ଜଣେ ସୁ-ଚିକିତ୍ସିକା ଭାବରେ ଯେମିତି ସେ ସମସ୍ତଙ୍କର ଆଦରଣୀୟା, ଜଣେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଲେଖିବା ଭାବରେ ସେମିତି ସମସ୍ତଙ୍କର ପ୍ରିୟ। ହେଲେ ଏବେ ବି ସେ ଝୁରି ହୁଅନ୍ତି ତାଙ୍କ ପ୍ରଥମ ପ୍ରେମ ଅଭିନୟକୁ। ଇଏ ହେଲେ ଡା. ମଞ୍ଜୁବାଳା ପଣ୍ଡା; ଯାହାଙ୍କ ଭିତରେ ଏକାଧାରରେ ରହିଛି ସେବା ମନବୃତ୍ତି ଓ ଦରଦୀ ହୃଦୟ ସହ ଖିଆଲି ମନଟିଏ…
ସେ ଜୀବନ ଜିଇବାରେ ବିଶ୍ୱାସ ରଖନ୍ତି। ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଜୀବନ କେବଳ ଗୋଟେ ଯାତ୍ରା। କ’ଣ ହରାଇଛନ୍ତି ବା କ’ଣ ପାଇଛନ୍ତି ଏ ହିସାବ ସେ କେବେ ରଖି ନାହାନ୍ତି। ଜୀବନ ତାଙ୍କୁ ଯେଉଁଭଳି ଭାବରେ ବାଟ କଢ଼େଇଛି ସେମିତି ସେ ଜିଇଁ ଚାଲିଛନ୍ତି। ଜଣେ ସୁ-ଚିକିତ୍ସିକା ଭାବରେ ଯେମିତି ସେ ସମସ୍ତଙ୍କର ଆଦରଣୀୟା, ଜଣେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଲେଖିକା ଭାବରେ ସେମିତି ସମସ୍ତଙ୍କର ପ୍ରିୟ। ହେଲେ ଏବେ ବି ସେ ଝୁରି ହୁଅନ୍ତି ତାଙ୍କ ପ୍ରଥମ ପ୍ରେମ ଅଭିନୟକୁ। ଇଏ ହେଲେ ଡା. ମଞ୍ଜୁବାଳା ପଣ୍ଡା; ଯାହାଙ୍କ ଭିତରେ ଏକାଧାରରେ ରହିଛି ସେବା ମନୋବୃତ୍ତି ଓ ଦରଦୀ ହୃଦୟ ସହ ଖିଆଲି ମନଟିଏ।
ନିଜର ଅଧିକାଂଶ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ଲୋକଙ୍କ ଝିଅ, ଭଉଣୀ ଓ ମା’ର ପରିଚୟରେ ପରିଚିତ ମଞ୍ଜୁବାଳାଙ୍କ ଜନ୍ମ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ବିଚ୍ଛିନ୍ନାଞ୍ଚଳ ମଞ୍ଜୁଷାରେ। ବାପା ସ୍ବର୍ଗତ ପଞ୍ଚାନନ ପଣ୍ଡା ଥିଲେ ହାଇସ୍କୁଲ୍ରେ ସଂସ୍କୃତ ପଣ୍ଡିତ ଓ ମା’ ସ୍ବର୍ଗତା ସାବିତ୍ରୀ ଦେବୀ ଥିଲେ ଗୃହିଣୀ। ଆଉ ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷାଗତ ଯୋଗ୍ୟତା ଥିଲା ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ। ହେଲେ ସେ ଥିଲେ ପ୍ରକୃତରେ ଖୁବ୍ ଜ୍ଞାନୀ। କାରଣ ମଞ୍ଜୁବାଳା କୁହନ୍ତି, ଆଜି ସେ ଯାହା କିଛି ସଂସ୍କାର ଓ ସଫଳତା ପାଇଛନ୍ତି ତା’ର ଶ୍ରେୟ ସେ ତାଙ୍କ ମା’ଙ୍କୁ ହିଁ ଦେବେ। ଏକ ନିମ୍ନ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ପରିବାରରେ ବଢ଼ିଥିବା ମଞ୍ଜୁବାଳାଙ୍କର ତିନି ଭାଇ ଓ ତିନି ଭଉଣୀ। ବଡ଼ ଭାଇ ଖୁବ୍ କମ୍ ବୟସରୁ ରାଉରକେଲାରେ ଚାକିରି କରୁଥିଲେ। ସେଠାରେ ପି ପି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଢି ବ୍ରହ୍ମପୁର ଏମ୍କେସିଜି ମେଡିକାଲ କଲେଜରେ ପଢ଼ିବା ପରେ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ବିଭାଗରେ ଚାକିରି କରନ୍ତି। ପ୍ରଥମେ ବଲାଙ୍ଗୀର ତା’ପରେ ବରଗଡ଼ ଓ ତା’ପରେ ପୁଣି ବଲାଙ୍ଗୀରରେ ଏପିଡୋମିଲୋଜିଷ୍ଟ ଭାବରେ କାମ କରି ୨୦୧୩ରେ ଏ.ଡି.ଏମ୍.ଓ. ଭାବରେ ଅବସର ନିଅନ୍ତି। ତା’ପରେ ପୁଣି ଚୁକ୍ତି ଭିତ୍ତିରେ ଆଉ ଥରେ ଜଏନ୍ କରନ୍ତି। ଏହି ସମୟରେ ସେ କରୋନା ଦାୟିତ୍ୱରେ ରୁହନ୍ତି ଓ କରୋନା ଯୁଦ୍ଧ ଲଢୁଲଢୁ ନିଜେ କରୋନା ସଂକ୍ରମଣର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି। ଗୁରୁତର ହୋଇ ବି ଶେଷରେ କରୋନାକୁ ହରାନ୍ତି। ତେବେ ଶାରୀରିକ ଦୁର୍ବଳତା କାରଣରୁ ୨୦୨୦ ଅକ୍ଟୋବରରେ ସେ ଅବସର ନିଅନ୍ତି। ତେବେ ଡାକ୍ତରୀ ପେସାରେ ରହି ରୋଗୀ ସେବାରେ ଆତ୍ମତୃପ୍ତି ପାଉଥିବା ମଞ୍ଜୁବାଳାଙ୍କର କିନ୍ତୁ ଆରମ୍ଭରୁ ଡାକ୍ତର ହେବାରେ ଆଦୌ ଆଗ୍ରହ ନ ଥିଲା। ଶିକ୍ଷକତା ଓ ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତି ଥିଲା ତାଙ୍କର ଖୁବ୍ ଦୁର୍ବଳତା। ସେ ଯେତେବେଳେ ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀରେ ପଢୁଥିଲେ ତାଙ୍କଠାରୁ ସାନ ସାନ ପିଲାଙ୍କୁ ଡାକି ପାଠ ପଢ଼ାଉଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଭିତରେ ଏହି ଧାରଣା ସବୁବେଳେ ରହି ଆସିଥିଲା, ଗୋଟେ ଦେଶ ପାଇଁ ଗୋଟେ ଜାତି ପାଇଁ ଶିକ୍ଷା ଖୁବ୍ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ତେଣୁ ସେ ଯାହା କିଛି ପଢ଼ିଛନ୍ତି ଯାହା କିଛି ଶିଖିଛନ୍ତି ତାକୁ ସେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷାଦେବେ। ହେଲେ ବିଧିରବିଧାନ ଥିଲା ଅଲଗା। ଯେହେତୁ ସେ ଭଲ ପଢୁଥିଲେ ତାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନ ପଢ଼ିବାକୁ କୁହାଗଲା। ତା’ପରେ ମେଡିକାଲ୍ ଏଣ୍ଟ୍ରାନ୍ସ ଦେଲେ ଆଉ ଏଥିରେ ସଫଳତା ପାଇବା ପରେ ଡାକ୍ତର ହେବା ହିଁ ସୁନିଶ୍ଚିତ ହୋଇଗଲା। ଅବଶ୍ୟ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଆସିବା ପରେ ସେ ଅନୁଭବ କଲେ ପ୍ରକୃତରେ ତାଙ୍କୁ ଭଗବାନ ସୁଯୋଗ ଦେଇଛନ୍ତି ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ କିଛି କରିବା ଲାଗି। ମଞ୍ଜୁବାଳା କୁହନ୍ତି, ‘ଡାକ୍ତର ହେଉଛନ୍ତି ଦ୍ୱିତୀୟ ଈଶ୍ୱର, ଏହି କଥାର ମର୍ମ ମୁଁ ଅନୁଭବ କରିଥିଲି ଯେ, ପ୍ରକୃତରେ ଜଣେ ଡାକ୍ତର ଚାହିଁଲେ ଏହି କଥାକୁ ସତ ପ୍ରମାଣିତ କରିପାରିବ। ବଲାଙ୍ଗୀର ନିକଟସ୍ଥ ତୁଷୁରାରେ ଯେତେବେଳେ ଥିଲି ଦିନକୁ ତିନି ଶହ ରୋଗୀ। ମୁଁ ରୋଗୀ ସେବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ ଥିବାବେଳେ ସେଠାକାର ଲୋକ ମୋ ପିଲାଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ ମୋ ଘର ଦାୟିତ୍ୱ ନେଇଯାଆନ୍ତି। ମୋ ପିଲାମାନେ କେମିତି ସେମାନଙ୍କ ପାଖେ ବଡ଼ ହୋଇଗଲେ ମୁଁ ଜାଣିପାରିଲିନି। ମୁଁ ସେଠାକୁ ଯିବାର ଛଅ ମାସ ପରେ ସ୍ବାମୀ ଡା. ନିର୍ମଳ ଚନ୍ଦ୍ର ନାୟକ ବି ସେଠାକୁ ବଦଳି ହୋଇଗଲେ। ସେ ସର୍ଜରି ବିଭାଗରେ ଥିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ବି ସମୟ ନ ଥାଏ। ହେଲେ ସେଠାକାର ଲୋକଙ୍କର ମୁଁ ପୂରା ଝିଅ ହୋଇଯାଇଥାଏ। ଏହାଠାରୁ ସୁନ୍ଦର ଅନୁଭବ ଆଉ କ’ଣ ହୋଇପାରେ।’
ସତରେ ସେ ଏମିତି ଜଣେ ଡାକ୍ତର ଯାହାଙ୍କୁ ଯେକୌଣସି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଫୋନ କରିହେବ, ଲୋଡ଼ି ହେବ, ହସନ୍ତ ମୁହଁରେ ସେ ଥାଆନ୍ତି ସଦା ପ୍ରସ୍ତୁତ। ମାଆର ପଣତ ଭଳି ତାଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ ପୋଛି ପକାଏ ରୋଗୀର ମାନସିକ ଚାପକୁ। ଗାଁକୁ ଗାଁ ବୁଲି ଲୋକଙ୍କୁ କୁଶିକ୍ଷା ଓ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସର ଅନ୍ଧାରରୁ ବାହାର କରି ଆଲୋକ ଦେଖେଇବାକୁ ଯତ୍ପରୋନାସ୍ତି ଚେଷ୍ଟା କରି ଆସୁଛନ୍ତି । ଯୌଥ ପରିବାରକୁ ଖୁବ୍ ବେଶୀ ଭଲ ପାଉଥିବା ମଞ୍ଜୁବାଳାଙ୍କ ସଂସାରରେ ଏବେ ତିନି ପୁଅ, ଝିଅ ପରି ତିନି ବୋହୁ ଓ ତିନି ନାତିନାତୁଣୀ। ସ୍ବାମୀଙ୍କ ଅବର୍ତ୍ତମାନରେ ଏବେ ସେ ଚିକିତ୍ସା, ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଜନସଚେତନତାକୁ ନେଇ ବ୍ୟସ୍ତ। ସ୍କୁଲ ଓ କଲେଜରେ ଆୟୋଜିତ ବିଭିନ୍ନ ସଚେତନତାମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଯୋଗଦେବା ସହ ରୋଗୀମାନଙ୍କୁ ଫୋନ ଯୋଗେ ଚିକିତ୍ସାର ମାର୍ଗ ଦେଖାଉଛନ୍ତି। ମାଆଟିଏ ଭଳି ନିଜ ଆଡ଼ୁ ଫୋନ କରି ଭଲ ମନ୍ଦ ବୁଝନ୍ତି। ସାଧାରଣତଃ ଡାକ୍ତରଟିଏ ଅପହଞ୍ଚ ହୋଇ ଯାଉଥିଲାବେଳେ ତାଙ୍କୁ ଜାଣିଥିବା, ଚିହ୍ନଥିବା ସବୁ ସାଧାରଣ ମଣିଷଙ୍କ ପାଇଁ ମଞ୍ଜୁବାଳା କିନ୍ତୁ ରହିଥାନ୍ତି ହାତପାଆନ୍ତାରେ। ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରକୁ ବାଦ୍ ଦେଲେ ମଞ୍ଜୁବାଳାଙ୍କ ମନ କିନ୍ତୁ ରହିଯାଇଥିଲା ସାହିତ୍ୟ ଓ ଅଭିନୟରେ। ଅଭିନୟକୁ ନିଜର ପ୍ରଥମ ପ୍ରେମ ବୋଲି କହୁଥିବା ମଞ୍ଜୁବାଳା କଲେଜ ଜୀବନରେ ଅନେକ ନାଟକରେ ନାୟିକା ଭାବରେ ଅଭିନୟ କରି ସମସ୍ତଙ୍କ ମନ କିଣିଛନ୍ତି। ଏପରି କି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ନାୟିକା ପାଇଁ ସୁଯୋଗ ବି ଆସିଛି। ହେଲେ ସେ ଗ୍ରହଣ କରିପାରି ନାହାନ୍ତି; ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଏବେ ବି ମନରେ କେଉଁଠି ନା କେଉଁଠି ଅବସୋସ ରହିଯାଇଛି। ତାଙ୍କର ଅନେକ ଗୀତ କବିତା ଇରା ମହାନ୍ତି, ଶୈଳଭାମା, ମମତା, ବୁବୁ ଉଦ୍ଗାତା, ବବ୍ଲୁ ଜୈନ ଆଦିଙ୍କ କଣ୍ଠରେ ଶ୍ରୋତାଙ୍କ ମନ ଜିଣିଛି। ଆଉ ସାହିତ୍ୟ କଥା କହିଲେ ଖୁବ୍ ଛୋଟବେଳୁ ଯେମିତି ଗପ, ଉପନ୍ୟାସ ପଢ଼ିବାର ଝୁଙ୍କ୍ ଥିଲା ସେମିତି ଥିଲା କବିତା ଲେଖିବାର। କିନ୍ତୁ ପାଠପଢ଼ାର ଚାପ ଭିତରେ ସେ ଲେଖାଲେଖି ପ୍ରତି ସେତେବେଳେ ବେଶି ସମୟ ଦେଇପାରି ନ ଥିଲେ। ବାହାଘର ପରେ ବି ପାରିବାରିକ ଜଞ୍ଜାଳ ତାଙ୍କୁ ଲେଖାଲେଖିଠାରୁ ଦୂରେଇ ଦେଇଥିଲା। ଚାକିରି ସମୟରେ ଜନସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ବିଭାଗରେ ପି.ଜି. କଲାବେଳେ ସେ ବହୁତଥର ବିଦେଶ ଯାଆନ୍ତି। ସେଠାରୁ ଫେରିବା ପରେ ସେଠାକାର ଅନୁଭୂତି ଓ ଚିକିତ୍ସା ସମୟର ବିଭିନ୍ନ ଅନୁଭୂତିକୁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ କୁ୍ହନ୍ତି। ଦିନେ ତାଙ୍କ ସାନ ପୁଅ କହିଲେ, ଯାହା ତମେ ଆମକୁ କହୁଛ ଏସବୁକୁ ଲେଖ। ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ନିହାତି ଜାଣିବା ଦରକାର। ଆଉ ଏହିଠାରୁ ପୁଣି ଆରମ୍ଭ ହେଲା ତାଙ୍କର ଲେଖାଲେଖିର ଧାରା। ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା ପ୍ରଥମ ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ ‘ସାଉଁଟା କଥା’, ଯାହାର ପାଠକୀୟ ସ୍ବୀକୃତି ବେଶ୍ ଆଚମ୍ବିତ କରିଦେବା ଭଳି ଥିଲା। ତା’ପରଠାରୁ ଲେଖିବାର ଧାରା ଜାରି ରହିଲା। ଜଣେ କବି କଥାକାର ହିସାବରେ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟକୁ ସେ ଭେଟି ଦେଲେ ଅନ୍ତଃସ୍ବର, ବିଶ୍ୱରୂପା, ମଧୁମଗ୍ନା, ସାଉଁଟା କଥା, ମୁଗ୍ଧମନ୍ତ୍ର, ଗୀତ ଗଜରା, ପାରନାନୀ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗଳ୍ପ ଆଦି ଅନେକ କବିତା ଓ ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ। ତାଙ୍କ ଲେଖାରେ ସକାରାତ୍ମକ ଚିନ୍ତନ, ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ, ଉଚ୍ଚାଙ୍ଗ ମୂଲ୍ୟବୋଧ, ପ୍ରେମ, ଦୁଃସ୍ଥିତି ସହ ଲଢ଼େଇ ଓ ସାଲିସ ଫୁଟି ଦିଶେ। ଲୋକପ୍ରିୟ କଥାକାର ହିସାବରେ ମଞ୍ଜୁବାଳାଙ୍କର ପରିଚୟ ମଧ୍ୟ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର। ତାଙ୍କର ନିଆରା ସାହିତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ସେ ଅନେକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନିତ ଓ ସମ୍ବର୍ନ୍ଧିତ।
-ରୋଜାଲିନ୍ ମହାନ୍ତି