ଓଡ଼ିଶା ଟ୍ରେନ ଦୁର୍ଘଟଣା: ଗତବର୍ଷ ଅଡିଟ ରିପୋର୍ଟରେ ଚିନ୍ତା ବ୍ୟକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା…

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୪।୬ : ଓଡିଶା ହୋଇଥିବା ଟ୍ରେନ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ରେଳମନ୍ତ୍ରୀ ଅଶ୍ୱିନୀ ବୈଷ୍ଣବ ରବିବାର କହିଛନ୍ତି ଟ୍ରିପଲ ଟ୍ରେନ ମୁହାଁମୁହିଁ ହେବାର ମୂଳ କାରଣ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଛି ଏବଂ ଖୁବ ଶୀଘ୍ର ଯାଞ୍ଚ କରାଯିବ ଏବଂ ଏହାର ରିପୋର୍ଟରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇବ। ତେବେ ଏହାକୁ ନେଇ ବିରୋଧୀ ଦଳ ସରକାରଙ୍କୁ ଘେରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଛି। ବିରୋଧୀ କହିଛନ୍ତି ଗତ ବର୍ଷ ସେପ୍ଟେମ୍ବରରେ ରେଳବାଇର ଏକ ଅଡିଟ ରିପୋର୍ଟ ସଂସଦରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ ରେଳ ସୁରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନେକ ଗୁରୁତର ତ୍ରୁଟି ଦେଖାଯାଇଥିବା ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିଲା। ବୈଦ୍ୟୁତିକ ଇଣ୍ଟରଲକିଂରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁ ଏହି ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟିଛି ବୋଲି ବୈଷ୍ଣବ କହିଛନ୍ତି। ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟାଇଥିବା ଘଟଣାର କ୍ରମ ବିଷୟରେ ରେଳ ବୋର୍ଡ ବିସ୍ତୃତ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛି।

ଭାରତର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଡିଟ ସଂସ୍ଥା, କମ୍ପ୍ଟ୍ରୋଲର ଏବଂ ଅଡିଟର ଜେନେରାଲ ଅଫ ଇଣ୍ଡିଆ ୨୦୨୨ ମସିହାରେ ଟ୍ରେନ ଚଳାଚଳ ଘଟଣାକୁ ନେଇ ଉଦବେଗ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ। ରେଳ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଟ୍ରେନ ଚଳାଚଳ ଏବଂ ଟ୍ରେନ ଧକ୍କା ରୋକିବା ପାଇଁ ସ୍ପଷ୍ଟ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିଛି କି ନାହିଁ ତାହା ଜାଣିବାକୁ ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଥିଲା।
ଯାଞ୍ଚରେ  ଅଭାବ, ଦୁର୍ଘଟଣା ପରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ ରିପୋର୍ଟ ଦାଖଲ କିମ୍ବା ଗ୍ରହଣ କରିବାରେ ବିଫଳତା, ପ୍ରାଥମିକ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ନିର୍ମିତ ରେଳ ପାଣ୍ଠିର ଉପଯୋଗ ନ ହେବା, ଟ୍ରାକ ନବୀକରଣ ପାଇଁ ଅର୍ଥ ର ଅଭାବ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଅଭାବ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିଲା।

ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା ରେଳ ଟ୍ରାକର ଜ୍ୟାମିତିକ ଏବଂ ଗଠନମୂଳକ ସ୍ଥିତିକୁ ଆକଳନ କରିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥିବା ଟ୍ରାକ ରେକର୍ଡିଂ କାର ମାଧ୍ୟମରେ ଯାଞ୍ଚ ୩୦-୧୦୦ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।

ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ଓଡ଼ିଶା ଟ୍ରେନ ଦୁର୍ଘଟଣା ପରେ ବହୁ ଚର୍ଚ୍ଚିତ ଟ୍ରାକ ମ୍ୟାନେଜମେଣ୍ଟ ସିଷ୍ଟମରେ ବିଫଳତାକୁ ମଧ୍ୟ ଦର୍ଶାଇଛି।

ଏଥିରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା, ଟ୍ରାକ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର ଅନଲାଇନ ମନିଟରିଂ ପାଇଁ ଟ୍ରାକ ମ୍ୟାନେଜମେଣ୍ଟ ସିଷ୍ଟମ (ଟିଏମଏସ) ଏକ ୱେବ-ଆଧାରିତ ପ୍ରୟୋଗ ଅଟେ। ତଥାପି, ଟିଏମଏସ ପୋର୍ଟାଲର ଇନ-ବିଲ୍ଟ ମନିଟରିଂ ମେକାନିଜିମ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇପାରି ନାହିଁ।

ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା, ଏପ୍ରିଲ ୨୦୧୭ ରୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଇଞ୍ଜିିନିୟରିଂ ବିଭାଗ ଯୋଗୁଁ ୪୨୨ ଡିରେଲମେଣ୍ଟ ମାମଲା ରୁଜୁ ହୋଇଥିଲା। ବଗିଗୁଡିକର ଲାଇନଚ୍ୟୁତ ପାଇଁ ଦାୟୀ ମୁଖ୍ୟ କାରଣଗୁଡିକ ଟ୍ରାକ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ସମ୍ପର୍କିତ ୧୭୧ କେସ ଜଡିତ ଥିଲା। ଏହା ସହିତ, ’ସୀମା ବାହାରେ ଟ୍ରାକ ପାରାମିଟର ବିଚ୍ଛିନ୍ନତାର ୧୫୬ କେସ ମଧ୍ୟ ଏକ କାରଣ ଥିଲା। ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା ଖରାପ ଡ୍ରାଇଭିଂ / ଓଭର ସ୍ପିଡିଂ ମଧ୍ୟ ଲାଇନଚ୍ୟୁତ ଘଟଣା ପାଇଁ ଦାୟୀ।

ସିଏଜି ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ ଅପରେଟିଂ ବିଭାଗ ଦ୍ୱାରା ଘଟିଥିବା ଦୁର୍ଘଟଣା ସଂଖ୍ୟା ୨୭୫ ଅଟେ। ଏଥିସହ, ପଏଣ୍ଟଗୁଡିକର ଭୁଲ ସେଟିଂ ଏବଂ ସଣ୍ଟିଂ ଅପରେଶନରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ତ୍ରୁଟି’ ଘଟଣା ୮୪ ପ୍ରତିଶତ ରହିଥିଲା।

ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା, ପାଞ୍ଚଟି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ମଧ୍ୟରୁ ଯେକୌଣସି କାରଣରୁ ଅଧିକାଂଶ ଲାଇଦଚ୍ୟୁତ ଘଟଣା ଘଟିଛି। ଯଥା (୧) ନିୟମ ଏବଂ ମିଳିତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅର୍ଡର (ଜେପିଓ), (୨) କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ତାଲିମ / ପରାମର୍ଶ, (୩) କାର୍ଯ୍ୟର ତଦାରଖ, ( ୪) ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗର କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ବୟ ଏବଂ ଯୋଗାଯୋଗ, (୫) ର୍ନିଦ୍ଧାରିତ ଯାଞ୍ଚ୍‌।

୬୩ ପ୍ରତିଶତ ମାମଲାରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ ରିପୋର୍ଟ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଗ୍ରହଣକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ନିକଟରେ ଦାଖଲ କରାଯାଇ ନାହିଁ ଏବଂ ୪୯ ପ୍ରତିଶତ ମାମଲାରେ ଗ୍ରହଣକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ ଗ୍ରହଣ କରିବାରେ ବିଳମ୍ବ ହୋଇଥିଲା।

ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଥିଲା ଜାତୀୟ ରେଳ ସୁରକ୍ଷା ପାଣ୍ଠିରୁ ଅଗ୍ରାଧିକାର ଭିତ୍ତିରେ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ମୋଟ ଖର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ ୨୦୧୭-୧୮ରୁ ରିଜର୍ଭ ପାଣ୍ଠି ଅଧୀନରେ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ୧ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ପାଣ୍ଠି ମିଳିଛି। ଏଥିରେ ଏକ ହ୍ରାସ ଧାରା ଦେଖାଯାଇଥିଲା। ସିଏଜି ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା ଟ୍ରାକ ନବୀକରଣ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ପାଣ୍ଠି ଆବଣ୍ଟନରେ ହ୍ରାସ ଘଟିଛି ଏବଂ ପୂର୍ବରୁ ଆବଣ୍ଟିତ ରାଶି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ ନାହିଁ।

ଆଇଆର (ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ) ରଷ୍ଟ୍ରିଆ ରେଳ ସୁରକ୍ଷା କୋଶ (ଆରଆରଏସକେ) ନିୟୋଜନ ଢାଞ୍ଚାର ମାର୍ଗଦର୍ଶିକା ନୀତି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅଗ୍ରାଧିକାର ଭିତ୍ତିରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାରେ ବ୍ୟୟବରାଦ ପ୍ରବୃତ୍ତି ଥିଲା। ସୁରକ୍ଷା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଅର୍ଥ ପ୍ରଦାନ କରିବାର ଏକମାତ୍ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଏକ ପୃଥକ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ପାଣ୍ଠି ସୃଷ୍ଟି ପରାଜିତ ହେଲା। ପାଣ୍ଠିର ସ୍ଥିରତା ହେତୁ ସୁରକ୍ଷା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା।

ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଥିଲା ୨୦୧୭-୨୧ ମଧ୍ୟରେ ଘଟିଥିବା ୧,୧୨୭ଟି ଘଟଣା ମଧ୍ୟରୁ ୨୮୯ ଟି (୨୬ପ୍ରତିଶତ) ଟ୍ରାକ ନବୀକରଣ ସହ ଜଡିତ ଥିଲା। ୨୦୧୮-୨୧ ମଧ୍ୟରେ ୨,୯୦୮ ମାନବ ସ୍ତରୀୟ କ୍ରସିଂକୁ ହଟାଇବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ମଧ୍ୟରୁ ୨,୦୫୯ (୭୦ ପ୍ରତିଶତ) ସ୍ତରୀୟ କ୍ରସିଂକୁ ହଟାଇ ଦିଆଯାଇଛି।

ସିଏଜି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ନେଇଥିଲେ ସୁରକ୍ଷା ବର୍ଗରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ କର୍ମଚାରୀ ରହିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇ ନାହିଁ, ଯାହା ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଗୁଣ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ।

ଦୁର୍ଘଟଣା ଅନୁସନ୍ଧାନର ସମାପ୍ତି ଏବଂ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ରୂପେ ରେଳବାଇ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟସୀମାକୁ କଡାକଡି ପାଳନ କରିବା ଏବଂ ଟ୍ରାକ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଉନ୍ନତ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ସହିତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରଣାଳୀ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ସିଏଜି ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର ଠିକ ସମୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ଏକ ଦୃଢ଼ ମନିଟରିଂ ମେକାନିଜିମ ବିକାଶ କରିବାକୁ କୁହାଯାଇଥିଲା।