ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଯୋଗୁ ବହୁ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ଘଟିଥାଏ। ତେବେ ସଚେତନତା ଦ୍ୱାରା ଏଥିରୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରହି ହୋଇଥାଏ। ଏହାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ସୁନାମି ନେଇ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଯାଇଥିଲା। ବିଶ୍ୱ ସୁନାମି ସଚେତନତା ଦିବସ ହେଉଛି ବାର୍ଷିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଯାହାକି ନଭେମ୍ବର ୫ରେ ସୁନାମିର ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ସୁନାମି ପ୍ରସ୍ତୁତିର ମହତ୍ତ୍ୱ ଏବଂ ଏହାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଚେତାବନୀ ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଲାଗି ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ। ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ସାଧାରଣ ସଭାର ସଂକଳ୍ପ ୭୦/୨୩ ଦ୍ୱାରା ଏହା ପ୍ରଥମେ ୨୦୧୫ ରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହିଦିନ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରେ ବହୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ଏବଂ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଲୋକଙ୍କୁ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରାଯାଏ। ସୁନାମି ସଚେତନତା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। କାରଣ ଗତ ୧୦୦ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସମୁଦାୟ ୫୮ଟି ସୁନାମିରେ ୨,୬୦,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଛି। ୧୯୯୮ ରୁ ୨୦୧୮ ମଧ୍ୟରେ ସୁନାମି ଯୋଗୁ ୨୦୦ ବିଲିୟନ ଡଲାର ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନ ବୃଦ୍ଧି ହେତୁ ଭବିଷ୍ୟତରେ ସୁନାମିରେ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧିହେବା ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି।
ମିଳିତ ଜାତିସଂଘ ସାଧାରଣ ସଭାର ରିଜୋଲ୍ୟୁଶନ ଅନୁଯାୟୀ ୨୨ଡିସେମ୍ବର ୨୦୧୫ରେ ବିଶ୍ୱ ସୁନାମି ସଚେତନତା ଦିବସ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା। ଏହିଦିନ ଜାପାନୀ ପ୍ରତିନିଧି ଦଳଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅନୁରୋଧ କରାଯାଇଥିଲା, କାରଣ ଏହା ପାରମ୍ପରିକ ଜାପାନୀ କାହାଣୀ ଦି ଫାୟାର ଅଫ୍ ରାଇସ୍ ଶେଭ ଥିଲା, ଯାହା ହାମାଗୁଚି ଗୋରୟୋଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ମନେରଖିଥାଏ। ୧୮୫୪ ନାନକାଇ ଭୂକମ୍ପ ପରେ ତାଙ୍କ ଧାନ ଫସଲକୁ ଜାଳିଦେଇ ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦିଗରେ ସଚେତନ କରାଇବା ପାଇଁ ହାମାଗୁଚି ତାଙ୍କ ହିରୋ ଗାଁକୁ ସୁନାମିରୁ ରକ୍ଷା କରିଥିଲେ। ଜାପାନରେ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବିପଦ ହ୍ରାସ ପାଇଁ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ୟୁକି ମ୍ୟାଟସୁକା ଏହା କହିଥିଲେ।ପରେ ହାମାଗୁଚି ଏକ ୫ ମିଟର ଉଚ୍ଚ ସମୁଦ୍ର ପ୍ରାଚୀର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ଯାହାକି ୧୯୪୬ ନାନକାଇ ଭୂକମ୍ପରେ ଗାଁକୁ ସୁନାମିରୁ ରକ୍ଷା କରିଥିଲା। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ସୁନାମି ପୀଡ଼ିତମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇଥିବାରୁ ଏହା ସୁନାମି ସଚେତନତା, ପ୍ରତିରୋଧ ଏବଂ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଏକ ମଡେଲ ହୋଇପାରିଥିଲା।
ପ୍ରତିବର୍ଷ ବିଶ୍ୱ ସୁନାମି ସଚେତନତା ଦିବସ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବାର୍ତ୍ତା ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ହୋଇଥାଏ। ଚଳିତ ବର୍ଷ ଏହି ଦିବସର ବାର୍ତ୍ତା ହେଉଛି ‘ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ତଥା ଦୃଢ଼ ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ଅସମାନତା ବିରୋଧରେ ଲଢ଼େଇ’।