ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ/ଇସଲାମାବାଦ,୧୦।୧୦: ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରୀ ଏସ ଜୟଶଙ୍କର ଚଳିତ ମାସ ଶେଷରେ ପାକିସ୍ତାନ ଗସ୍ତ କରି ସାଂଘାଇ ସହଯୋଗ ସଂଗଠନ (ଏସସିଓ) ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବେ। ସେ ପ୍ରାୟ ୧୦ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ପାକିସ୍ତାନ ଯାଉଛନ୍ତି। ସେ ହଁ କହିବା ମାତ୍ରେ ପାକିସ୍ତାନର ଶାସକମାନେ ଖୁସି ହୋଇଯାଇଛନ୍ତି। କାରଣ ସେମାନେ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ ଯେ ଯଦି ଭାରତ ଏହି ସମ୍ମିଳନୀରେ ଭାଗ ନେବାକୁ ଆସିବ ନାହିଁ, ତେବେ ଏହାକୁ ଅସମ୍ମାନ କରାଯିବ। କିନ୍ତୁ ଏହା ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଜମିଥିବା ବରଫକୁ ତରଳାଇ ଦେବ କି? କୂଟନୈତିକ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଏହା ଉପରେ କ’ଣ କହୁଛନ୍ତି ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା।
ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ମୁଖପାତ୍ର ରଣଧିର ଜୟସୱାଲଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଜୟଶଙ୍କର ଅକ୍ଟୋବର ୧୫-୧୬ରେ ଇସଲାମାବାଦରେ ଏସସିଓ ନେତାଙ୍କ ସହ ଏକ ବୈଠକ କରିବେ। ଏହା ଅନେକ ଲୋକଙ୍କୁ ଭାରତ ଏବଂ ପାକିସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଆଶା ଦେଇଛି। କିନ୍ତୁ କୂଟନୈତିକ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଏହାକୁ କେବଳ ଏକ ନିତିଦିନିଆ ବୈଠକ ବୋଲି ବିବେଚନା କରନ୍ତି। ସେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କ ଉପରେ ଏହାର କୌଣସି ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିବ ନାହିଁ। ଗତ ସପ୍ତାହରେ ଜୟଶଙ୍କର ଏହା ମଧ୍ୟ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଥିଲେ ଯେ ସେ ଏକ ବହୁ ସ୍ତରୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପାଇଁ ଯାଉଛନ୍ତି। ସେଠାରେ ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ସମ୍ପର୍କ ଉପରେ କୌଣସି ଆଲୋଚନା ହେବ ନାହିଁ।
ୱିଲସନ ସେଣ୍ଟରର ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ମାଇକେଲ କୁଗେଲମାନ ଏସିଆରେ ଏହି ସପ୍ତାହରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଜୟଶଙ୍କରଙ୍କ ପାକିସ୍ତାନ ଗସ୍ତ କେବଳ ଏସସିଓ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଦେଖାଯିବା ଉଚିତ। ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ସମ୍ପର୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଏହା ଦେଖାଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ସେ ପାକିସ୍ତାନ ସହ ସମ୍ପର୍କକୁ ସୁଦୃଢ କରିବାକୁ ଯାଉନାହାଁନ୍ତି। ବରଂ ଭାରତ ବିଶ୍ୱାସ କରେ ଯେ ଏସସିଓ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ତେଣୁ ସେଠାକୁ ଯିବା ଆବଶ୍ୟକ। ତାଙ୍କ ଗସ୍ତ ସମୟରେ ପାକିସ୍ତାନର ନେତାଙ୍କ ସହ କୌଣସି ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଆଲୋଚନା ହେବ ନାହିଁ।
ସାଉଥ ଚାଇନା ମର୍ନିଂ ପୋଷ୍ଟର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ କୁଗେଲମ୍ୟାନ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଗତ କିଛି ମାସ ଧରି ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ପରିବେଶ ସ୍ଥିର ଥିବାରୁ ସେଥିପାଇଁ ହୁଏତ ଜୟଶଙ୍କର ଯାଉଛନ୍ତି। ସୀମାରେ ଗୁଳି ବିନିମୟ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଛି। ଆତଙ୍କବାଦ ଘଟଣା ମଧ୍ୟ ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ହଁ, ଯଦି ୨୦୨୦ରେ ସମାନ ସମ୍ମିଳନୀ ହୋଇଥାନ୍ତା, ତେବେ ଜୟଶଙ୍କର ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଏଥିରେ ଯୋଗ ଦେଇ ନଥାନ୍ତେ। ସ୍କୁଲ ଅଫ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ ଷ୍ଟଡିଜ, ଆସୋସିଏଟ ପ୍ରଫେସର ରାଜନ କୁମାର କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ। ଆତଙ୍କବାଦ ଶେଷ ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନୁହେଁ।