛି ଇତ୍ୟାଦି ହେଉଛି ମୋ ଲିଖିତ କେତୋଟି ପ୍ରମୁଖ ନାଟକ। ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ନାଟକ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ ମଧ୍ୟ ହୋଇଛି। ଏପରିକି ଏକାନ୍ତ ନିଜସ୍ବ ନାଟକକୁ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ମଧ୍ୟ ମିଳିଛି। ସେହିପରି ପୁନଶ୍ଚ ଆଲୋକ, ଗାନ୍ଧାରୀର ଅଶ୍ରୁ, ବଂଶବୃକ୍ଷ, କଢିମା ଇତ୍ୟାଦି ହେଉଛି ମୋ ଲିଖିତ କେତୋଟି ଏକାଙ୍କିକା ସଂକଳନ।
-ଅମ୍ବ୍ରିତା