ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୬।୯: ଇଣ୍ଡିଆ ବନାମ ଭାରତକୁ ନେଇ ଦେଶରେ ରାଜନୀତି ଜୋର ଧରିବାରେ ଲାଗିଛି। ଜି-୨୦ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ଅବସରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ତରଫରୁ ଅତିଥିଙ୍କୁ ରାତ୍ରୀ ଭୋଜନ ପାଇଁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇଥିଲା। ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପତ୍ରରେ ‘ପ୍ରେସିଡେଣ୍ଟ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ ବଦଳରେ ‘ପ୍ରେସିଡେଣ୍ଟ ଅଫ୍ ଭାରତ’ ଲେଖାଯାଇଥିଲା। ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ନେଇ ଜାତୀୟ ରାଜନୀତି ସରଗରମ ହେବାରେ ଲାଗିଛି। ବିରୋଧୀ ଇଣ୍ଡିଆ ମେଣ୍ଟ ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରୁଥିବାବେଳେ ଶାସକ ଭାଜପା ସମେତ କିଛି ସେଲିବ୍ରେଟି ଓ ଖେଳାଳୀ ଏହାକୁ ସମର୍ଥନ କରିଛନ୍ତି।
ଇଣ୍ଡିଆ ବନାମ ଭାରତକୁ ନେଇ ବିବାଦ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଥିବାବେଳେ କିଛି ଆଇନ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଏପ୍ରସଙ୍ଗରେ ନିଜର ମତ ରଖିଛନ୍ତି। ସମ୍ବିଧାନରେ ଏନେଇ କିଛି ଧାରା ଅଛି କି ନାହିଁ କିମ୍ବା ଇଣ୍ଡିଆକୁ ଭାରତରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇ ପାରିବ କି ନାହିଁ ସେ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ବୋଲି ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦେଶର ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ, ଇଣ୍ଡିଆକୁ ଭାରତ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଲେଖାଯାଇପାରିବ। ଏଥିପାଇଁ କୌଣସି ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂଶୋଧନ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ।
ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ବରିଷ୍ଠ ଆଇନଜୀବୀ ଏମ.ଏଲ କହିଛନ୍ତି, ଇଣ୍ଡିଆ ନାମ ହଟାଇ ଭାରତ କରିବା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧ରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି। ଧାରା ୧ନୁସାରେ ଇଣ୍ଡିଆ ଦ୍ୟାଟ ଇଜ୍ ଭାରତ। ଇଣ୍ଡିଆ ବଦଳରେ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକ ଭାରତ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ। ସେହିପରି ଭାବରେ, ଯଦି ଭାରତ ସରକାର ଯେକୌଣସି ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପତ୍ରରେ ଇଣ୍ଡିଆ ବଦଳରେ ଭାରତ ଲେଖନ୍ତି ତେବେ ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଛି।
ସେହିପରି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ଆଉ ଜଣେ ଆଇନଜୀବୀ ଜୟନନ୍ତ ସିଂ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି, ଭାରତ ଶଦ୍ଦର ଇଂରାଜୀ ଅନୁବାଦ ଇଣ୍ଡିଆ ନୁହେଁ। କିନ୍ତୁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଚାହିଁଲେ ଦୁଇଟି ଶଦ୍ଦକୁ କେଉଁଠି ବି ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ। ସ୍ବାଧୀନତା ପରେ ଭାରତ ସରକାର କିମ୍ବା ଗମେଣ୍ଟ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଲେଖାଯାଉଛି। ତଥାପି, ଏହାକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇପାରିବ ଏବଂ ଏଥିରେ ଆମ ସମ୍ବିଧାନିକ ବାଧା ଦେଇପାରିବ ନାହିଁ।
ଯଦି ଭାରତର ଇଂରାଜୀ ଅନୁବାଦ ଇଣ୍ଡିଆ ହୋଇଥାନ୍ତା, ତେବେ ଦେଶରେ ସବୁଠାରେ ଇଣ୍ଡିଆ ଭାରତ ଲେଖିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହୋଇଥାନ୍ତା। ଧାରା ୧ ଅନୁଯାୟୀ, ଉଭୟ ଭାରତ ଏବଂ ଇଣ୍ଡିଆ ଯେକୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ଲେଖାଯାଇପାରିବ।
ସେ ଆହୁରି କହିଛନ୍ତି, ସମ୍ବିଧାନ ସଭାରେ ଏକ ବିତର୍କ ବେଳେ ଏଚ ଭି କାମାଥ ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ। ସେ କହିଥିଲେ, ଇଣ୍ଡିଆକୁ ଭାରତର ଇଂରାଜୀ ଅନୁବାଦ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯିବା ଉଚିତ, କିନ୍ତୁ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ସେତେବେଳେ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରାଯାଇଥିଲା।
ତେବେ ଲୋକସଭାର ପୂର୍ବତନ ସେକ୍ରେଟେରୀ ଜେନେରାଲ ପିଡିଟି ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଭିନ୍ନ ମତ ରହିଛି। ସେ କହିଛନ୍ତି, ଧାରା ୫୨ଅନୁଯାୟୀ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପତ୍ରରେ ପ୍ରେସିଡେଣ୍ଟ ଅଫ୍ ଭାରତ ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଇଣ୍ଡିଆ ବଦଳରେ ଭାରତ ଲେଖିବା କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ଠିକ ନୁହେଁ।ପ୍ରେସିଡେଣ୍ଟ ଅଫ୍ ଭାରତ ଶଦ୍ଦ ସମ୍ବିଧାନରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ନାହିଁ।
ବରିଷ୍ଠ ଆଇନଜୀବୀ ଏମ.ଏଲ ଲୋହିତ କହିଛନ୍ତି, ଯଦି ସରକାର ପ୍ରସ୍ତାବରେ ଓ୍ବି ଦ ପିପୁଲ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ବଦଳରେ ଭାରତ ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ତେବେ ପୁଣିଥରେ ସମ୍ବିଧାନରେ ସଂଶୋଧନ କରିବାକୁ ପଡିବ। ଏଥିସହ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଉଭୟ ସଂସଦ ଗୃହରେ ପାରିତ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ।
ତେବେ ଏଠାରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇପାରିବ କି? ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବି ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରାଣ ଓ ମୌଳିକ ଗଠନର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଯଦି ପ୍ରସ୍ତାବରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଏ, ତେବେ ଏହି ମାମଲା ନ୍ୟାୟିକ ତଦାରଖ ଅଧୀନରେ ଆସିବ। କେସବାନନ୍ଦ ଭାରତୀ ମାମଲାରେ ୧୩ ଜଣିଆ ଖଣ୍ଡପୀଠ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସମ୍ବିଧାନକୁ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇପାରିବ କିନ୍ତୁ ଏହାର ମୌଳିକ ଗଠନରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ।