ଜଳେଶ୍ୱର, ୭ା୪(ନବୀନ ସାହୁ)ଆଦିବାସୀଙ୍କ ଜୀବନଜୀବିକା ସହିତ ମହୁଲ ଫୁଲ ବିଶେଷ ଭାବେ ଯୋଡ଼ି ହୋଇରହିଛି। ବିଶେଷକରି ଫଗୁଣ-ଚୈତ୍ର ୨ମାସ ଆଦିବାସୀମାନେ ମହୁଲ ଫୁଲ ସାଉଁଟିବା କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟସ୍ତ ରୁହନ୍ତି। ୨ମାସର ରୋଜଗାରରେ ବର୍ଷର କିଛି ମାସ ପରିବାର ପ୍ରତିପୋଷଣ ପାଇଁ ମହୁଲ ଫୁଲ ସାହାରା ପାଲଟିଥାଏ। ଜଙ୍ଗଲ ଅଞ୍ଚଳରେ ରହୁଥିବା ଆଦିବାସୀମାନେ ବର୍ଷର ଏହି ମାସକୁ ଚାହିଁ ରହିଥାନ୍ତି। ବଣଜଙ୍ଗଲ ଘେରା ଆଦିବାସୀ ପଡ଼ା ଓ ପଲ୍ଲୀଗୁଡ଼ିକରେ ବସନ୍ତ ଋତୁର ଆଗମନ ସହିତ ମହୁଲଗଛଗୁଡ଼ିକରେ ଫୁଲର ସମ୍ଭାର ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ। ବନବାସୀମାନେ ଏହି ଦିନରେ ଜଣେ ପ୍ରାୟ ୫ରୁ ୧୦କିଲୋ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କଞ୍ଚା ମହୁଲ ଫୁଲ ସାଉଁଟିଥାଆନ୍ତି। ସେହିପରି ଗୋଟିଏ ପରିବାର ମିଶି ୨୦ରୁ ୨୫କି.ଗ୍ରା. ମହୁଲ ଫୁଲ ସଂଗ୍ରହ କରନ୍ତି। ସକାଳୁ ମଧ୍ୟାହ୍ନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମହିଳା, ପୁରୁଷ ଜଙ୍ଗଲରେ ଥିବା ମହୁଲ ଗଛ ତଳେ ଭିଡ଼ ଲଗାଇ ମହୁଲ ଫୁଲକୁ ଗୋଟାଇବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ ରହିଥାନ୍ତି।
ଜଳେଶ୍ୱର ବ୍ଲକ୍ର ରାଇବଣିଆ ଅଞ୍ଚଳର ଭଡ଼ରା ପଦା, ଭୋଲୋ, ବାଗ ବୁଡ଼ା, କେନ୍ଦୁଖୁଣ୍ଟା, ଖୁଆଡ଼, ହରିଣାବନ୍ଧ, ଲୁହାପଡ଼ା, ସର୍ଦ୍ଦାରବନ୍ଧ, ଶ୍ୟାମନଗର ଗ୍ରାମର ଆଦିବାସୀମାନେ ପ୍ରତିଦିନ ମହୁଲ ଫୁଲ ଗୋଟାଇବାକୁ ଯାଇଥାନ୍ତି। ଏହାକୁ ୪ରୁ ୫ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଖରାରେ ଶୁଖାଇବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ। ମହୁଲ ଫୁଲ ଶୁଖିଯାଇ ଲାଲ୍ ପଡ଼ିଯିବା ପରେ ଏହାକୁ ମହୁଲ କୁହାଯାଏ। ଏହାକୁ ବଜାରରେ ବିକ୍ରି କରାଯାଏ। ମହୁଲ ଫୁଲରୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ସୁସ୍ବାଦୁ ଖାଦ୍ୟ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ। ମହୁଲକୁ ସିଝାଇ, ଭାଜି, ଗୁଣ୍ଡ କରି ପିଠା, ପୁର ଆଦି ଖାଦ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ। ମହୁଲ ଫୁଲର ସ୍ବାଦ ଖୁବ ମିଠା ଓ ଓ ପୁଷ୍ଟିକର ବୋଲି ଆଦିବାସୀମାନେ କହିଥାନ୍ତି। ବଜାରରେ ମହୁଲ ଫୁଲର ଦର କି.ଗ୍ରା. ପ୍ରତି ୨୦ରୁ ୩୦ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥାଏ। କିନ୍ତୁ ମହୁଲ ଫୁଲକୁ ମହୁଲି ମଦ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ପୋଚ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିବାରୁ ଏହାର ବିକ୍ରିବଟା ଓ ପରିବହନ ଉପରେ ସରକାରୀ କଟକଣା ରହିଛି। ତେଣୁ ଚଳିତବର୍ଷ ମହୁଲ ଫୁଲର ଦର ବଢ଼ିବା ତ ଦୂରର କଥା ଏହାର ଅଭାବୀ ବିକ୍ରି ଦେଖାଦେଇଛି। କିଲୋ ପ୍ରତି ଦର ୩୦ ଟଙ୍କାରେ ବିକ୍ରି ହେବା ମଧ୍ୟ କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼ିଥିବା ମହୁଲ ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିବା ଲୋକେ କହିଛନ୍ତି।