ଗୋଟେ ନିମ୍ନ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ପରିବାରର ପଞ୍ଚମ ସନ୍ତାନର ଜୀବନ କେତେ ଦୁର୍ବିଷହ ତାହା କେବଳ ଅଙ୍ଗେ ନିଭାଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ବୁଝିପାରିବ। ସେତେବେଳେ ବାବାଙ୍କ ଅବସରକାଳୀନ ଭତ୍ତା ହିଁ ଥିଲା ଆମ ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟ ଆୟ। ଅବଶ୍ୟ ଅନେକ ଜମିଜମା ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ପୁରୁଣା ଚାଷରୁ ଅମଳ ହେଉଥିବା ଧାନକୁ ବିକ୍ରିକରି ପୁଣି ନୂଆ ଚାଷ କରାଯାଉଥିଲା। ମୋଟାମୋଟି କହିବାକୁ ଗଲେ, ନା ଲାଭ ନା କ୍ଷତିରେ ଚାଲୁଥିଲା ଆମର ଚାଷ ବ୍ୟବସାୟ। ଯଦି କେଉଁ ବର୍ଷ ଅଦିନିଆ ବର୍ଷା ବା ମରୁଡ଼ି ହେଲା ତ ସବୁ ଶେଷ। ଏମିତି ଏକ ଅନିଶ୍ଚିତତା ମଧ୍ୟରେ ମୋର ପିଲାଦିନ କଟିଥିଲା। କଲେଜ ମାଡୁ ମାଡୁ ଜାଣି ଯାଇଥିଲୁ କି ଜୀବନରେ ନିଜକୁ ନିଜେ ମଣିଷ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଚାରି ଭାଇ ମଧ୍ୟରୁ ସେତେବେଳେ କେହି ଜଣେ ବି ଚାକିରି କରି ନ ଥାନ୍ତି। ମଝିଆଁ ଭାଇ ପ୍ରାଇଭେଟ କଲେଜରେ ଅଧ୍ୟାପକ ତାହା ପୁଣି ନାମକୁ ମାତ୍ର ଦରମାରେ। ସାନ ମଝିଆ ଭାଇ (ମୋ ଉପର ଭାଇ) ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ସରକାରୀ ଚାକିରି ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥାନ୍ତି। ବିନା କିଛି ଆର୍ଥିକ ସାହାଯ୍ୟରେ ଭାଇ ପରୀକ୍ଷା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥାନ୍ତି। ଏସବୁ ଦେଖି ମୋର କିଛି ମାତ୍ରାରେ ହୃଦୟଙ୍ଗମ ହୋଇଯାଇଥିଲା ଯେ ପାଠପଢ଼ା ସରିଲେ ମୋତେ ମଧ୍ୟ ଚାକିରି ପାଇଁ ବହୁତ ସଂଘର୍ଷ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ପୋଷ୍ଟ ଗ୍ରାଜୁଏଶନ ପରୀକ୍ଷା ସରିଯାଇଥାଏ। କିଛିଦିନ ପାଠପଢ଼ାରେ ଶିଥିଳ ହୋଇଯାଇଥିଲି। ପ୍ରାୟ ସମୟ କ୍ରିକେଟ ଖେଳରେ ଆଉ ବଜାରରେ ଖଟି କରୁ କରୁ ବିତୁଥିଲା। ହଠାତ ଦିନେ ସାନ ମଝିଆ ଭାଇ କହିଲେ, କେତେଦିନ ଏମିତି ବାଳୁଙ୍ଗା ହୋଇ ବୁଲୁଥିବୁ। ଏଇ ଖେଳ ଆଉ ସାଙ୍ଗ ସହ ଖଟିରେ ପେଟ ପୂରେନି। ସରକାରୀ ଚାକିରିଟିଏ କଲେ ନିଜେ ଭଲରେ ରହିବା ସହ ଘରର ସମସ୍ତେ ଖୁସିରେ ରହିବେ। ଆଉ ଏଥିପାଇଁ ଅକ୍ଲାନ୍ତ ପରିଶ୍ରମ ଓ ଖୁବ୍ ସଂଘର୍ଷ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ପାରିବୁ ତ? ଜୀବନରେ ଯଦି କିଛି ଗୋଟେ ବଡ଼ କରି ଦେଖେଇବାର ଅଛି, ମଣିଷ ହେବାର ଇଚ୍ଛା ଅଛି, ତେବେ ମୋ ସହ ଭୁବନେଶ୍ୱର ଚାଲ। ଭାଇଙ୍କର ସେଇ ପଦୁଟିଏ କଥା ମୋ ମନରେ ସରକାରୀ ଚାକିରି କରିବା ପାଇଁ ଜୋସ୍ ଭରିଦେଲା। ତାଙ୍କ କଥା ମାନି ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ପାଦଦେବା ପରେ ତାଙ୍କର ଦୟନୀୟ ଆର୍ଥିକ ପରିସ୍ଥିତି ଦେଖି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଗଲି। ଭାଇ ସେତେବେଳେ ଟ୍ୟୁଶନ କରି ଘରଭଡା ଦେବା ସହ ନିଜର ଯାବତୀୟ ଖର୍ଚ୍ଚ ବହନ କରୁଥିଲେ। ମୁଁ ଆସି ତାଙ୍କ ଉପରେ ଆଉ ଗୋଟେ ବୋଝ ହୋଇଗଲି। ସେତେବେଳେ ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ଟ୍ୟୁଶନ ମିଳିବା ସହଜ ନ ଥିଲା। ତେଣୁ କିଛି ନା କିଛି କାମ କରିବା ନିହାତି ଜରୁରୀ ହୋଇପଡିଲା। ଦିନେ ଭାଇଙ୍କର ଜଣେ ସାଙ୍ଗ ଭାଇଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ, ରାଜୁ ତୋ ସାନଭାଇ ତ କମର୍ସରେ ପୋଷ୍ଟ ଗ୍ରାଜୁଏଟ, ତୃପ୍ତି ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପରେ ମ୍ୟାନେଜର ଦରକାର ଅଛି କହିଲେ ତାକୁ ରଖିଦେବି। ମ୍ୟାନେଜର ପୋଷ୍ଟ କଥା ଶୁଣି ଭାଇ ରାଜି ହୋଇଗଲେ। ତହିଁ ପରଦିନ ମୁଁ ତୃପ୍ତି ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପରେ ପହଞ୍ଚତ୍ଗଲି। କିନ୍ତୁ ତୃପ୍ତି ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପରେ ମ୍ୟାନେଜର ପୋଷ୍ଟ ନୁହେଁ; ବରଂ ଚାରି ଚକିଆ ଗାଡ଼ିରେ ପେଟ୍ରୋଲ ଭରିବା ପାଇଁ ଲୋକର ଦରକାର ଥିଲା। ତାହା ବି ପୁଣି ଦୈନିକ ଚୁକ୍ତି ଭିତ୍ତିରେ। ବିରସ ମନରେ ଫେରିଆସିବା ପାଇଁ ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲି। କିନ୍ତୁ ଭାଇଙ୍କର ସେତେବେଳର ଆର୍ଥିକ ପରିସ୍ଥିତିର ଚିତ୍ର ମୋ ଆଖି ଆଗରେ ନାଚି ଉଠିଲା। ଜୀବନରେ ଅନେକ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଅଚାନକ ନେବାକୁ ପଡ଼େ। ଭୁଲ୍ ଠିକ୍ କିଛି ଆଗପଛ ନ ଭାବି ହାତ ପାଆନ୍ତାରେ ମିଳୁଥିବା କାମଟି କରିବା ପାଇଁ ରାଜି ହୋଇଗଲି। ସେଦିନ ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପରେ ଦିନସାରା ଛିଡା ହୋଇ ପେଟ୍ରୋଲ ଭରିବା ପରେ ରାତି ଦଶଟାରେ ମୋତେ ମିଳିଥିଲା କୋଡ଼ିଏ ଟଙ୍କା; ମୋ ଜୀବନର ପ୍ରଥମ ରୋଜଗାର। ଦୁଇଟି ଦଶ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍କୁ ହାତରେ ଧରୁଧରୁ ଆଖିରେ ଆଖିଏ ଲୁହ ଜମାଟ ବାନ୍ଧି ସାରିଥାଏ। ସେହି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ମନ ଭିତରେ ଯେଉଁ ଅନନ୍ୟ ସୁଖାନୁଭୂତି ଅନୁଭବ କରିଥିଲି ତାହା କେବେ ଏ ଜୀବନରେ ଭୁଲି ପାରିବି ନାହିଁ। ରାତିରେ ଘରେ ପହଞ୍ଚତ୍ ଭାଇଙ୍କ ହାତରେ ଦଶଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ଦୁଇଟି ଧରାଇ ଦେଇ ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପର ଚାକିରି ବିଷୟରେ ସବୁ ସତସତ କହିଦେଲି। ନୋଟ୍ ଦୁଇଟି ଧରି ଭାଇ ମୋ ମୁହଁକୁ ସ୍ତବ୍ଧ ହୋଇ ଅନେଇଥାନ୍ତି। ଛାତି ଭିତରେ କୁହୁଳି ଉଠୁଥିବା କୋହ ସବୁ ଆଖିରେ ତାଙ୍କର ଲୁହ ରୂପେ ଜମାଟ ବାନ୍ଧିସାରିଥାଏ। କିଛି ସମୟର ନୀରବତା ପରେ ମୋ ମୁଣ୍ଡରେ ହାତ ରଖି କହିଲେ ଜୀବନର ପ୍ରଥମ ପରୀକ୍ଷାରେ ତୁ ପାସ୍ ହୋଇଗଲୁ। ତୋର ବି ସମୟ ଆସିବ, ଦେଖିବୁ ତୁ ଦିନେ ଏଇ ରାଜଧାନୀର ରାଜରାସ୍ତାରେ ଚାରି ଚକିଆ ଧରି ବୁଲିବୁ। ଭାଇଙ୍କର ଆଶୀର୍ବାଦରୁ ସେଦିନର ଭବିଷ୍ୟତବାଣୀ ଆଜି ସତ ହୋଇଛି। ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ସେଇ ଚାକିରି ଆଜି ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ମୁଖ୍ୟ ବିଭାଗୀୟ ଦପ୍ତର ଉପବିଭାଗ ଅଧିକାରୀ ପଦବୀରେ ପହଞ୍ଚତ୍ ପାରିଛି। ଆଜି ବି ଏକା ସଙ୍ଗେ ଦୁଇଟି ଦଶ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ଦେଖିଲେ ପ୍ରଥମ ରୋଜଗାରର ଶିହରଣ ମୋ ତାଳରୁ ତଳିପା ଯାଏ ଖେଳିଯାଏ।