ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ୭।୬ : ପରିବେଶ ସଂରକ୍ଷଣ ନେଇ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଏକ ଅଭିଯାନ ଚାଲିଛି ଏବଂ ଏହାର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଉଛି। ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ପରିବେଶକୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଏକ ଅଭିଯାନ ଚଳାଉଛନ୍ତି। ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଅଭିଯାନ ଚାଲିଛି। କିନ୍ତୁ ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ଏହି ଅଭିଯାନ ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ ମନେ ହେଉନାହିଁ। ପରିବେଶ ସଂରକ୍ଷଣ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ୧୮୦ ଟି ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତ ତଳେ ରହିଛି। ଭାରତ ଏହି ତାଲିକାରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ସ୍ତରରେ ରହିଛି। ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଇପିଆଇ-୨୦୨୨ ପ୍ରଦର୍ଶନ ସୂଚକାଙ୍କରେ ଭାରତର ସ୍ଥାନ ତଳେ ରହିଥିବା ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ଏହି ତାଲିକାରେ ଡେନମାର୍କ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି, ଡେନମାର୍କ ସବୁଠାରୁ ପରିବେଶ ସ୍ଥିର ଦେଶ ଭାବରେ ମାନ୍ୟତା ପାଇଛି।
ଇପିଆଇ ପ୍ରତି ଦୁଇ ବର୍ଷ ପରେ ଏହାର ସୂଚକାଙ୍କ ପ୍ରକାଶ କରିଥାଏ। ପରିବେଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରୟାସ ଆଧାରରେ ଏହା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦେଶକୁ ସ୍ଥାନିତ କରେ। ଏହି ମାନ୍ୟତା ମୁଖ୍ୟତ ୩ ତିନୋଟି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ଆଧାରିତ, ପ୍ରଥମଟି ହେଉଛି ଇକୋସିଷ୍ଟମ ଜୀବନ୍ତତା, ଦ୍ୱିତୀୟଟି ହେଉଛି ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ତୃତୀୟଟି ହେଉଛି ଜଳବାୟୁ ନୀତି। ଏହି ଆଧାରରେ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶର ମାନ୍ୟତା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇଥାଏ। ଏହି ସୂଚକାଙ୍କ ୨୦୦୨ ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୈତିକ ଫୋରମ, ପରିବେଶ ଆଇନ ଏବଂ ନୀତି ପାଇଁ ୟେଲ ସେଣ୍ଟର ଏବଂ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପୃଥିବୀ ବିଜ୍ଞାନ ସୂଚନା ନେଟୱାର୍କ ସହିତ କଲମ୍ବିଆ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ କେନ୍ଦ୍ର ସହିତ ମିଳିତ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ।
୨୦୨୨ ମିଳିତ ପ୍ରକଳ୍ପ ରିପୋର୍ଟ ୟେଲ ସେଣ୍ଟର ଏବଂ କଲମ୍ବିଆ ଆର୍ଥ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଛି। ଅନ୍ୟ ରିପୋର୍ଟ ଅପେକ୍ଷା ଇପିଆଇ ରିପୋର୍ଟକୁ ଅଧିକ ସଠିକ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ପରିବେଶ ପ୍ରତି ବିପଦ, ବାୟୁ ଗୁଣବତ୍ତା, ପିଏମ୍ ୨.୫ ସ୍ଥିତି, ନିଶ୍ୱାସ ଲାଗି ଉପଯୁକ୍ତ ବାୟୁ, ଜଳ ଉତ୍ସ, ସବୁଜ ବିନିଯୋଗ, ସବୁଜ ଉଦ୍ଭାବନ, ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଉପରେ ଦେଶର ନେତୃତ୍ୱ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ବିଚାର ପରିସରଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ। ଏହାର ୱେବସାଇଟରେ ସୂଚନା ଦିଆଯାଇଛି ଯେ ୪୦ଟି ପାରାମିଟର ଆଧାରରେ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଦେଶମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରୟାସ ଅନୁସାରେ ଏହି ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି।
ଇପିଆଇ ପକ୍ଷରୁ ୧୮୦ ଦେଶର କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତାକୁ ବିଚାର କରି ରିପୋର୍ଟରେ ସ୍ଥାନୀତ କରାଯାଇଛି। ରିପୋର୍ଟରେ ଭାରତ ବିଷୟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଏହାର ୧୮୦ ତମ ମାନ୍ୟତା ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ନୁହେଁ। ନୀତି ସ୍ତରରେ ପରିବେଶ ସହ ଜଡିତ ଆଇନକୁ ମଜବୁତ କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ସରକାର ନୂତନ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରୁଛନ୍ତି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ବିଦ୍ୟମାନ ନୀତି ଦୁର୍ବଳ ହେଉଛି। ନୀତି ଗୁଡ଼ିକ କୋଷ୍ଟାଲ ରେଗୁଲେଶନ ଜୋନ, ୱାଇଲ୍ଡ ଲାଇଫ ଆକ୍ଟ, ଜଙ୍ଗଲରେ ଖଣି ଖନନକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ହେବା ଜରୁରୀ। ପରିବେଶକୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ସରକାର ଶିଳ୍ପକୁ ଆଗକୁ ନେଉଛନ୍ତି। ଶିଳ୍ପ ପ୍ରକଳ୍ପ ଯୋଗୁଁ ପଶ୍ଚିମ ଘାଟ ପର୍ବତମାଳା ଉପରେ ବିପଦ ଘନେଇଛି। ଏଠାରେ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସରକାର କୌଣସି ଚିନ୍ତା କରୁ ନାହାନ୍ତି ବୋଲି ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି।
ଦେଶର ଜଳ ସମ୍ପର୍କିତ ରିପୋର୍ଟରେ ମଧ୍ୟ ଚିନ୍ତା ପ୍ରକଟ କରାଯାଇଛି। ଭାରତରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ବୋରୱେଲକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଛି। ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତ ଇପିଆଇ ତାଲିକାରେ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ପଛରେ ପଡିଛି। ଏହି ସମୟରେ ଯେତେବେଳେ ଅନ୍ୟ ଦେଶ କୋଇଲା ବ୍ୟବହାରରୁ ଦୂରେଇ ଯାଉଛନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ଭାରତ ଏହା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ବଢ଼ାଇ ଦେଇଛି। ଯେଉଁ କାରଣରୁ କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍ସାଇଡର ନିର୍ଗମନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ଯାହା ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ। ପରିବେଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲରେ ଏହା ଏକ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି।
ଇପିଆଇ ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ଯଦି ବର୍ତ୍ତମାନର ହାରରେ ନିର୍ଗମନ ଜାରି ରୁହେ ତେବେ ୨୦୫୦ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତ, ଚାଇନା, ଆମେରିକା ଏବଂ ରୁଷିଆ ଆଦି ଚାରି ଦେଶ କେବଳ ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ଗ୍ରୀନ ହାଉସ ଗ୍ୟାସ ପାଇଁ ଦାୟୀ ରହିବେ।