କେନ୍ଦୁଝର,୯ା୪(ସ୍ବ.ପ୍ର.): ଲଘୁ ଖଣିଜ ସଇରାତର ସୁପରିଚଳାନା ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ନୂତନ ନିୟମ ବେଆଇନ ଖଣିଜ ପଥର ଏବଂ ବାଲି ଉତ୍ତୋଳନ କରୁଥିବା ଲିଜ୍ଧାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାର କାରଣ ହୋଇଛି। ନୂତନ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଲଘୁ ଖଣିଜ ରାଜସ୍ବ ବିଭାଗରୁ ବାଦ୍ ହୋଇ ଖଣି ବିଭାଗକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର ହେଉଛି। ଏଥିପାଇଁ ଲିଜ୍ ପ୍ରଦାନଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ପରିଚାଳନାର ତଦାରଖ କରାଯିବ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ୩ ଜିଲାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଛି। କେନ୍ଦୁଝରରେ ମଧ୍ୟ ଖଣି ଖନନରେ ବ୍ୟାପକ ଅନିୟମିତତା ବା ନିୟମ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ ହୋଇଛି। ତେଣୁ ଜିଲାରେ ଖଣି ହସ୍ତାନ୍ତର ପୂର୍ବରୁ ଡିଜିପିଏସ୍(ଡିଫେସିୟଲ ଗ୍ଲୋବାଲ ପୋଜିଶନିଂ ସିଷ୍ଟମ୍) ସର୍ଭେ ପରେ ସବୁ ଗୁମର ଖୋଲିବ ବୋଲି ପରିବେଶବିତ୍ ମାନେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି।
ପ୍ରକାଶ ଯେ, ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ୩ ଜିଲା ବଲାଙ୍ଗୀର, କଳାହାଣ୍ଡି ଏବଂ କନ୍ଧମାଳ ଜିଲାରେ ଓଡ଼ିଶା ସ୍ପେସ୍ ଆପ୍ଲିକେଶନ ସେଣ୍ଟର (ଓର୍ସାକ) ଦ୍ୱାରା ଡିଜିପିଏସ୍ ସର୍ଭେ ଖଣି ବିଭାଗ ଏବଂ ରାଜସ୍ବ ବିଭାଗ ଯୁଗ୍ମ ଉପସ୍ଥିତିରେ ହେଉଛି। ସର୍ଭେର ଷ୍ଟାଟସ୍ ରିପୋର୍ଟ ଖଣି ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ଜିଲାପାଳଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗଠିତ ଜିଲାସ୍ତରୀୟ କମିଟିକୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ। କମିଟିରେ ସଦସ୍ୟ ଭାବେ ଆରକ୍ଷୀ ଅଧୀକ୍ଷକ ସଦସ୍ୟ, ଡିଏଫ୍ଓ, ଜିଲାର ସମସ୍ତ ଉପଖଣ୍ଡର ଉପଜିଲାପାଳ, ଯୁଗ୍ମ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭୂତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗ, ମାଇନିଂ ଅଫିସର ଥିବାବେଳେ ଖଣି ଉପନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଆବାହକ ରହିଛନ୍ତି। ମ୍ୟାପ୍, ରେକର୍ଡକୁ ତହସିଲଦାର ଏବଂ ଓର୍ସାକର ଯୁଗ୍ମ ଦସ୍ତଖତରେ ନୋଟିଫାଏଡ୍ ଖଣି ଅଧିକାରୀ/ସହକାରୀ ଖଣି ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯିବ। ଯୁଗ୍ମ ଯାଞ୍ଚ ବେଳେ ଓଏମ୍ଏମ୍ସି ( ଓଡ଼ିଶା ମାଇନିଂ ଆଣ୍ଡ ମିନେରାଲ) ରୁଲ୍ ୨୦୧୬ କୌଣସି ଅନିୟମିତତା ଏବଂ ବେଆଇନ ଖନନ ହୋଇଥିଲେ ଜିଲାସ୍ତରୀୟ କମିଟିକୁ ଅବଗତ କରିବେ।
କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲାରେ ବହୁ ବର୍ଷ ଧରି ମାଇନିଂ ପ୍ଲାନ୍ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ ହୋଇ ସଇରାତ ଗୁଡ଼ିକର ଖନନ ହୋଇଛି। କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ଲିଜ୍ ବାହାରେ ଖଣି ଖନନ ହୋଇଛି। ଜିଲାରେ ଶତାଧିକ ପଥର, ବାଲି ସଇରାତ ରହିଥିଲେ ହେଁ ମୋଟ ୬୫ଟି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ରହିଛି। ପ୍ରତ୍ୟେକ ଖଣିର ମାପଚୁପ କରାଯାଉ ନ ଥିବାରୁ କେତେ ପରିମାଣର ମୋରମ, ମାଟି, ବାଲି ଏବଂ ପଥର ଉତ୍ତୋଳନ ହେଉଛି ତାହାର ବାସ୍ତବ ରିପୋର୍ଟ ରାଜସ୍ବ ବିଭାଗ ନିକଟରେ ନାହିଁ। ଖାଦାନ ନାଚୁରାଲ ଗ୍ରାଉଣ୍ଡଠାରୁ ୬ ମିଟର ତଳକୁ ଖୋଳିବା ନିୟମ ନ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଖଣି ୧୦ ମିଟର ତଳକୁ ଖାଦାନ ଖୋଳୁଛନ୍ତି। ଫଳରେ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ଏବଂ ଗୃହପାଳିତ ପଶୁପକ୍ଷୀ ଅସୁରକ୍ଷିତ ହୋଇପଡ଼ିଛନ୍ତି। ବାଉଣ୍ଡରି ପିଲାର ବାହାରେ ଅନୁମତି ପରିମାଣଠାରୁ ଅଧିକ ଖନନ କରାଯାଉଛି। ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷା ଜୋନ୍ ମଧ୍ୟରେ ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରାଯାଇନାହିଁ। ଏସବୁ ନିୟମ ପାଳନ ନ କରି ମନଇଚ୍ଛା ଲଘୁ ଖଣିଜ ସମ୍ପଦ ଉତ୍ତୋଳନ କରାଯାଉଛି। ଏପରକି ସୁରକ୍ଷା ଜୋନ୍ରେ ଖନନ ହେଉଛି। ଖଣି ବିଭାଗକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର ପୂର୍ବରୁ ଡିଜିପିଏସ୍ ସର୍ଭେ ହେଲେ ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଥିବା ବେଆଇନ ଖଣିଖନନ ଜଣାପଡ଼ିବ ବୋଲି ପରିବେଶବିତ୍ କହିଛନ୍ତି।
ଏନେଇ ଆଇନଜୀବୀ ସୁରଜ ମହାପାତ୍ର କହିଛନ୍ତି, ଏହି ନିୟମ ଲାଗୁ ହେଲେ ଜିଲାରେ ବେଆଇନ ଖଣି ଖନନ ଓ ଖଣି ବାହାରେ ଖନନ ଆଦି ଉପରେ ଅଙ୍କୁଶ ଲାଗିବ। ଫଳରେ ଚୋରା କାରବାର କମିବା ସହ ସରକାରଙ୍କ ରାଜସ୍ବ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ। ପରିବେଶର ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇପାରିବ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ।
ବରିଷ୍ଠ ସାମାଜିକ କର୍ମୀ ଅକ୍ଷୟ ପଟ୍ଟନାୟକ କହିଛନ୍ତି, ଖଣି ମହାଦୁର୍ନୀତି ପରେ ଲଘୁ ଖଣିଜ ଖନନ ଓ ପରିଚାଳନାରେ ବ୍ୟାପକ ଦୁର୍ନୀତି ହୋଇଛି। ଲିଜ୍ ଅଞ୍ଚଳର ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଯାଉ ନ ଥିବାରୁ ବାହାରେ ଖନନ ହେଉଛି। ଉପଯୁକ୍ତ ତଦାରଖ ଅଭାବରୁ ବହୁ ତଳକୁ ଖନନକରି ପରିବେଶ ପାଇଁ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଉଛି। ଅବିଚାରିତ ଖନନ ଯୋଗୁ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ତେଣୁ ଏହି ନିୟମ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ବେଆଇନ କାମ ଉପରେ ଅଙ୍କୁଶ ଲଗାଇବ ଓ ସରକାର ଲାଭବାନ୍ ହେବେ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି।