ଚଣ୍ଡିଖୋଲ,୧୮ା୧୦(ଡି.ଏନ.ଏ.): ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବୌଦ୍ଧ ପୀଠ ଉଦୟଗିରି, ଲଳିତଗିରି ଓ ରନତ୍ଗିରି ହୀରକ ତ୍ରିଭୂଜ ରୁପେ ପରିଚିତ। ବିଶ୍ୱ ମାନଚିତ୍ରରେ ହୀରକ ତ୍ରିଭୂଜ ସ୍ଥାନ ପାଇବା ପରେ ଦେଶ ବିଦେଶରୁ ବହୁ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ସେଠାକୁ ଆସିଥାନ୍ତି। ସେଠାର ପୋତି ହୋଇ ରହିଥିବା ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ କୀର୍ତ୍ତିରାଜିକୁ ଖନନ କରି ବାହାର କରାଯାଇଛି। ଯାଜପୁର ଜିଲା ଦର୍ପଣ ତହସିଲ ଅଧୀନ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବୌଦ୍ଧପୀଠ ଉଦୟଗିରି ନିକଟରେ ରହିଛି ଚଣ୍ଡିଆ ପାହାଡ଼। ବୌଦ୍ଧ କୀତ୍ତିରାଜି ସଂଲଗ୍ନ ଏହି ପାହାଡ଼ ଖନନ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ବୋଲି ବହୁ ପରିବେଶବିତ୍ ଓ ବୌଦ୍ଧ ଗବେଷକମାନେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି। ଉକ୍ତ ପାହାଡ଼ ଛୋଟ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେଠାରୁ ବାହାରୁ ଥିବା ପଥର ମୂଲ୍ୟବାନ। ସେହି ପଥରରେ ମୂର୍ତ୍ତି ତିଆରି କରାଯାଏ। ଉକ୍ତ ପଥରରେ ନିର୍ମାଣ ହୋଇଥିବା ମୂର୍ତ୍ତି ୫ହଜାରରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ୧ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାରେ ବିକ୍ରି କରାଯାଏ । ସେଥିପାଇଁ ଉକ୍ତ ପାହାଡ଼ର ପଥର ଉପରେ ମାଫିଆ ମାନଙ୍କ ଲୋଲୁପ ଦୃଷ୍ଟି ପଡ଼ିଛି। ଦୀର୍ଘଦିନ ହେବ ସେଠାରୁ ଖନନ କରାଯାଇ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନକୁ ପଥର ଚାଲାଣ ହେଉଛି। ତହସିଲ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ କିମ୍ବା ପୋଲିସ ପଥର ମାଫିଆଙ୍କ ବିରୋଧରେ କୌଣସି ଆଖିଦୃଷ୍ଟିଆ ପଦକ୍ଷେପ ନେଉ ନାହାଁନ୍ତି ବୋଲି ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଛି।
ଗତ ମାସକ ତଳେ ବାଲିଚନ୍ଦ୍ରପୁର ପୋଲିସ ମୂର୍ତ୍ତି ପଥର ଚାଲାଣ ସମୟରେ ୨ ଟ୍ରାକ୍ଟରକୁ ଜବତ କରିଥିଲା। ତେବେ ତହସିଲ ପକ୍ଷରୁ ସେଭଳି କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଉ ନ ଥିବାରୁ ଚୋରା ପଥର ବେପାରୀମାନେ ସକ୍ରିୟ ହୋଇ ଉଠିଛନ୍ତି। ଗୋଟିଏ ଟ୍ରାକ୍ଟରରେ ଯାଉଥିବା ପଥରର ମୂଲ୍ୟ ୩୦ରୁ ୪୦ହଜାର ଟଙ୍କାରେ ବିକ୍ରି ହେଉଛି। ଟ୍ରକରେ ଚାଲାଣ ପଥର ୫୦ହଜାରରୁ ୧ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାରେ ବିକ୍ରି କରାଯାଉଛି। ସେଥିପାଇଁ ପଥର ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ଦିନରାତି ଏକ କରି ସେହି ପାହାଡ଼କୁ ବେଆଇନ ଭାବେ ଖନନ କରୁଛନ୍ତି। ରାଜ୍ୟସରକାର ଅବଢା ଯୋଜନାରେ ଉକ୍ତ ପାହାଡ଼ ଖନନ କରିବେ ବୋଲି ଗତ ବର୍ଷ ଗେଜେଟ୍ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା। ଏହା ପରେ ଓଡ଼ିଶା ମାଇନିଂ କର୍ପୋରେଶନ୍କୁ ଖନନ ଦାୟିତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ତେବେ ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ ଓଏମ୍ସି ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ଖନନ ନ କରିବା ହେତୁ ବେଆଇନ ପଥର ଖନନକାରୀମାନେ ପଥର ଉତ୍ତୋଳନ କରି ବାହାରକୁ ଚାଲାଣ କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ କହିଛନ୍ତି।
୨୦୦୭ରେ ଭାରତୀୟ ପ୍ରନତ୍ତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗ ତରଫରୁ ଉଦୟଗିରିଠାରେ ବିଶ୍ୱ ଐତିହ୍ୟ ସପ୍ତାହ ପାଳନ ଅବସରରେ କୁହାଯାଇଥିଲା କି ବୌଦ୍ଧ ପୀଠର ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ୱରେ ଥିବା ପାହାଡ଼କୁ ଖନନ କରା ନ ଯାଇ ସବୁଜିମାମୟ କରିଯିବ। ଫଳରେ ହୀରକ ତ୍ରିଭୂଜ ବିଶ୍ୱ ଐତିହ୍ୟରେ ସ୍ଥାନ ପାଇପାରିବ। ତେବେ ଏହି ବେଆଇନ ଖନନ ଯୋଗୁ ଅଦ୍ୟାବଧି ୟୁନେସ୍କୋ ତରଫରୁ ଏହାକୁ ବିଶ୍ୱ ଐତିହ୍ୟ ତାଲିକାରେ ସ୍ଥାନ ପାଇବାକୁ ସର୍ଭେ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇ ପାରୁନାହିଁ। ତେଣୁ ତୁରନ୍ତ ବେଆଇନ ଖନନକାରୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ସାଧାରଣରେ ଦାବି ହେଉଛି। ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଦର୍ପଣ ତହସିଲଦାର ଶୁଭଦର୍ଶନ ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ପଚାରିବାରେ ସେ କୁହନ୍ତି, ମୁଁ ନୂତନ ଭାବେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ପାହାଡ଼ ଖନନ ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିନାହିଁ। ଯଦି ମୂର୍ତ୍ତି ପଥର ଚୋରା ଚାଲାଣ ଚାଲିଛି ଦିନେ ଦୁଇଦିନ ଭିତରେ ନିଶ୍ଚିନ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ।