ଚଣ୍ଡିଖୋଲ,୧୩ା୫(ଡି.ଏନ୍.ଏ.): ଏବେବି ମାଟିତଳେ ଅନେକ ପ୍ରାଚୀନ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ପୋତି ହୋଇ ରହିଛି। ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଖନନ କରାଯିବା ହେତୁ ଏହାର ସନ୍ଧାନ ମିଳୁଛି। ଗୁରୁବାର ଯାଜପୁର ଜିଲା ଧର୍ମଶାଳା ବ୍ଲକ କଣ୍ଟିଗଡ଼ିଆ ପଞ୍ଚାୟତ ଅଧୀନ ପାଇକରାପୁର ଗ୍ରାମରେ ଏକ ପୋଖରୀ ଖନନ ସମୟରେ ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ଯୁଗୀୟ ବୋଧିସତ୍ତ୍ୱ ମୂର୍ତ୍ତି ଉଦ୍ଧାର କରାଯାଇଛି। ମୂର୍ତ୍ତିଟି ଦେଢ଼ ଫୁଟ ଲମ୍ବ ଓ ଦେଢ଼ଫୁଟ ଚଉଡ଼ାରେ ହୋଇଥିବାବେଳେ ମନ୍ଦିର ଆକୃତିର ଶିଳା ମଧ୍ୟରେ ଖୋଦିତ ହୋଇଛି। ପୋଖରୀରୁ ମିଳିଥିବା ଏହି ଶିଳାଟି ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ବିହାର ମଧ୍ୟରେ ଶୋଭା ପାଉଥିବା ୪ ଫୁଟ ଉଚ୍ଚର ଓ ୩ ଫୁଟ ଗୋଲେଇ ସ୍ତୂପ ଭଳି ଦେଖାଯାଉଛି। ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଐତିହାସିକ ତଥା ବୌଦ୍ଧ ଗବେଷକ ଡ. ହରିଶ୍ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଟି କହିଛନ୍ତି, ଏହା ଏକ ବୋଧିସତ୍ତ୍ୱ ମୂର୍ତ୍ତି ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଉଛି। ଏହା ଦଶମ ଓ ଏକାଦଶ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦର ହୋଇଥାଇ ପାରେ ବୋଲି ସେ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି। ମୂର୍ତ୍ତିଟି ପଦ୍ମାସନରେ ଲଳିତ ମୁଦ୍ରାରେ ବସିଥିବା ଦେଖାଯାଉଛି। ଏହାର ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ୱରେ ପଥରର ଖୋଲ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଛି। ସେ ସମୟରେ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ପାଇଁ ଏହା କରାଯାଇଥିବା ଅନୁମାନ କରାଯାଉଛି।
ସୂଚନା ଥାଉକି, କଣ୍ଟିଗଡ଼ିଆ ପାହାଡ଼ରେ ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ଗୁମ୍ଫା ଓ ବୌଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତି ପୂର୍ବରୁ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ସଂସ୍ଥାଦ୍ୱାରା ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଛି। ଏଠାରେ ଚାରୋଟି ବୌଦ୍ଧ ଗୁମ୍ଫା ରହିଥିବା ବେଳେ ପାହାଡ଼ର ନାସି ନିକଟରେ ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତିମାନ ରହିଛି। ଯେହେତୁ କଣ୍ଟିଗଡ଼ିଆ ପାହାଡ଼ ତଳେ ପାଇକରାପୁର ଗ୍ରାମ ଅବସ୍ଥିତ ସେଥିପାଇଁ ଏହି ପାହାଡ଼ରେ ବୌଦ୍ଧ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ପାହାଡ଼ ପାଦଦେଶରେ ଥିବା ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକରେ ପୋତି ହୋଇ ଥାଏ ପାରେ ବୋଲି ଡ. ପୃଷ୍ଟି କହିଛନ୍ତି। ମୂର୍ତ୍ତି ମିଳିବା ପରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହାକୁ ଦେଖିବା ପାଇଁ ବହୁ ଲୋକଙ୍କ ସମାଗମ ହୋଇଥିଲା। ତେବେ ମୂର୍ତ୍ତିଟି ସମ୍ପର୍କରେ ସବିଶେଷ କେହି ଜାଣି ନ ଥିବାରୁ ଏହା ଦେବଦେବୀଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ବୋଲି ସେମାନେ ଅନୁମାନ କରୁଛନ୍ତି। ନିକଟସ୍ଥ କଣ୍ଟିଗଡ଼ିଆ ପାହାଡ଼ ସମେତ ଶଙ୍ଖ, ଲାଙ୍ଗୁଡ଼ି ଓ କାଏମାରେ ବୌଦ୍ଧ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିଥିବା ବେଳେ ଏହାକୁ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ବିଭାଗ ନିଜ ଅଧୀନକୁ ନେଇ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିଛି। ଏହି କଣ୍ଟିଗଡ଼ିଆ ପାହାଡ଼ରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିବା ବୌଦ୍ଧ ଗୁମ୍ଫାଗୁଡ଼ିକ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀର ହୋଇଥିବାବେଳେ ଏହାର ପରିପାର୍ଶ୍ୱରେ ଅଧିକ ବୌଦ୍ଧ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ମିଳିପାରେ ବୋଲି ସୂଚନା ମିଳିଛି।