କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଅଫିସ, ୨୪ା୫:କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଜିଲାର ଆରାଧ୍ୟ ତୁଳସୀ କ୍ଷେତ୍ରାଧିପତି ଶ୍ରୀବଳଦେବଜୀଉଙ୍କ ଚାପଖେଳ ରୀତିନୀତି ଜାରି ରହିଛି। ଏହି ଅବସରରେ ଶାମଗୁଡ଼ିଆ ଗଁାର ଫକୀର ଚରଣ ବେହେରା ଏକ ଅଷ୍ଟଧାତୁ ନିର୍ମିତ ୧୦ ଇଞ୍ଚ ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ ନାରାୟଣ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଇଚ୍ଛାପୁରସ୍ଥ ଚନ୍ଦନ ପୋଖରୀରୁ ରବିବାର ଉଦ୍ଧାର କରିଛନ୍ତି। ଏହି ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଏବେ ଏକ ବଣିଆ ଦୋକାନରେ ରଖାଯାଇଛି। ଉକ୍ତ ମୂର୍ତ୍ତିର ୪ ହାତରେ ଶଙ୍ଖ, ପଦ୍ମ, ଗଦା ରହିଛି। ହେଲେ ଚକ୍ର ଆୟୁଧଟି ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିବାରୁ ତାହାକୁ ନୂଆ କରି ତିଆରି କରାଯାଉଥିବା ଜଣାପଡିଛି। ଚକ୍ରର ନିର୍ମାଣ ଶେଷ ହେବା ପରେ ମୂର୍ତ୍ତିଟିକୁ ଫକୀର ଶ୍ରୀବଳଦେବଜୀଉ ମନ୍ଦିର ଟ୍ରଷ୍ଟ ବୋର୍ଡକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବେ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। ଅତୀତରେ ମଧ୍ୟ ସାନବାରଙ୍ଗଠାରେ ପୂଜା ପାଉଥିବା ମୁଣ୍ଡକଟା ଗୋପୀନାଥ ମୂର୍ତ୍ତି ଗୋଟିଏ କୂଅରୁ ଉଦ୍ଧାର କରାଯାଇଥିଲା। ଲୋକଶ୍ରୁତି ଅନୁଯାୟୀ ସହରର ପୁରୁଣା ବସ୍ଷ୍ଟାଣ୍ଡରେ ଶ୍ରୀବଳଦେବଜୀଉ ମନ୍ଦିରର ଗରୁଡ଼ ମୂର୍ତ୍ତିି ଏବେ ମହାକାଳପଡ଼ା ବ୍ଲକ ବବକରପୁର ଗ୍ରାମ କାଳିଦାସ ମନ୍ଦିରରେ ରହିଛି। କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ବ୍ଲକ ଇନ୍ଦୁପୁର ନିକଟ ହବେଳି ଗଁାରେ ଥିବା ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରର ଚକାସନ ଏବେବି ପ୍ରାଚୀନତାର ସ୍ବାକ୍ଷର ବହନ କରୁଛି। ତେବେ ଏହାର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବେ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଉଦ୍ଧାର କରାଯାଉଥିବା ପ୍ରାଚୀନ ମୂର୍ତ୍ତିର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଜିଲାରେ ଏକ ମ୍ୟୁଜିୟମର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଥିବା ବିଭିନ୍ନ ମହଲରୁ ଦାବି କରାଯାଉଛି।
ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ତଥା ଗବେଷକ ଡ. ସର୍ବେଶ୍ୱର ସେଣ, ବୁଦ୍ଧଜୀବୀ ପ୍ରଭାକର ସାମଲ, ତ୍ରିଲୋଚନ ଦାସ, ଦୋଳଗୋବିନ୍ଦ ଜେନା, ଅଶୋକ ସ୍ବାଇଁ ପ୍ରମୁଖ କୁହନ୍ତି, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଜିଲାର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଐତିହ୍ୟ ଚିହ୍ନ ରହିଛି। ଏହାର ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର ସହିତ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଏକ ମ୍ୟୁଜିୟମ ଆବଶ୍ୟକ। ଇଚ୍ଛାପୁରର ଗ୍ରାମ୍ୟ ଜଳ ଯୋଗାଣ ବିଭାଗ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ନିକଟ ଏକ ଯାତ୍ରୀ ନିବାସ ୧ କୋଟି ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟରେ ନିର୍ମାଣ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଦିନେ ହେଲେ ବ୍ୟବହାର ଉପଯୋଗୀ ହୋଇନାହିଁ। ଏଠାରେ ମ୍ୟୁଜିୟମ ହେଲେ ଶ୍ରୀଜୀଉଙ୍କ ଦର୍ଶନ ସହ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ଆକର୍ଷଣର କେନ୍ଦ୍ର ହୋଇପାରିବ। ଜିଲାର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ମତ୍ସେନ୍ଦ୍ରନାଥ, ଶୈଳନାଥ ସମାଧି, ଇଚ୍ଛାନାଥ ସମାଧି ସହ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପ୍ରତୀକ ଚକ୍ରପାଣି, ସ୍ଥିରଚକ୍ର ମଞ୍ଜୁଶ୍ରୀ, ଅବଲୋକିତିଶ୍ୱର, ତାରା ଆଦି ମୂର୍ତ୍ତିର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କରାଯାଉ ନାହିଁ। ପ୍ରତି ଗଁାରେ ଏହି ଐତିହ୍ୟକୁ କେଉଁଠାରେ ଗ୍ରାମଦେବତୀ ଭାବେ ପୂଜା କରାଯାଉଛି ତ କେତେକ ଅବହେଳାର ଶିକାର ହେଉଛି। ଅଲେକ ନାହାକାଣୀ, ନାୟକ ବାବୁ ମନ୍ଦିର, ଚନ୍ଦ୍ରମଉଳି, ଦରିଆ ରାମଚଣ୍ଡୀ, ନିମ୍ବଦାରୁ ଠାକୁରାଣୀ, ଲଙ୍କେଶ୍ୱରୀ ଆଦି କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ାର ନୌବାଣିଜ୍ୟ ପରମ୍ପରାକୁ ମନେ ପକାଇଥାଏ। ସେହିପରି ଡେରାବିଶର ଆଳି ନଅର ଏବେ ଜରାଜୀର୍ଣ୍ଣ ଅବସ୍ଥାରେ ଅଛି। ଏହି ଜିଲାରୁ ଇଚ୍ଛାପୁରର ଶ୍ରୀବଳଦେବଜୀଉ, ସହରର ଗୋବିନ୍ଦଜୀଉ, ତମାଳଶାସନର ଦଧିବାମନଜୀଉ, ସନ୍ଥପୁରାର ଶିବ ମନ୍ଦିର, ଆଳିର ଲକ୍ଷୀବରାହଜୀଉ ମନ୍ଦିର, କୁଦାନଗରୀ, ସଖୀବଟ, ଗଦାଧର ପୀଠ, କର୍ତ୍ତେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର, ଅନ୍ଧବର, ଗୋଠେଶ୍ୱର ପୀଠ, ହୁକିଟୋଲା ବତିଘର ଆଦି ରାଜ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳର ମାନ୍ୟତା ମିଳିଛି। ଏସବୁ କ୍ଷେତ୍ର ଜିଲାରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀ ବୋଲି ଅଧିକାଂଶ ଜିଲାବାସୀଙ୍କୁ ଅଜଣା ଅଛି। ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର ସହ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀକୁ ଭଲ ରାସ୍ତାଟିଏ ନାହିଁ। ରାଜନଗର ବ୍ଲକ ରିଘାଗଡର ବଳଦେବଜୀଉ ମନ୍ଦିର, ରାଜକନିକାର ଗୋକର୍ଣ୍ଣେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର, ସିକୋର ଅଷ୍ଟଶମ୍ଭୁ, ଡେରାବିଶର ଦଧିବାମନଜୀଉ, ପଟ୍ଟାମୁଣ୍ଡାଇର ଛୁଆଳିଆ ଆଦି ରାଜ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀ ମାନ୍ୟତା ଅପେକ୍ଷାରେ ଅଛି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ପୁରୁଣା ବସଷ୍ଟାଣ୍ଡରେ ଥିବା ଡାଇମଣ୍ଡ ଜୁବୁଲି ପାଠାଗାର, ସୂର୍ଯ୍ୟଘଡ଼ି, ନୋଳ ସାହି ରାଜନଅର, ଜମ୍ବୁଦ୍ୱୀପ ନଅର ଆଦି ଏହି ଜିଲାରେ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ବିଭାଗର ଅବହେଳାର ଶିକାର ହୋଇଛି। ଐତିହ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ଓ ଚିହ୍ନକୁ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ କୌଣସି ମ୍ୟୁଜିୟମ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାକୁ ପ୍ରଶାସକ ଓ ରାଜନେତା ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ନ ଥିବାରୁ ସେମାନେ କ୍ଷୋଭ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଏଡିଏମ୍ ପୀତାମ୍ବର ସାମଲ କହିଛନ୍ତି, ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀଗୁଡିକର ଉନ୍ନତୀକରଣ ହେଉଛି। ସ୍ବଦେଶୀ ଦର୍ଶନରେ ଏହି ଜିଲାକୁ ସାମିଲ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ହୋଇଛି। ଏହାବ୍ୟତୀତ ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଉଥିବା ସେ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି।