ମହାକାଳପଡ଼ା, ୨୪ା୯(ଡି.ଏନ.ଏ.): କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଜିଲା ମହାକାଳପଡ଼ା ବ୍ଲକ ଉପକୂଳ ଅଞ୍ଚଳ ବତୀଘର ପଞ୍ଚାୟତ କଜଳପାତିଆ ଲୁଣା ଜଙ୍ଗଲରେ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ବହୁରୂପୀ ଏଣ୍ଡୁଅ (ଚାମେଲିୟନ ପ୍ରଜାତି) ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ଏହି ବହୁରୂପୀ ଏଣ୍ଡୁଅ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି ହେଲେ ବଂଶ ବିସ୍ତାର କରିଥାନ୍ତି। ଏମାନେ ଶତ୍ରୁଙ୍କୁ ଦେଖିବା ମାତ୍ରେ ନିଜ ଶରୀରର ରଙ୍ଗ ବଦଳାଇବାରେ ମାହିର। ଏହି ପ୍ରଜାତି ଏଣ୍ଡୁଅର ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ବଜାରରେ ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟ ରହିଛି। ବହୁରୂପୀ ଏଣ୍ଡୁଅ ଜଙ୍ଗଲରେ ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କଲେ ଉକ୍ତ ସମୟରେ ରଙ୍ଗ ବଦଳାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିଥାନ୍ତି। ଗଛର ପତ୍ର ଉପରେ ଚାଲିଲେ ସବୁଜ ରଙ୍ଗ, ଗଛର କାଠ ଉପରେ ଚାଲିଲେ କଞ୍ଚା କାଠର ରଙ୍ଗ, ସେହିପରି ବାଲିସ୍ତୂପ ବା ମାଟି ଉପରେ ଚାଲିଲେ ମାଟିଆ ରଙ୍ଗ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ଚାଲିଲେ ସେହି ରଙ୍ଗ ବଦଳାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିଥାନ୍ତି। ବିଶେଷକରି ଏମାନଙ୍କ ଶରୀର ରଙ୍ଗ ବଦଳାଇବାର ଅନେକ ବୈଜ୍ଞାନିକ କାରଣ ରହିଛି। ଶରୀରରେ କିଛି ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଜିନ୍ଗତ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ହେବା ସହ ନିଜ ଶିକାରକୁ ଧରିବା (ଛୋଟ ଛୋଟ କୀଟପତଙ୍ଗ)ଓ ଖାଇବାକୁ ପରିବେଶ ସହ ଖାପ ଖୁଆଇ ନିଜର ରଙ୍ଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଥାଏ। ଯେପରି ଖାଦ୍ୟ ଜାଣିବା ପୂର୍ବରୁ ଅତି ଚତୁରତା ସହ ଝାମ୍ପିନେଇ ଶିକାର କରିଥାଏ।
ବିଶେଷକରି ବର୍ଷା ଓ ଶୀତଦିନରେ ବହୁରୂପୀ ଏଣ୍ଡୁଅ ବହୁଳ ପରିମାଣରେ ବଂଶ ବିସ୍ତାର କରିଥାନ୍ତି। ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଲୁଣା, ହେନ୍ତାଳ ଓ କାଜୁ ଜଙ୍ଗଲରେ ଏମାନେ ବସବାସ କରନ୍ତି। ଏମାନଙ୍କ ଲମ୍ବ ଏକ ଫୁଟରୁ ଊଦ୍ଧର୍ବ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ଶିକାର କଲାବେଳେ ଏମାନେ ଏକ ଫୁଟ୍ରୁ ଅଧିକ ଲମ୍ବର ଖାଦ୍ୟଙ୍କୁ ନିଜ ଜିଭ ସାହାଯ୍ୟରେ ଟାଣି ନେଇଥାନ୍ତି। ଏମାନଙ୍କ ଜିଭରେ ଅଠାଳିଆ ଭଳି ଏକ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଥିବାରୁ ଖାଦ୍ୟ ସହଜରେ ଖସିଯାଇ ପାରନ୍ତି ନାହିଁ। ସାମ୍ପ୍ରତିକ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଶିଳ୍ପ କାରଖାନାରୁ ନିର୍ଗତ ବିଷାକ୍ତ ଗ୍ୟାସ୍ ପ୍ରଭାବରେ ପୂର୍ବ ଅପେକ୍ଷା ଏମାନଙ୍କ ବଂଶ ବୃଦ୍ଧି ଢେର୍ କମିଛି। ନବେ ଦଶକ ପୂର୍ବରୁ ବହୁ ପରିମାଣରେ ଏମାନେ ଜଙ୍ଗଲଗୁଡ଼ିକରେ ଦେଖାଯାଉଥିଲେ। ୧୯୯୯ ମହାବାତ୍ୟା, ୨୦୧୩ ଫାଇଲିନ, ୨୦୧୪ ହୁଡ୍ହୁଡ୍ ଭଳି ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟରେ ଏମାନଙ୍କ ସଂଖା ଲୋପ ପାଇଥିବା ଜଣାପଡ଼େ। ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦୁର୍ବୃତ୍ତମାନେ ଲୁଚିଛପି ଏମାନଙ୍କୁ ଧରି ବଡ଼ ବଡ଼ ରାକେଟ ସହିତ ମସୁଧା କରି ମୂଲଚାଲରେ ରାତାରାତି ବିକ୍ରିବଟା କରିଥାନ୍ତି। ଏମାନଙ୍କ ମୂଲ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବଜାରରେ ଲକ୍ଷାଧିକ ଟଙ୍କା ହୋଇଥାଏ। ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ସଂରକ୍ଷଣ ଆଇନ-୧୯୭୨ ଅନୁସାରେ ଏମାନଙ୍କୁ ବିରଳ ପ୍ରଜାତିର ଜୀବ ଭାବେ ସିଡୁଲ ୨ ଓ ପାର୍ଟ ୧ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି। ଆଇନ ଅନୁସାରେ, ଏମାନଙ୍କୁ ଧରିବା ଓ ଶିକାର କରି ବିକ୍ରିବଟା କଲେ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି। ସୂଚନା ଅନୁସାରେ ୨୦୧୬, ୧୭, ୧୮ ମସିହାରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଞ୍ଚଳର କେତେଜଣ ଯୁବକ ଏହି ବହୁରୂପୀ ଏଣ୍ଡୁଅକୁ ବିକ୍ରି ପାଇଁ ମସୁଧା ଚାଲିଥିଲା ବେଳେ ବନ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ଚଢାଉ କରାଯାଇ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ବିରଳ ଚାମେଲିୟାନ ପ୍ରଜାତି ଏଣ୍ଡୁଅର ସୁରକ୍ଷା ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ସଚେତନତା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କରିବାକୁ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ମହଲରେ ଦାବି ହେଉଛି।