ପାକିସ୍ତାନର ବାଲୁଚିସ୍ତାନ, ପଞ୍ଜାବ, ସିନ୍ଧ୍ ଓ ଖୈବର ପଖତୁନ୍ଖ୍ବା ନାମରେ ୪ଟି ପ୍ରଦେଶ ରହିଛି। ଏଥିସହିତ ସଂଘୀୟ ଭାବେ ଶାସିତ ଇସ୍ଲାମାବାଦ ରାଜଧାନୀ ଅଞ୍ଚଳ ଅଛି। ଏବେ ଗିଲ୍ଗିଟ୍-ବାଲ୍ଟିସ୍ତାନକୁ ପ୍ରାଦେଶିକ ମାନ୍ୟତା ଦେବା ଲାଗି ପାକିସ୍ତାନ ସରକାର ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଆଇନଗତ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପ ଦେଇଛି। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଗିଲ୍ଗିଟ୍-ବାଲ୍ଟିସ୍ତାନ ଭାରତର ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ବୋଲି ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ କହିଛି।
ଇତିହାସ ଦେଖିଲେ ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀର ରାଜାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଶାସିତ ହେଉଥିବା ବେଳେ ଗିଲ୍ଗିଟ୍ ଏହାର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା। କିନ୍ତୁ ତାହା ବ୍ରିଟିଶ ଦ୍ୱାରା ସିଧାସଳଖ ଶାସିତ ହେଉଥିଲା। ତତ୍କାଳୀନ ହିନ୍ଦୁ ରାଜା ହରି ସିଂଙ୍କଠାରୁ ବ୍ରିଟିଶ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଲିଜ୍ ସୂତ୍ରରେ ନେଇଥିଲା। ଭାରତର ସ୍ବାଧୀନତା ପରେ ଆଦିବାସୀ ମୁସଲମାନମାନେ ହରି ସିଂଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ। ଜୀବନ ପ୍ରତି ବିପଦ ଥିବା ଦେଖି ହରି ସିଂ ସେତେବେଳେ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁଙ୍କ ଶରଣ ପଶିଲେ। ନେହେରୁ ଶ୍ରୀନଗର ଓ କଶ୍ମୀର ରକ୍ଷା କରିବା ଲାଗି ଭାରତୀୟ ସେନାଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣ କଲେ। ନିଜର ଆନୁଗତ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ଯାଇ ହରି ସିଂ ୨୬ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୪୭ରେ ତାଙ୍କ ଭୂଖଣ୍ଡକୁ ଭାରତ ସହ ମିଶାଇ ଦେଲେ। ହରି ସିଂଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ଦେଖି ସେତେବେଳେ ଗିଲ୍ଗିଟ୍ ସ୍କାଉଟ୍ମାନେ ବିଦ୍ରୋହୀ ପାଲଟିଗଲେ। ଫଳରେ ଗିଲ୍ଗିଟ୍ର ଏହି ଅର୍ଦ୍ଧସାମରିକ ବାହିନୀ ବାଲ୍ଟିସ୍ତାନ ଦଖଲ କଲା। ସେତେବେଳେ ବାଲ୍ଟିସ୍ତାନ ଥିଲା ଲଦାଖର ଅଂଶବିଶେଷ। ଏଥିସହିତ ଗିଲ୍ଗିଟ୍ ସ୍କାଉଟ୍ମାନେ ସ୍କର୍ଡୁ, କାର୍ଗିଲ ଓ ଦ୍ରାସ୍କୁ ଅକ୍ତିଆର କରିନେଇଥିଲେ। ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୮ରେ ଭାରତ ଯୁଦ୍ଧ କରି କାର୍ଗିଲ ଓ ଦ୍ରାସ୍କୁ ନିଜଆଡ଼କୁ ଆଣିଥିଲା। ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ, ଏହା ପୂର୍ବରୁ ୧ ନଭେମ୍ବର ୧୯୪୭ରେ ଗିଲ୍ଗିଟ୍-ବାଲ୍ଟିସ୍ତାନ କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ ପରିଷଦ ଗିଲ୍ଗିଟ୍-ବାଲ୍ଟିସ୍ତାନକୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ରାଜ୍ୟ ଭାବେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା। ଏହା ପରେ ନଭେମ୍ବର ୧୫ରେ ଏହା ପାକିସ୍ତାନ ସହ ମିଶିଯାଇଥିଲା। ହେଲେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଣୀତ ଏକ ଆଇନ ଅନୁସାରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ସ୍ବୟଂଶାସିତ ରହିଆସିଛି।
ଉପରବର୍ଣ୍ଣିତ ଘଟଣାବଳୀକୁ ଦେଖିଲେ ଭାରତ ସ୍ବାଧୀନ ହେବା ବେଳୁ ଗିଲ୍ଗିଟ୍-ବାଲ୍ଟିସ୍ତାନ ପାକିସ୍ତାନ ପଟରେ ରହିଆସିଛି। ହରି ସିଂ ଗୋଟିଏ ପଟେ ଗିଲ୍ଗିଟ୍କୁ ପାକିସ୍ତାନକୁ ଦେଇଦେଇଥିଲେ ଓ ଅପରପଟେ ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରକୁ ଭାରତ ସହ ମିଶାଇ ଦେଇଥିଲେ। ଅର୍ଥାତ୍ ଏହି ରାଜା ଯେଉଁଭଳି ଭାବେ ଗିଲ୍ଗିଟ୍କୁ ପାକିସ୍ତାନକୁ ଦେଇଦେଇଥିଲେ, ଏବେ ତାହା ଭାରତର ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ପ୍ରମାଣ କରିବା କଷ୍ଟକର। ସେମିତି ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରକୁ ରାଜା ହରି ସିଂ ଭାରତ ସହ ମିଶାଇ ଦେବା ଫଳରେ ପାକିସ୍ତାନ ଉକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନିଜର ବୋଲି ପ୍ରମାଣ କରିପାରୁ ନାହିଁ।