‘ଶାମ୍ପୁ’ ନାଁରୁ ଭାବୁଥିବେ ଏହା ଏକ ଇଂରାଜୀ ଶବ୍ଦ। ତେବେ ପ୍ରକୃତ କଥା ହେଉଛି ଏହି ଶବ୍ଦଟି ‘ଚମ୍ପୋ’ ବ ‘ଚମ୍ପି’ରୁ ଉଦ୍ଧୃତ। ‘ଚମ୍ପୋ’ ଶବ୍ଦଟି ସଂସ୍କୃତ ଶବ୍ଦ ‘ଚପତି’ରୁ ଆସିଛି। ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ମାଲିସ୍ କରିବା। ପୂର୍ବେ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଆୟୁର୍ବେଦିକ ଜିନିଷକୁ ମୁଣ୍ଡ ସଫା କରିବା ଲାଗି ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ। ଯେମିତିକି ରିଠାକୁ ବତୁରାଇ କେଶ ସଫା କରିବା। ଏମିତିରେ ତ ବିଭିନ୍ନ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରସାଧନ ସାମଗ୍ରୀ ମିଶରରେ ଉଦ୍ଭାବନ ହୋଇଥିଲା। ହେଲେ ଏହି ଶାମ୍ପୁର ବ୍ୟବହାର ଭାରତରେ ପ୍ରଥମେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ତଥ୍ୟ କହେ। ଆଉ ପ୍ରଥମେ ଶାମ୍ପୁ ବ୍ୟବହାର ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାରେ ହୋଇଥିବା କିଛି ପ୍ରମାଣରୁ ଜଣାପଡ଼େ। ପୂର୍ବେ ଭାରତରେ ରିଠା, ସୁଖିଲା ଅଁଳା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରାକୃତିକ ଚେରମୂଳିକୁ ଶିଝାଇ ଶାମ୍ପୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉଥିଲା। ଇଂରେଜମାନେ ଯେବେ ଭାରତ ଆସିଲେ ସେମାନଙ୍କ ନଜର ଏହା ଉପରେ ପଡ଼ିଥିଲା। ଆଉ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ସେମାନେ ଅନେକ ଉପଶମ ପାଇଲେ। ତେଣୁ ସେମାନେ ଏହାକୁ ନିଜ ଦେଶକୁ ନେଇଗଲେ। ଆଉ ଏହାକୁ ସେତେବେଳେ ସେଠାକାର ରାଜା ମହାରାଜା ଓ ଧନୀକ ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ବ୍ୟବହାର କଲେ। ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ନ ଥିଲା। ଏହାବାଦ ଶେକ୍ ଦିନ ମହମ୍ମଦ ଯେକି ଜଣେ ବଙ୍ଗୀୟ ଟ୍ରାଭେଲର୍, ସର୍ଜନ ଓ ଏଣ୍ଟରପ୍ରେନ୍ୟୁର ସେ ବ୍ରିଟେନରେ ଶାମ୍ପୁ କରିବା ପ୍ରଣାଳୀ ପ୍ରାରମ୍ଭ କରାଇଥିବା କୁହାଯାଏ।୧୮୧୪ରେ ମହମ୍ମଦ ନିଜ ପତ୍ନୀଙ୍କ ସହ ମିଶି ଇଂଲଣ୍ଡରେ ପ୍ରଥମ କମର୍ସିଆଲ ଶାମ୍ପୁଇଂ ଭାପର୍ ମସାଜ ବାଥ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ୟୁରୋପରେ ଶାମ୍ପୁର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସମୟରେ ସାବୁନ୍କୁ ପାଣିରେ ବତୁରାଇ ସେଥିରେ ଚେରମୂଳି ପକାଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉଥିଲା। ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦିରୁ ଶାମ୍ପୁର ବ୍ୟବସାୟୀକରଣ ଆରମ୍ଭ ହେଲା। ଆଉ ୧୯୧୪ରେ ଆମେରିକୀୟ ମାଗାଜିନ୍ରେ ଏକ ହ୍ରଦରେ ଜଣେ ମହିଳା ‘କାନ୍ଥ୍ରକ୍ସ’ ଶାମ୍ପୁକୁ କେଶରେ ଲଗାଉଥିବାର ଫଟୋ ବିଜ୍ଞାପନଭାବେ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା। ୧୯୦୦ ମସିହାରେ ଜର୍ମାନୀର ପରଫ୍ୟୁମ ପ୍ରସ୍ତୁତକାରୀ ଓ ହେୟାର ଷ୍ଟାଇଲିଷ୍ଟ ଯୋଶେଫ ଓ୍ବିଲହେଲ୍ମ ରସ୍କ ପ୍ରଥମ ଲିକ୍ୱିଡ ହେୟାର ଓ୍ବାଶିଂ ଶୋପ୍ ତିଆରି କରିଥିଲେ। ଆଉ ତାର ନାଁ ଦେଇଥିଲେ ‘ଚମ୍ପୁଇଂ’। ୧୯୨୭ରେ ମାସ୍ ପ୍ରଡ଼କ୍ସନ ପାଇଁ ଲିକ୍ୱିଡ ଶାମ୍ପୁରେ ଆଉ କିଛି ବିକାଶ କରାଯାଇଥିଲା।
ପ୍ରକୃତରେ କହିବାକୁ ଗଲେ ସାବୁନ ଓ ଶାମ୍ପୁ ଦୁଇଟିଯାକ ପ୍ରାୟତଃ ଏକାପରି। ଉଭୟରେ ସର୍ଫାକ୍ଟାଣ୍ଟସ୍ ଅଛି। ଯାହାକି ଏକପ୍ରକାରର ଡିଟରଜେଣ୍ଟ। ଆଧୁନିକ ଶାମ୍ପୁ ବା ଯାହା ଆମେ ଏବେ ବ୍ୟବହାର କରୁଛେ ତାହା ୧୯୩୦ରେ ‘ଡ୍ରେନେ’ ଶାମ୍ପୁରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଡ୍ରେନେ ନାମକ ଶାମ୍ପୁ ହେଉଛି ପ୍ରଥମ ଶାମ୍ପୁ ଯେଉଁଥିରେ ସାବୁନ ବଦଳରେ ସିନ୍ଥେଟିକ ସର୍ଫାକାଣ୍ଟ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥିଲା।