ଏଇ ଭାରତରେ

ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ବର୍ଜ୍ୟର ପୁନଃ ବିନିଯୋଗ କରି ଏକ ଉଦାହରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି ସି.ଏମ୍‌. ନାଗରାଜ। ବେଙ୍ଗାଲୁରୁର ଡୋଡାବନହାଲି ସରକାରୀ ହାଇସ୍କୁଲରେ ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି ନାଗରାଜ। ତାଙ୍କ ୧୫ ବର୍ଷର ଶିକ୍ଷକ ଜୀବନରେ ସେ ବର୍ଜ୍ୟର ପୁନଃ ଉପଯୋଗ କରିଆସୁଛନ୍ତି। ଭଙ୍ଗା ତଥା ଅଦରକାରୀ ଧାତବ ଉପକରଣ, ଚେୟାର, ଟେବୁଲ ଆଦି ସଂଗ୍ରହ କରି ସ୍କୁଲରେ ନ୍ୟୁଜ ପେପର ରିଡିଂ ଷ୍ଟାଣ୍ଡ୍‌, ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ସ୍କ୍ରିନ୍‌, ଡାଏସ୍‌ ପୋଡିୟମ ଏବଂ କପ୍‌ବୋର୍ଡ ତିଆରି କରିଛନ୍ତି। ସ୍କୁଲରେ ମଧ୍ୟାହ୍ନ ଭୋଜନରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ କ୍ଷୀର ପିଇବାକୁ ଦିଆଯାଏ ଓ ଖାଲି ପ୍ୟାକେଟକୁ ସିଲାଇକରି କମ୍ପ୍ୟୁଟର କଭର ଓ ଅନ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ପାଇଁ କଭର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛନ୍ତି। ସେ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ବାୟୋଓ୍ବେଷ୍ଟ କନ୍‌ଭଟର ଏବଂ ବିନ୍‌ କିଣିଛନ୍ତି ପେପର ଓ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍‌ ବର୍ଜ୍ୟ ପାଇଁ। ପତ୍ର, ନିକଟସ୍ଥ କୃଷକଙ୍କ ଜମିରୁ କୃଷିବର୍ଜ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି କନ୍‌ଭର୍ଟରରେ ଜୈବିକ ଖତ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛନ୍ତି। ସେ ୮ ମାସରେ ୧ ଟନ୍‌ ଜୈବିକ ଖତ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି। ସ୍କୁଲର ୧ ଏକର ବିଶିଷ୍ଟ ବଗିଚାରେ ଏହାକୁ ଉପଯୋଗ କରାଯାଉଛି। ସ୍କୁଲରେ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି। ସ୍କୁଲରେ ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷା ଲାଗି ଅନେକ ଉପକରଣ ମଧ୍ୟ ବର୍ଜ୍ୟରୁ ନିର୍ମାଣ କରିଛନ୍ତି। ଶିକ୍ଷା ସହ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରତି ନାଗରାଜଙ୍କ ଅବଦାନ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷକ ପୁରସ୍କାରରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଛି।