ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ୨୦୨୧ ଜାନୁୟାରୀ ପହିଲାରୁ ନୂଆ ଚେକ୍ ପେମେଣ୍ଟ ନିୟମ ଲାଗୁ ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ (ଆର୍ବିଆଇ) କିଛି ମାସ ହେବ ‘ପଜିଟିଭ ପେ ସିଷ୍ଟମ’ ଲାଗୁ କରିଛି। ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ, ନୂତନ ନିୟମ ଅନୁସାରେ ୫୦ ହଜାର ଟଙ୍କାରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ମୂଲ୍ୟର ପେମେଣ୍ଟ ଉପରେ କେତେକ ବିବରଣୀକୁ ପୁଣି ଥରେ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିବାକୁ ହେବ। ନେଣଦେଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହେଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଜାଲ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଲାଗି ଏହା ବିକଶିତ କରାଯାଇଛି। ଏହା ଦ୍ୱାରା କ୍ଲିୟରିଂ ପାଇଁ ଆସୁଥିବା ଚେକ୍ର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସୂଚନାକୁ ମିଳାଇବା ସହ ଯାଞ୍ଚ କରିବାରେ ସୁବିଧା ହୋଇପାରିବ। ବଡ ମୂଲ୍ୟର ଚେକ୍ ଲାଗି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସୂଚନାକୁ ପୁଣି ଥରେ ନିଶ୍ଚିତ କରାଇବାକୁ ହେବ। ଜାଲିଆତିକୁ ଧରିବା ଲାଗି ଏଭଳି ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉଥିବା ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଗଭର୍ନର ଶକ୍ତିକାନ୍ତ ଦାସ ମୁଦ୍ରାନୀତି କମିଟି ବୈଠକ ପରେ କହିଥିଲେ।
ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବ୍ୟକ୍ତି ଇଲେକଟ୍ରୋନିକ୍ ଉପାୟରେ ଚେକ୍ ଦାଖଲ କରିଥାନ୍ତି। ଏସ୍ଏମ୍ଏସ୍, ମୋବାଇଲ ଆପ୍, ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବ୍ୟାଙ୍କିଙ୍ଗ୍ ଏବଂ ଏଟିଏମ୍ ଭଳି ଚ୍ୟାନେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ଆବଶ୍ୟକ ତଥ୍ୟ ଯଥା ଚେକ୍ ନମ୍ବର, ତାରିଖ, ପ୍ରଦାନ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷଙ୍କ ନାମ, ଆକାଉଣ୍ଟ ନମ୍ବର, ଉଲ୍ଲେଖ ହୋଇଥିବା ଅର୍ଥ ପରିମାଣ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ସୂଚନା ଦେବାକୁ ପଡେ। ସିଟିଏସ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ତଥ୍ୟ ଠିକ୍ ରହିଛି କି ନାହିଁ ଯାଞ୍ଚ କରାଯାଇଥାଏ। ଚେକ୍ ଦେଇଥିବା ବ୍ୟାଙ୍କ ଏବଂ ଚେକ୍ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ବ୍ୟାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯଦି କୌଣସି ଅସଙ୍ଗତି ରହିଥାଏ, ତେବେ ସିଟିଏସ୍ ଏହା ଧରିନିଏ। ପରେ ଏହାର ନିରାକରଣ ନେଇ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଏ। ନ୍ୟାଶନାଲ ପେମେଣ୍ଟସ କର୍ପୋରେଶନ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ(ଏନ୍ପିସିଆଇ)କୁ ସିଟିଏସ୍ ଅଧୀନରେ ପଜିଟିଭ ପେ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବାକୁ କୁହାଯାଇଥିଲା। ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡିକୁ ଏହା ଉପଲବ୍ଧ ହେବା ପରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ବ୍ୟାଙ୍କ ସେମାନଙ୍କ ଗ୍ରାହକଙ୍କୁ ଉକ୍ତ ସୁବିଧା ଯୋଗାଇବେ। ଫଳରେ ୫ ଲକ୍ଷ କିମ୍ବା ଏହାଠାରୁ ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟର ଚେକ୍ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡିକ ଏହାକୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରିବା ଲାଗି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇ ପାରନ୍ତି। ଯେଉଁ ଚେକ୍ସବୁ ନିୟମ ଅନୁପାଳନ କରୁଥିବେ ସେସବୁ ସିଟିଏସ୍ ଗ୍ରୀଡ୍ର ବିବାଦ ସମାଧାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଧୀନରେ ବିଚାର ଲାଗି ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ। ସିଟିଏସ୍ ନିୟମ ବାହାରେ ମଧ୍ୟ ଚେକ୍ ଗ୍ରହଣ ଏବଂ କ୍ଲିୟରିଂ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟାଙ୍କ ସମାନ ପ୍ରକାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ। ପଜିଟିଭ ପେ ସିଷ୍ଟମ ନେଇ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି ଲାଗି ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡିକୁ କୁହାଯାଇଛି।