ମିଗ୍‌-୨୧ର ସେବା ରହିଛି ଜାରି, କାହିଁକି ନେଇନି ଅବସର ? ପାଲଟିଛି ‘ଫ୍ଲାଇଙ୍ଗ କଫିନ’…

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୮।୫ : ମିଗ -୨୧ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନକୁ ୧୯୬୦ ଦଶକରେ ପୂର୍ବର ସୋଭିଏ ୟୁନିଅନ (ବର୍ତ୍ତମାନ ରୁଷିଆ) ରୁ କିଣାଯାଇଥିଲା। ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନକୁ ରୁଷିଆ ୧୯୮୫ରେ ଅବସର ଦେଇଛି। କିନ୍ତୁ ଏହି ଜାହାଜଗୁଡ଼ିକ ଭାରତୀୟ ସେନାରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛି। ଏହି ଜାହାଜର ବିଶେଷତ୍ୱ ହେଉଛି, ଯଦି ଏହାକୁ ଅତ୍ୟଧିକ ଯତ୍ନ ଏବଂ ବୁଝାମଣା ସହିତ ଉଡ଼ାଯାଏ ତେବେ ଏହା କଦାପି ପ୍ରତାରଣା କରେ ନାହିଁ।

୧୯୭୧ ଯୁଦ୍ଧରେ ଏହି ସୁପରସୋନିକ ଜାହାଜର ଆକ୍ରମଣରେ ଶତ୍ରୁ କମ୍ପିତ ହୋଇଥିଲା। ମିଗ -୨୧ ହିଁ ଢାକାରେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ବାସଭବନରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ୧୯୬୫ ଏବଂ ୧୯୯୯ ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧରେ ଏହା ନିଜର ଶକ୍ତିକୁ ପ୍ରମାଣିତ କରିଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ଜାହାଜର ଦୁର୍ଘଟଣାର ଘଟଣା ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି। ତେଣୁ ଏହାକୁ ‘ଫ୍ଲାଇଙ୍ଗ କଫିନ’ କୁହାଯାଉଛି। ଯଦିଓ ଏହାର ନବୀକରଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲିଛି, ଆଗାମୀ ଦୁଇ-ତିନି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରିବ ।

ଗତ ବର୍ଷ ଜୁଲାଇରେ ମଧ୍ୟ ରାଜସ୍ଥାନର ବାଡମେରରେ ରାତିରେ ଏକ ମିଗ-୨୧ ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଘଟଣାରେ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନାର ଦୁଇ ପାଇଲଟ ଶହୀଦ ହୋଇଥିଲେ। ମିଗ-୨୧ କୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଭାବରେ ପରିଚାଳନା କରୁଥିବା ଏୟାର କମୋଡୋର ବିଏସ ସିଭାଚ (ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ) ସେତେବେଳେ କହିଥିଲେ ରୁଷିଆ ୧୯୮୫ ମସିହାରେ ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନକୁ ଅବସର ଦେଇଥିବାବେଳେ ଭାରତ ଏହି ବିମାନଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାର କରୁଛି। ମିଗ-୨୧ ର ସବୁଠାରୁ ବଡ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି ଏହା ଭୁଲକୁ କ୍ଷମା କରେ ନାହିଁ। ଏହାକୁ ଯେକୌଣସି ପ୍ରକାରେ ଉଡ଼ାଇବା, ଏହା ଏକ ବଡ ଭୁଲ ଚିନ୍ତାଧାରା। ଯଦି ଏହାକୁ ନ୍ୟାୟପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ତେବେ, ଏହା କଦାପି ପ୍ରତାରଣା କରେ ନାହିଁ। ୧୯୭୧ ଯୁଦ୍ଧରେ ମିଗ -୨୧ ଚମତ୍କାର ଫଳାଫଳ ଦେଇଥିଲା। ଗ୍ରାଉଣ୍ଡ ଆଟାକରେ ଏହା ସର୍ବୋତ୍ତମ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

ପୃଥିବୀର ଅଧିକାଂଶ ଦେଶ ମିଗ-୨୧କୁ ଅବସର ଦେଇଛନ୍ତି। ଏହି ଜାହାଜଗୁଡ଼ିକ ଭାରତରେ ଏବେବି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଅଛି। ଏୟାର କମୋଡୋର ବିଏସ ସିଭାଚ କହିଛନ୍ତି, ମିଗ -୨୧ ଉଡ଼ାଇବା ପାଇଁ ବହୁତ ସତର୍କତା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହାର ତାଲିମ ବହୁତ କଠୋର ଅଟେ। ଏହାକୁ ହାଲୁକା ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ଯଦି ବୁଦ୍ଧିମାନ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ଏହା କଦାପି ପ୍ରତାରଣା କରିବ ନାହିଁ। ଯୁଦ୍ଧ କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ ଏହା ବହୁଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଛି। ପାଇଲଟମାନଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ ଉଚ୍ଚ ଶ୍ରେଣୀର ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ଉଡ଼ାଇବା ପୂର୍ବରୁ ସୁପରସୋନିକ ମିଗ -୨୧ ଉପରେ ତାଲିମ ଦିଆଯାଏ। ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ଜାହାଜର ଅବତରଣ ବେଗ ଘଣ୍ଟା ପ୍ରତି ୩୦୦ କିଲୋମିଟର। ଆକାଶରେ ଏହାର ଗତି ଆକଳନ କରାଯାଇପାରେ ।

ପ୍ରାୟ ୧.୫୨ ବିଲିୟନ ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ମିଗ-୨୧ ରୁଷରୁ କ୍ରୟ କରାଯାଇଥିଲା। ୧୯୬୩ ମସିହାରେ ଏହା ବାୟୁସେନାରେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା। ଭାରତ ସରକାର ୮୭୪ ମିଗ -୨୧ କିଣିଥିଲେ। ଦୁନିଆର ପ୍ରାୟ ଷାଠିଏ ଦେଶ ସେମାନଙ୍କ ଯୁଦ୍ଧ ଜାହାଜରେ ’ମିଗ -୨୧’ ସୁପରସୋନିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଥିଲେ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଅଧିକାଂଶ ଦେଶ ଏହି ଜାହାଜକୁ ସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ଅବସର ଦେଇଛନ୍ତି। ଭାରତ ଏହାକୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲୁ ରଖିଛି। କାରଣ, ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ଏରୋନେଟିକ୍ସ ଲିମିଟେଡ ଏହି ବିମାନକୁ କିଛି ପରିମାଣରେ ଅପଗ୍ରେଡ କରିଥିଲା। ବିଏସ ସିଭାଚଙ୍କ ଅନୁସାରେ ଏହି ଜାହାଜରେ ୬୦ ବର୍ଷ ଧରି ତାଲିମ ଏବଂ ଯୁଦ୍ଧରେ କୌଣସି ତୁଳନା ନ ଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନ ଅତିରିକ୍ତ ଅଂଶଗୁଡିକର ବ୍ୟାକଅପ ସଠିକ ଭାବରେ ମିଳୁନାହିଁ।

ଯେହେତୁ ରୁଷିଆ ଏହାର ଉତ୍ପାଦନ ବନ୍ଦ କରିଦେଇଛି, ଅତିରିକ୍ତ ଅଂଶର ସଙ୍କଟ ଦେଖାଦେଇଛି। ପୂର୍ବ ପରି ସମାନ ଅଂଶ ସହିତ କାମ ଚାଲିଛି। ଏୟାର ଫ୍ରେମ ଅପଗ୍ରେଡ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ, ଏହାର ଏକ ସମୟ ସୀମା ମଧ୍ୟ ଅଛି। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପୁରୁଣା ଯନ୍ତ୍ରକୁ ଅବସର ଦେବା ଉଚିତ। ମିଗ -୨୧ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହାର ସମୟ ସୀମା ଅତିକ୍ରମ କରିଛି । ୧୯୯୦ ଦଶକରେ ଏହା ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରିବା ଉଚିତ ଥିଲା।

ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯଦି ବାୟୁସେନା ମିଗ -୨୧ ପାଇଁ ବିକଳ୍ପ ପାଇଥାନ୍ତା, ତେବେ ଏହା ଅବସର ନେଇଥାନ୍ତା। ନଅ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନାର ମୁଖ୍ୟ ଥିବା ଅରୁପ ରାହା ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ବିଷୟରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା କହିଥିଲେ। ସେ କହିଥିଲେ ଭାରତ ଏତେ ପୁରୁଣା ଯୁଦ୍ଧ ଜାହାଜକୁ ସ୍କ୍ରାପ କରିବାରେ ଯେତେ ବିଳମ୍ବ କରିବ, ଦେଶର ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରତି ବିପଦ ଅଧିକ ବଢ଼ିବ। ତାଙ୍କ ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ବିମାନ ମୁଖ୍ୟ କହିଥିଲେ, ମିଗ -୨୧ ବର୍ତ୍ତମାନ ଅବସର ନେବା ଉଚିତ। କିନ୍ତୁ ବିକଳ୍ପ ଅଭାବରୁ ସରକାର ଏହି ବିମାନ ବ୍ୟବହାର ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି।

କିଛି ମିଗ -୨୧ ବିମାନ ବ୍ୟତୀତ, ମିଗ -୨୫ ଏବଂ ମିଗ -୨୭ ପରି ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ମଧ୍ୟ ଅବସର ନେଇଛନ୍ତି। ତେଜସରେ କାମ ଚାଲିଛି। ଦୁଇରୁ ତିନି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ, ତେଜସର ଯଥେଷ୍ଟ ବ୍ୟବହାର ହେବା ମାତ୍ରେ ମିଗ -୨୧ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରିବ। ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୪୦୦ରୁ ଅଧିକ ମିଗ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଛି। ଏହି ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ବାୟୁସେନାର ୨୦୦ ରୁ ଅଧିକ ପାଇଲଟ ଶହୀଦ ହୋଇଛନ୍ତି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ୨୫୦ ରୁ ଅଧିକ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କର ମଧ୍ୟ ଏହି ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ଜୀବନ ଯାଇଛି।