ବନ୍ତଳା,୧ା୧୧: ମହାବଳ ବାଘ ମହାବୀରର ମୃତ୍ୟୁ ପରଠାରୁ ଅନୁଗୋଳ ଜିଲା ସାତକୋଶିଆ ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପର ଭବିଷ୍ୟତ ଅନ୍ଧକାରକୁ ଠେଲି ହୋଇଯାଇଛି। ଏଠାରେ ପ୍ରଥମ କରି ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିବା ଦେଶର ଆନ୍ତଃରାଜ୍ୟ ବ୍ୟାଘ୍ର ସ୍ଥାନାନ୍ତର ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ଜାତୀୟ ବ୍ୟାଘ୍ର ସଂରକ୍ଷଣ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ (ଏନ୍ଟିସିଏ) ବାତିଲ କରିଥିବା ବେଳେ ବାର୍ଷିକ ଅନୁଦାନରେ ମଧ୍ୟ ବଡ଼ ଆକାରର କାଟଛାଣ୍ଟ କରିଛି। ଫଳରେ ଏହାର ସିଧାସଳଖ ପ୍ରଭାବ ପ୍ରକଳ୍ପ ପରିଚାଳନା ଓ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ପଡ଼ିଛି। କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଦରମା ଦେବାକୁ ଅର୍ଥ ନିଅଣ୍ଟ ପଡ଼ୁଥିବାରୁ ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରଳ୍ପର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ନିଯୁକ୍ତ ଓ୍ବାଚରମାନଙ୍କୁ ଛଟେଇ କରାଯାଉଛି। ଇତିମଧ୍ୟରେ ୨୦୭ ଜଣ ଅସ୍ଥାୟୀ ୱାଚରଙ୍କୁ ବିଦା କରାଯାଇଥିବାରୁ ପ୍ରକଳ୍ପର ସୁରକ୍ଷା ଢିଲା ପଡ଼ିଯିବା ନେଇ ସାଧାରଣରେ ଆଶଙ୍କା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି।
ଅନୁଗୋଳ ସର୍କଲ ଆଞ୍ଚଳିକ ମୁଖ୍ୟ ବନ ସଂରକ୍ଷକଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଥିବା ସାତକୋଶିଆ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ବନଖଣ୍ଡ, ମହାନଦୀ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ବନଖଣ୍ଡ ଓ ବାଇଶିପାଲି ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଖଣ୍ଡକୁ ନେଇ ସାତକୋଶିଆ ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପ ଗଠନ କରାଯାଇଛି। କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ ଅନୁଗୋଳ, ଢେଙ୍କାନାଳ, ଆଠମଲ୍ଲିକ, ଆଠଗଡ଼ ଓ ବୌଦ୍ଧ ବନଖଣ୍ଡର କିଛି ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲ ଏଥିରେ ସାମିଲ ପରେ ପ୍ରକଳ୍ପର ପରିସୀମା ୧୧୩୬.୭୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟରକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏହାର ପରିଚାଳନା, ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଏନ୍ଟିସିଏ ପକ୍ଷରୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଅନୁଦାନ ଦିଆଯାଇଥାଏ। ଏହାବାଦ୍ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ମଧ୍ୟ ୪୦ ପ୍ରତିଶତ (ଏନ୍ଟିସିଏ ଅନୁଦାନ ଅନୁଯାୟୀ) ଅର୍ଥ ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ। ୨୦୧୯-୨୦ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପ ଖର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ ଅନୁଗୋଳ ସର୍କଲ ଆଞ୍ଚଳିକ ମୁଖ୍ୟ ବନ ସଂରକ୍ଷଣଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ୨୬ କୋଟି ୭୮ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ପ୍ରସ୍ତାବ ଏନ୍ଟିସିଏକୁ ଦିଆଯାଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଏନ୍ଟିସିଏ ୧୫ କୋଟି ୯୬ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା। ସେହିପରି ୨୦୨୦-୨୧ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷର ଖର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ ୧୫ କୋଟି ୯୬ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ମଗାଯାଇଥିବା ବେଳେ ମିଳିଥିଲା ମାତ୍ର ୩ କୋଟି ୮୨ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା। ତେଣୁ ଖର୍ଚ୍ଚ କାଟ୍ କରିବାକୁ ଯାଇ ଗତ ସେପ୍ଟେମ୍ବରରୁ ସାତକୋଶିଆ ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ଅସ୍ଥାୟୀ ଓ୍ବାଚରଙ୍କୁ ଛଟେଇ କରାଯାଉଛି। ଇତିମଧ୍ୟରେ ଢେଙ୍କାନାଳ ବନଖଣ୍ଡରୁ ୧୦ ଜଣ ଅସ୍ଥାୟୀ ୱାଚର, ଆଠମଲ୍ଲିକରୁ ୩୦ ଜଣ, ଆଠଗଡ଼ରୁ ୩୦, ସାତକୋଶିଆରୁ ୫୯, ଅନୁଗୋଳରୁ ୨୫, ମହାନଦୀ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ବନଖଣ୍ଡରୁ ୫୩ ଜଣଙ୍କୁ ବିଦା କରାଯାଇ ସାରିଛି। ଏହି ଅସ୍ଥାୟୀ ଓ୍ବାଚରମାନେ ଜଙ୍ଗଲ ସହ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ, ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା, ଜନ୍ତୁ ଶିକାରୀ ଓ କାଠମାଫିଆଙ୍କୁ ଧରିବା କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଥିଲେ। ପ୍ରକଳ୍ପର ସୁରକ୍ଷାକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି ଏନ୍ଟିସିଏ ତରଫରୁ ଏମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ତାଲିମ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏମାନେ ଦୈନିକ ଜଙ୍ଗଲ ମଧ୍ୟରେ ୧୦ କି.ମି. ପାଦରେ ଚାଲି ହାତୀ, ବାଘଙ୍କ ଗତିବିଧି ଓ ଶିକାରୀମାନଙ୍କ ଉପରେ ନଜର ରଖୁଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଏତେ ସଂଖ୍ୟକ ଓ୍ବାଚରଙ୍କୁ ଏକାବେଳେ ଛଟେଇ କରାଯାଇଥିବାରୁ ସାତକୋଶିଆ ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପର ସୁରକ୍ଷା ନେଇ ଏବେ ସାଧାରଣରେ ସନ୍ଦେହ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି। ପ୍ରକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରେ ଶିକାରୀ ଓ କାଠ ମାଫିଆଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ରହିଥିବା ବେଳେ ମହାବଳ ବାଘ ମହାବୀର ମଧ୍ୟ ଶିକାରୀଙ୍କ ହାବୁଡ଼ରେ ପଡ଼ିଥିବା କୁହାଯାଇ ଆସୁଛି। ତେଣୁ ଖର୍ଚ୍ଚ କାଟ୍ ପାଇଁ ୨୦୭ ଓ୍ବାଚରଙ୍କୁ ବିଦା କରାଯିବା ପରେ ସାତକୋଶିଆ ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପର ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଭାବିତ ହେବା ଆଶଙ୍କା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି।
ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଅନୁଗୋଳ ସର୍କଲ ଆଞ୍ଚଳିକ ମୁଖ୍ୟ ବନ ସରଂକ୍ଷକ ତଥା ସାତକୋଶିଆ ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ପ୍ରଦୀପ ରାଜ କରାଟେ କହିଛନ୍ତି, ଏନ୍ଟିସିଏ ଅନୁଦାନ ହ୍ରାସ କରିଥିବାରୁ ଏପରି ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି। ଫଳରେ ଡିଏଫ୍ଓମାନେ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ଅସ୍ଥାୟୀ ଓ୍ବାଚରଙ୍କୁ ଛଟେଇ କରିଛନ୍ତି। ଅଧିକ ଅର୍ଥ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି। ତାହା ଆସିଲେ ଅସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ସେମାନଙ୍କୁ ପୁଣି ରଖିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯିବ। କିନ୍ତୁ ସ୍ବଳ୍ପ ଅନୁଦାନ ଯୋଗୁ ପ୍ରକଳ୍ପ ସୁରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବହୁ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି ବୋଲି କ୍ଷେତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।
ଦିନେଶ ଦେହୁରୀ