ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୧୭ା୯(କୁଲ୍ଦୀପ ସିଂ) ଓଡ଼ିଶା-ଛତିଶଗଡ଼ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ମହାନଦୀ ଜଳ ବିବାଦ ମାମଲାରେ ଶନିବାର ଓଡ଼ିଶାକୁ ଝଟ୍କା ଲାଗିଛି। ମାମଲା ଶେଷ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମହାନଦୀ ଉପରମୁଣ୍ଡରେ ଛତିଶଗଡ଼ କରୁଥିବା ନିର୍ମାଣ ରୋକିବା ସହ ଅଣମୌସୁମୀ ସମୟରେ ୧.୭୪ମେଗାଓ୍ବାଟ ଜଳ ଛାଡ଼ିବା ପାଇଁ ଛତିଶଗଡ଼କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବାକୁ ଓଡ଼ିଶା କରିଥିବା ଅନ୍ତରୀଣ ଆବେଦନକୁ ଶନିବାର ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ ଖାରଜ କରିଛନ୍ତି। ସୁପ୍ରିମ୍କୋର୍ଟ ପୂର୍ବତନ ବିଚାରପତି ଏ. ଏମ୍. ଖାନ୍ଓ୍ବିଲ୍କରଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଗଠିତ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲର ୩ଜଣିଆ ଖଣ୍ଡପୀଠ ଅନ୍ତରୀଣ ଆବେଦନର ଶୁଣାଣି କରି ଓଡ଼ିଶା ପକ୍ଷରୁ ଯେଉଁ ଆବେଦନ କରାଯାଇଛି, ବର୍ତ୍ତମାନ ସ୍ଥିତିରେ ରାୟ ଦେବାପାଇଁ କୌଣସି ଗମ୍ଭୀର ସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରିନାହିଁ ବୋଲି ଟିପ୍ପଣୀ ଦେଇଛନ୍ତି। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶା ଚାହିଁଲେ ଆଉ ଏକ ସାନି ଆବେଦନ କରିପାରିବ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। ଏଥିସହିତ ଉଭୟ ରାଜ୍ୟକୁ ଆସନ୍ତା ୧୦ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ନିଜ ନିଜ ସାକ୍ଷୀଙ୍କ ତାଲିକା ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ଖଣ୍ଡପୀଠ କହିଛନ୍ତି। ମାମଲାର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଶୁଣାଣି ଅକ୍ଟୋବର ୧୯ରେ ହେବ।
ଅଧିକାରୀଙ୍କ ସୂତ୍ରରୁ ମିଳିଥିବା ସୂଚନା ଅନୁସାରେ ୨୦୧୮-୧୯ ଏବଂ ୨୦୨୨-୨୩ ମଧ୍ୟରେ ଅଣମୌସୁମୀ ସମୟରେ ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ୍କୁ ୧.୩୨୮ ମିଲିୟନ ଏକର ଫୁଟ(ଏମ୍ଏଏଫ) ଜଳ ଛାଡ଼ିଥିଲା। ଏହା ୨୦୦୫-୦୬ ଏବଂ ୨୦୧୫-୧୬ରେ ଛତିଶଗଡ଼ ଛାଡ଼ିଥିବା ଜଳଠାରୁ ୧.୨୫୨ଏମ୍ଏଏଫ୍ ଅଧିକ। ହେଲେ ୨୦୧୫-୧୬, ୨୦୧୬-୧୭ ଏବଂ ୨୦୧୭-୧୮ରେ ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ଯଥାକ୍ରମେ ୦,୭୮୭ ଏମ୍ଏଏଫ୍, ୦,୭୦୬ ଏମ୍ଏଏଫ୍ ଏବଂ ୦.୭୭୬ ଏମ୍ଏଏଫ୍ ଜଳ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଥିଲା। ଫଳରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ତ୍ୱରିତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନେବାକୁ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ୍ଙ୍କ ଦ୍ୱାରସ୍ଥ ହୋଇଥିଲେ। ଯଦି ସ୍ଥିତାବସ୍ଥା ଜାରି କରାଯିବା, ତେବେ ମାମଲାର ବିଚାର ସମୟରେ ଛତିଶଗଡ଼ ସର୍ବନିମ୍ନ ୧,୨୫୨ଏମ୍ଏଏଫ୍ ଜଳ ପ୍ରବାହ କରିପାରିବ ବୋଲି ଓଡ଼ିଶା ପକ୍ଷରୁ କୁହାଯାଇଥିଲା। ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲରେ ମହାନଦୀ ଜଳ ବିବାଦର ପ୍ରଥମ ଶୁଣାଣି ପୂର୍ବରୁ ୨୦୧୮ ଅକ୍ଟୋବର ୯ରେ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଏକ ଅନ୍ତରୀଣ ଆବେଦନ କରିଥିଲେ। ଜଳ ବିବାଦ ମାମଲାର ବିଚାର ଶେଷ ନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲଠାରୁ ଅନ୍ତରୀଣ ରହିତାଦେଶ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଚାହିଁଥିଲେ। ଅଣମୌସୁମୀ ସମୟ(ନଭେମ୍ବରରୁ ମେ’ ମାସ) ମଧ୍ୟରେ ଓଡ଼ିଶାର ତଳମୁଣ୍ଡରେ ଜଳ ପ୍ରବାହ ହୋଇ ପାରୁ ନାହିଁ। ତେଣୁ ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ଏହି ସମୟରେ ୧.୭୪ଏମ୍ଏଏଫ୍ ଜଳ ପ୍ରବାହ ଜାରି ରଖିବାକୁ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ୍ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବାକୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରାଯାଇଥିଲା। ଉକ୍ତ ଆବେଦନର ଶୁଣାଣିରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ବରିଷ୍ଠ ଆଇନଜୀବୀ ତଥା ପୂର୍ବତନ ଆଟର୍ନି ଜେନେରାଲ ମୁକୁଲ ରୋହତଗୀ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ। ଏଥିପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ରୋହତଗୀଙ୍କୁ ୧.୧୪କୋଟି ଟଙ୍କା ମଧ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ। ୨୦୧୯ ଫେବୃୟାରୀରେ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ ଉକ୍ତ ଆବେଦନର ରାୟକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବା ସହ ଉଭୟ ରାଜ୍ୟକୁ ଜଳ ବିବାଦର ଆପୋସ ସମାଧାନ କରିବାକୁ ସମୟ ଦେଇଥିଲେ। ଉଭୟ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ କିଛି ମାସ ଧରି ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା। ଆଲୋଚନା ସତ୍ତ୍ୱେ କୌଣସି ପକ୍ଷ ଆପୋସ ସମାଧାନ କରି ନ ପାରିବାରୁ ୨୦୨୦ ନଭେମ୍ବରରେ ରୋହତଗୀ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ୍ ନିକଟରେ ରାୟ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ଆବେଦନ କରିଥିଲେ। ହେଲେ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ କୌଣସି ରାୟ ପ୍ରକାଶ ନ କରି ତାହାକୁ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିଥିଲେ।
ତେବେ ଶନିବାର ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ ଓଡ଼ିଶାର ଅନ୍ତରୀଣ ଆବେଦନକୁ ଖାରଜ କରିଛନ୍ତି। ଏଥିସହ ମାମଲାରେ କମନ୍ ଫର୍ମାଟ ଇନ୍ଫର୍ମେଶନ(ସିଏଫ୍ଆଇ) ପାଇଁ ୧୨ ସପ୍ତାହ, ସାକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ବୟାନ ଦାଖଲ ପାଇଁ ୧୬ସପ୍ତାହ ଏବଂ ସାକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ଜେରାପାଇଁ ୨୨ସପ୍ତାହ ସମୟ ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ଉଭୟ ରାଜ୍ୟ ପକ୍ଷରୁ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରାର୍ଥନାକୁ ମଧ୍ୟ କୋର୍ଟ ଖାରଜ କରିଦେଇଛନ୍ତି। ୪ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ସିଏଫ୍ଆଇର ଅବଶିଷ୍ଟ ଅନୁକ୍ରମଣିକା ଦାଖଲ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ସିଏଫ୍ଆଇ ଦାଖଲ ହେବା ପରେ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ ମାମଲାର ପରବର୍ତ୍ତୀ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବେ। ପୂର୍ବରୁ ଦାଖଲ ହୋଇଥିବା ଅନୁକ୍ରମଣିକା ଏବଂ ଅବଶିଷ୍ଟ ଅନୁକ୍ରମଣିକାକୁ ଭିତ୍ତି କରି ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ ବିଚାର କରିବେ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି।