କାଠମାଣ୍ଡୁ, ୨୧।୯ : ନେପାଳର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବିଦ୍ୟା ଭଣ୍ଡାରୀ ନାଗରିକତ୍ୱ ବିଲ୍କୁ ମଞ୍ଜୁରୀ ଦେବାକୁ ମନା କରି ଦେଇଛନ୍ତି। ସଂସଦର ଉଭୟ ଗୃହ ଦ୍ୱାରା ଏହି ବିଲ ପୁନଃପାରିତ ହୋଇ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ସହମତି ପାଇଁ ପଠାଯାଇଥିଲା। ଫଳରେ ଏବେ ଦେଶରେ ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଙ୍କଟ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି। ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ ଯଦି ସଂସଦର ଉଭୟ ଗୃହ ଦ୍ୱାରା ଏକ ବିଲ ପୁନଃପଠାଯାଏ, ତେବେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ୧୫ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ ପଡିବ। ତେବେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏହାକୁ ନାମଞ୍ଜୁର କରିଛନ୍ତି।
ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ପରାମର୍ଶଦାତା ଲାଲବାବୁ ଯାଦବ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଭଣ୍ଡାରୀ ସାମ୍ବିଧାନିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅଧିକାର ବ୍ୟବହାର କରିଛନ୍ତି। ଧାରା ୬୧ (୪) ରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ମୂଳ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ହେଉଛି ସମ୍ବିଧାନ ପାଳନ କରିବା ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା କରିବା। ଏହାର ଅର୍ଥ ସମ୍ବିଧାନର ସମସ୍ତ ସ୍ବାର୍ଥ ରକ୍ଷା କରିବା। ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୧୩ (୨) ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହେବାକୁ ଥିବା ଏକ ବିଲ ୧୫ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଅନୁମୋଦନ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ଏବଂ ଉଭୟ ଗୃହକୁ ଏହା ବିଷୟରେ ଅବଗତ କରାଯିବ। ଏହି ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ, ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସାମ୍ବିଧାନିକ ଭାବରେ ଯେ କୌଣସି ବିଲରେ ସମ୍ମତି ଦେବାକୁ ବାଧ୍ୟ ଅଟନ୍ତି ଯାହା ଗୃହରେ ପୁନର୍ବିଚାର ପାଇଁ ପଠାଯିବା ପରେ ପୁନର୍ବାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନିକଟରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହେବ। ତେବେ ମଙ୍ଗଳବାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ଏହି ବିଲ ପାସ କରିବାକୁ ସମୟ ମିଳିଥିଲା। ତାହା ନକରି ସେ ଦେଶକୁ ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଙ୍କଟରେ ପକାଇ ଦେଇଛନ୍ତି।
ରାଜନୈତିକ ପରାମର୍ଶଦାତା କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ବିଲ ସମ୍ବିଧାନର ଭାଗ-୨ର ନିୟମାବଳୀକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ପାଳନ କରୁନାହିଁ। ଏହା ମହିଳାଙ୍କ ପ୍ରତି ଭେଦଭାବ କରୁଛି ଏବଂ ପ୍ରାଦେଶିକ ସହିତ ଏକକ ଫେଡେରାଲ ନାଗରିକତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରୁନାହିଁ।
ଏହି ବିଲ ନେପାଳୀ ନାଗରିକଙ୍କ ହଜାର ହଜାର ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ନାଗରିକତ୍ୱ ପାଇବା ପାଇଁ ପଥ ପରିଷ୍କାର କରିବ। ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ପରେ, ୨୦ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୧୫ ପୂର୍ବରୁ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ପିଲାମାନଙ୍କର ଯଦି ମାତା କିମ୍ବା ପିତା ନେପାଳରେ ରୁହନ୍ତି ତେବେ ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ ନାଗରିକତ୍ୱ ପାଇବେ। ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ, ନେପାଳରେ ୧୨ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୯୦ ପୂର୍ବରୁ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ବିଦେଶୀ ମୂଳ ଲୋକଙ୍କୁ ଏଠାରେ ଜନ୍ମ ଆଧାରରେ ଦେଶର ନାଗରିକତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ପୂର୍ବରୁ ନାଗରିକତ୍ୱ ଦେବା ପାଇଁ କୌଣସି ନିୟମ ନଥିଲା। ଏହି ବିଲରେ ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ଯେ ନେପାଳର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବିଦ୍ୟା ଦେବୀ ଭଣ୍ଡାରୀ ଉଭୟ ଗୃହରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ନାଗରିକତ୍ୱ ବିଲ୍କୁ ସମ୍ମତି ଦେବାକୁ ମନା କରି ଦେଇଛନ୍ତି। ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ମୁଖପାତ୍ର ସାଗର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଏକ ବିବୃତ୍ତି ଜାରି କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭଣ୍ଡାରୀ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୧୩ (୩) ଅନୁଯାୟୀ ପୁନର୍ବିଚାର ପାଇଁ ବିଲକୁ ଏଚଓଆରକୁ ପଠାଇଛନ୍ତି।