କାଠମାଣ୍ଡୁ,୧୧।୪ (ପି.ଟି.): ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ପାକିସ୍ତାନ ପରେ ଏବେ ଭାରତର ଅନ୍ୟତମ ପଡ଼ୋଶୀ ନେପାଳ ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଛି। ସେଠାରେ ନଗଦ ମୁଦ୍ରା ସଙ୍କଟ ଏବଂ ବିଦେଶୀ ବିନିମୟ ଭଣ୍ଡାର ହ୍ରାସ ପାଇବା ପରେ ବିଦେଶରୁ ଯାନ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ସାମଗ୍ରୀ ଆମଦାନୀ ବନ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଘୋଷଣା କରିଛି। ତେବେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଭଳି ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟ ଏଠାରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ନ ଥିବା ନେପାଳ ସରକାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଆଶ୍ୱାସନା ଦେଇଛନ୍ତି।
ଗତ ସପ୍ତାହରେ ଦେଶର ବ୍ୟବସାୟିକ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କ ସହ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ବୈଠକ ପରେ ନେପାଳ ରାଷ୍ଟ୍ର ବ୍ୟାଙ୍କ (ଏନ୍ଆର୍ବି) ଲକ୍ଜୁରୀ ସାମଗ୍ରୀ ଆମଦାନୀ ବନ୍ଦ କରିବା ଲାଗି ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଜାରି କରିଥିଲା। ମୁଖ୍ୟତଃ ଆମଦାନୀ ବଢ଼ୁଥିବାରୁ ଦେଶରେ ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟର ଆଭାସ ମିଳିଲାଣି। ତେଣୁ ଅତି ଜରୁରୀ ନ ଥିବା ସାମଗ୍ରୀ ଆମଦାନୀ ବନ୍ଦ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିବା ଏନ୍ଆର୍ବି ମୁଖପାତ୍ର ଗୁନାଖର ଭଟ୍ଟ କହିଛନ୍ତି। ୨୦୨୧ ଜୁଲାଇରୁ ନେପାଳର ବିଦେଶୀ ବିନିମୟ ଭଣ୍ଡାର ହ୍ରାସ ପାଇଆସୁଛି। ଆମଦାନୀ ବୃଦ୍ଧି, ବାହାର ଦେଶରୁ ଅର୍ଥ ଆଗମନ କମିବା ସହ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଓ ରପ୍ତାନି କ୍ଷେତ୍ରରୁ ଆୟ ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ ପାଇଥିବାରୁ ଫରେକ୍ସ ରିଜର୍ଭ କମିଛି। ୨୦୨୨ ଫେବୃୟାରୀ ସୁଦ୍ଧା ନେପାଳର ମୋଟ ଫରେକ୍ସ ରିଜର୍ଭ ୧୭ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ପାଇ ୯.୭୫ ବିଲିୟନ ଡଲାରରେ ପହଞ୍ଚତ୍ଥିଲା। ୨୦୨୧ ଜୁଲାଇ ମଧ୍ୟଭାଗରେ ବିଦେଶୀ ବିନିମୟ ଭଣ୍ଡାର ପରିମାଣ ୧୧.୭୫ ବିଲିୟନ ଡଲାର ଥିଲା ବୋଲି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ତଥ୍ୟରୁ ଜଣାପଡିଛି। ଯେତିକି ଫରେକ୍ସ ରିଜର୍ଭ ରହିଛି, ୭ ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବା ଆମଦାନୀ ପାଇଁ ତାହା ଯଥେଷ୍ଟ ନୁହେଁ। ତେବେ ନେପାଳ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଦିଗରେ ଯାଉ ନାହିଁ ବୋଲି ଏହାର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଜନାର୍ଦ୍ଦନ ଶର୍ମା କହିଛନ୍ତି। ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଭଳି ନେପାଳ ଅର୍ଥନୀତି ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିବ ବୋଲି ହେଉଥିବା ପ୍ରଚାରକୁ ଗୁଜବ ବୋଲି ଶୁକ୍ରବାର ଏନ୍ଆର୍ବି ଦ୍ୱାରା ଆୟୋଜିତ ଜାତୀୟ ସମ୍ମିଳନୀରେ ଉଦ୍ବୋଧନ ଦେଇ ଶର୍ମା କହିଥିଲେ। ଉତ୍ପାଦନ ଓ ରାଜସ୍ବ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଦେଖିଲେ କାଠମାଣ୍ଡୁର ଅର୍ଥନୀତି ତୁଳନାତ୍ମକ ଭାବେ ଭଲ ରହିଛି। ଦେଶ ଉପରେ ବିଦେଶୀ ଋଣର ବଡ଼ ବୋଝ ନାହିଁ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ। ତେବେ ବିଦେଶୀ ବିନିମୟ ଭଣ୍ଡାର ହ୍ରାସ ପାଇଥିବା କଥାକୁ ସେ ସ୍ବୀକାର କରିଛନ୍ତି।