ବିଂଶଶତାବ୍ଦୀର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ ତଥା ଆଦର୍ଶ ଓ ଅହିଂସାର ପ୍ରତୀକ ହେଉଛନ୍ତି ଜାତିର ପିତା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ।ତାଙ୍କ ବିଚାରଧାରା ଥିଲା ସତ୍ୟ ହିଁ ଈଶ୍ବର। ଭାରତର ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ହେଲେ ମୋହନ ଦାସ କରମ ଚାନ୍ଦ ଗାନ୍ଧୀ(ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ)। ସାରା ଦେଶରେ ସେ ବାପୁ ଭାବରେ ବେଶ୍ ଜଣାଶୁଣା।ଗାନ୍ଧିଜୀ କେବଳ ଭାରତରେ ନୁହନ୍ତି ବରଂ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଜଣେ ଲୋକପ୍ରିୟ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ।ଭାରତର ସ୍ବାଧୀନତା, କଲ୍ୟାଣ ଏବଂ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ସଂଗ୍ରାମ କରିଥିବା ବାପୁଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଜ୍ଞଳି ଜଣାଇବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ତାଙ୍କ ତିରୋଧାନ ଦିବସ ଜାନୁଆରୀ ୩୦କୁ ସର୍ବଭାରତୀୟ ସ୍ତରରେ ‘ଶହୀଦ ଦିବସ’ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ।
ସ୍ବାଧୀନ ହେବାର ମାତ୍ର ୫ମାସ ପରେ ୭୮ ବର୍ଷ ବୟସରେ ୧୯୪୮ ମସିହା ଜାନୁଆରୀ ୩୦ରେ ଦିଲ୍ଲୀସ୍ଥିତ ଏକ ପ୍ରାର୍ଥନା ଗୃହରେ ନାଥୁରାମ ଗଡ୍ସେଙ୍କ ଗୁଳିରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କର ନିଧନ ହୋଇଥିଲା। ସେହିଦିନଠାରୁ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏହି ଦିନଟି ଶହୀଦ ଦିବସ ଭାବେ ପାଳିତ ହୋଇଆସୁଛି। ଏହିଦିନରେ ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି, ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ୩ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବାହିନୀର ମୁଖ୍ୟମାନେ ନୂଆ ଦିଲ୍ଲୀସ୍ଥିତ ଗାନ୍ଧୀ ସମାଧି ପୀଠ ରାଜଘାଟରେ ମହାତ୍ମାଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ ପରମ୍ପରା ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇ ଆସୁଛି। ମହାତ୍ମାଙ୍କ ଚିନ୍ତାଧାରାରେ କାହା ପ୍ରତି ଘୃଣାଭାବ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଆଦୌ ଉଚିତ ନୁହେଁ। ଏପରି ନକାରାତ୍ମକ ଭାବ ମନୁଷ୍ୟର ଚେତନାକୁ ନିମ୍ନଗାମୀ କରାଇଥାଏ। ସେହିପରି ଅହିଂସାର ସେ ଥିଲେ ପକ୍ଷପାତୀ। କେବଳ ଭାରତ କାହିଁକି, ସାରା ବିଶ୍ବ ପାଇଁ ସେ ଅହିଂସାର ପ୍ରତୀକ ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ବିଚାରଧାରା ଅହିଂସା, ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଓ ସ୍ବରାଜ ପରି ତିନିଟି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ଥିଲା। ଅନେକ ବିଶ୍ବନେତା ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆଦର୍ଶକୁ ପ୍ରେରଣା ଭାବେ ପରିଗଣିତ କରନ୍ତି। ସେହିପରି ସେ ମଧ୍ୟ ନିଜ ଜୀବନକୁ ସଂଯମ ଅନୁଶୀଳନର ଏକ ପରୀକ୍ଷାଗାର କରିଦେଇଥିଲେ।
ଶିକ୍ଷା ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ପାଇଁ ସେ ୧୮୮୮ରେ ଲଣ୍ତନ ଯାଇଥିଲେ। ସେଠାରେ ବାରିଷ୍ଟର ହେବା ପରେ ପେସାଗତ ଆଇନ ବ୍ୟବସାୟ କରିବା ପାଇଁ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ଯାଇଥିଲେ। ସେଠାରେ ତାଙ୍କର ଜୀବନଧାରାରେ ଘୋର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥିଲା। କୃଷ୍ଣକାୟଙ୍କ ଉପରେ ଶ୍ବେତାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ଅତ୍ୟାଚାର ତାଙ୍କୁ ମର୍ମାହତ ତଥା ବିଚଳିତ କରିଥିଲା। ତେବେ ଏହାର ପ୍ରତିବାଦ ପାଇଁ ସତ୍ୟ ଓ ଅହିଂସାକୁ ସାରଥିକରି ସେ ବିପ୍ଳବ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଏହାପରେ ୧୯୧୫ ମସିହାରେ ସ୍ବଦେଶକୁ ଫେରି ଆସି ସେ ଇଂରେଜ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଏକତ୍ର କରାଇବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ। ଦୀର୍ଘ ସଂଗ୍ରାମ ପରେ ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଦେଶବାସୀ ସ୍ବାଧୀନତା ଲାଭ କଲେ। ତେବେ ସେ ସର୍ବଦା ଶାରୀରିକ ଶକ୍ତି ଅପେକ୍ଷା ମନର ବଳ ଉପରେ ଭରସା ତଥା ବିଶ୍ବାସ ରଖୁଥିଲେ। ଆଜି ବାପୁ ଆମ ଗହଣରେ ନ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ବିଚାରଧାରା ଆମ ଭିତରେ ସ୍ମୃତିରେ ରହିଛି, ଯାହା ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ସାହସ ଓ ସଫଳତା ପଥରେ ଆଗେଇବା ନେବା ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଉଛି।