ପ୍ରତିବର୍ଷ ଜୁଲାଇ ୬ରେ ବିଶ୍ୱ ଜୁନୋଜ ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ୧୮୮୫ ମସିହାରେ ଏହିଦିନ ଫ୍ରାନ୍ସର ଜୈବବିଜ୍ଞାନୀ ଲୁଇ ପାଶ୍ଚର ଜଳାତଙ୍କ ଟିକା ବିକଶିତ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସ୍ମରଣ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ବିଶ୍ୱ ଜୁନୋଜ ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ଜୁନୋସିସ୍ ବା ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗ ହେଉଛି ଏକ ସଂକ୍ରମଣ ଯାହା ପ୍ରାକୃତିକ ଭାବରେ ମେରୁଦଣ୍ଡୀ ପ୍ରାଣୀଙ୍କଠାରୁ ମଣିଷକୁ ସଂକ୍ରମିତ ହୁଏ। ପ୍ରାଣୀମାନେ ପ୍ରାୟତଃ କ୍ଷତିକାରକ ଜୀବାଣୁ ବହନ କରିପାରନ୍ତି, ଯାହା ମଣିଷଙ୍କୁ ବ୍ୟାପିଥାଏ ଏବଂ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରେ। ଏହାକୁ ଜୁନୋଜ କୁହାଯାଏ । ଏସବୁ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଅଣୁଜୀବଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଜୀବାଣୁ, ଭୂତାଣୁ, ପରଜୀବୀ ଏବଂ କବକ ଆଦି ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାନ୍ତି। ୨୦୦ରୁ ଅଧିକ ଜଣାଶୁଣା ପ୍ରକାର ଜୁନୋଜ ଅଛି, ଯାହା ମାନବଠାରେ ନୂତନ ଏବଂ ବିଦ୍ୟମାନ ରୋଗର ଏକ ବୃହତ୍ ଅଂଶକୁ ନେଇ ଗଠିତ। ଜଳାତଙ୍କ ହେଉଛି ଏକ ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗ ଯାହାକୁ ଟିକାକରଣ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଦ୍ଧତି ମାଧ୍ୟମରେ ଶତ ପ୍ରତିଶତ ରୋକାଯାଇପାରିଥାଏ। ଜୁନୋଟିକ୍ ପାଥୋଜେନ୍ ସିଧାସଳଖ ଯୋଗାଯୋଗ କିମ୍ବା ଖାଦ୍ୟ, ଜଳ କିମ୍ବା ପରିବେଶ ମାଧ୍ୟମରେ ମଣିଷକୁ ବ୍ୟାପିପାରେ ଏବଂ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଜନସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଭାବେ ସଙ୍କଟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ। କରୋନା ମହାମାରୀ ପରେ କିଭଳି ପରବର୍ତ୍ତୀ ମହାମାରୀକୁ ରୋକାଯିବ ସେ ନେଇ ଏହି ଦିବସ ପାଳନ ଅବସରରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଯାଇଛି। ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗ ମଣିଷକୁ କିପରି ନ ବ୍ୟାପିବ ସେ ନେଇ ବିଶ୍ୱର ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ପକ୍ଷରୁ ସକ୍ରିୟ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି।
ଜାତିସଂଘର ପରିବେଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ (ୟୁଏନ୍ପି) ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପ୍ରାଣୀ ସମ୍ପଦ ଅନୁସନ୍ଧାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ (ଆଇଏଲ୍ଆର୍ଆଇ)ର ମିଳିତ ପ୍ରୟାସରେ ଭବିଷ୍ୟତରେ ମହାମାରୀକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ୧୦ଟି ସୁପାରିସ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି। ଏହା ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗର ବୃଦ୍ଧି ଘଟୁଥିବା ୭ଟି ଧାରାକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିଛି। ଏହି ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଇବୋଲା ଆକ୍ରାନ୍ତ ସମେତ ଅନେକ ଜୁନୋଟିକ୍ ମହାମାରୀକୁ ଅନୁଭବ କରିଥିବା ଏବଂ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ରଖିଥିବା ଆଫ୍ରିକା ଭବିଷ୍ୟତରେ ହେଉଥିବା ରୋଗକୁ ଦୂରକରିବା ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଧାନର ଉତ୍ସ ହୋଇପାରେ। ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ୭ଟି ମାନବ-ମଧ୍ୟସ୍ଥି କାରକ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଛି ଯାହା ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗର ଜାତର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି ବୋଲି ଜୈବ ବିବିଧତା ସମ୍ମିଳନୀ ଏହାର ୱେବ୍ସାଇଟରେ କହିଛି। ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ପ୍ରାଣୀ ପ୍ରୋଟିନ ପାଇଁ ମାନବ ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧି, ଅସ୍ଥାୟୀ କୃଷି ତୀବ୍ରତା, ବନ୍ୟଜନ୍ତୁଙ୍କ ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ଶୋଷଣ, ସହରୀକରଣ, ଜମି ବ୍ୟବହାର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ଉତ୍ତୋଳନକାରୀ ଶିଳ୍ପ ଦ୍ୱାରା ତ୍ୱରାନ୍ବିତ ହେଉଥିବା ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସ୍ଥାୟୀ ବ୍ୟବହାର, ଭ୍ରମଣ ଏବଂ ପରିବହନ ବୃଦ୍ଧି, ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଣରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଇତ୍ୟାଦି।
ଦର୍ଶାଯାଇଛି ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ସଂକ୍ରମିତ କରୁଥିବା ପ୍ରାୟ ୮୦ ପ୍ରତିଶତ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଅଣୁଜୀବ ‘ମଲ୍ଟି ହୋଷ୍ଟ’ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାନ୍ତି। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି, ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଅଣୁଜୀବ ମଣିଷ ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାଣୀ ହୋଷ୍ଟ ମଧ୍ୟରେ ଗତି କରିଥାନ୍ତି।
ଜୈବ ବିବିଧତା ହ୍ରାସ ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁ ସୁସ୍ଥ ଏବଂ ସ୍ଥିର ଇକୋସିଷ୍ଟମ ବିପଦରେ ପଡ଼ିଛି। ପ୍ରତିବର୍ଷ ବିଶ୍ୱ ଜୁନୋଜ ଦିବସ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଷୟ ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ହୋଇଥାଏ। ଚଳିତ (୨୦୨୩)ବର୍ଷ ପାଇଁ ଏହି ଦିବସର ବାର୍ତ୍ତା ରହିଛି ‘ପ୍ରାଣୀଙ୍କଠାରୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଦୂରତା ବଜାୟ ରଖିବା’ (ମେଣ୍ଟେନ ଏ ସେଫ୍ ଡିଷ୍ଟାନ୍ସ ଫ୍ରମ୍ ଆନିମଲ)।