ସୌରଜିତ ପ୍ରଧାନୀ
ଗତ ବୁଧବାର ଆମେରିକାର ଫେଡେରାଲ ରିଜର୍ଭ ସୁଧହାରରେ ଆଉ ୭୫ ବେସିସ୍ ପଏଣ୍ଟ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସହ ଏହାର ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ‘ଡୋଭିସ୍’ରୁ ‘ହକିସ’ରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଛି। ଏଭଳି କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଟ୍ରିଗର ହେଉଛି ଆଶା କରାଯାଉଥିବା (୮.୧ ପ୍ରତିଶତ) ଏବଂ ପ୍ରକୃତ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି (୮.୩ ପ୍ରତିଶତ) ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ।
ଫେଡେରାଲ ରିଜର୍ଭର ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିର ପ୍ରଭାବ ଭାରତ ସମେତ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ପଡ଼ିଛି। ଫେଡ୍ ଚଳିତ ବର୍ଷ ତୃତୀୟ ଥର ପାଇଁ ସୁଧହାର ବଢ଼ାଇଛି। ଗତ ଚାଳିଶ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଆମେରିକାରେ ଖୁଚୁରା ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ସର୍ବକାଳୀନ ଉଚ୍ଚ ସ୍ତରରେ ରହିଛି। ସୁଧହାର ବଢ଼ାଇବା ପଛର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଅର୍ଥନୀତିରୁ ନଗଦ ଅର୍ଥ ବାହାର କରିବା ଏବଂ ଚାହିଦାକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କ ଖର୍ଚ୍ଚଯୋଗ୍ୟ ଆୟକୁ ହ୍ରାସ କରିବା।
ଆମେରିକାରେ ଉଚ୍ଚ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ହାର ମୁଖ୍ୟତଃ ନୋଟ୍ ଛାପିବା ଏବଂ ଏହାକୁ ଆର୍ଥିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ(ମହାମାରୀ ପରବର୍ତ୍ତୀ) ପମ୍ପ କରିବା ମାଧ୍ୟମରେ ‘ମାତ୍ରାତ୍ମକ ସହଜୀକରଣ’ କାରଣରୁ ହୋଇଥାଏ। ସୁଧ ହାରକୁ କମ୍ ରଖି ଆମେରିକା ବଜାର ଓ କର୍ପୋରେଟ ସଂସ୍ଥାକୁ ଆବଶ୍ୟକ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଗାଇଦେବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଏବେ ଫେଡ୍ ସୁଧହାର ବଢ଼ାଇ ଟଙ୍କା ଫେରାଇନେବାକୁ ଚାହୁଁଛି। ଏହା କେବଳ ସ୍ବଳ୍ପମିଆଦୀ ସୁଧ ହାରକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ନୁହେଁ, ବରଂ ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ସୁଧହାରକୁ ମଧ୍ୟ ଧୀରେ ଧୀରେ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କରୁଛି।
ଉଚ୍ଚ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ହାର ମୁଖ୍ୟତଃ କୋଭିଡ୍ ମହାମାରୀ ଯୋଗୁ ଯୋଗାଣର ପ୍ରତିବନ୍ଧକ କାରଣରୁ ହୋଇଥିଲା। ୟୁକ୍ରେନ-ରୁଷିଆ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ତୈଳ ଓ ସାମଗ୍ରୀର ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳାର ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ଅବସ୍ଥାକୁ ଫେରାଇ ଆଣିଛି। ସେମିକଣ୍ଡକ୍ଟର ଚିପ୍ ସମସ୍ୟା ମଧ୍ୟ ବହୁ ପରିମାଣରେ ସମାଧାନ ହୋଇଛି। କିନ୍ତୁ ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଖୁଚୁରା ଋଣ ହାର ମଧ୍ୟ ଜୁଲାଇ ମାସରେ ୭.୭ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏହା କେବଳ ନିମ୍ନ ସୁଧହାର ଯୋଗୁ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ଫଳରେ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା।
ସୁଧହାର ହେଉଛି ‘ଦୁଇଧାରିଆ ତରବାରି’। ବର୍ଦ୍ଧିତ ସୁଧହାର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଆକଳନ ଏବଂ ବଜାରର ଭାବନା ଉପରେ କ୍ଷତିକାରକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ। ଯେକୌଣସି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବ୍ୟାଙ୍କର ପ୍ରାଥମିକ ଭୂମିକା ହେଉଛି ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଓ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତିକୁ ପରିଚାଳନା କରିବା। ଆମେରିକା ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଦେଇଛି ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ହେଉଛି ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ। ନଚେତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି କମିବ। ଏହା ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ଅନ୍ୟ ବଜାର ଉପରେ ବଡ଼ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ। କାରଣ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ଆର୍ଥିକ ବଜାରରେ ଆମେରିକାର ଯୋଗଦାନ ପ୍ରାୟ ୨୫ %।
ଆମେରିକାରେ ବେକାରି ହାର ସର୍ବନିମ୍ନ ସ୍ତରରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ କୁଶଳୀ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଚାହିଦା ସର୍ବାଧିକ ରହିଛି। ଦରମା ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଫଳରେ ଅଧିକ ଖୁଚୁରା ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଯୋଗୁ ଶ୍ରମିକମାନେ ଅଧିକ ଦରମା ଦାବି କରିବେ। ଏହା ଏକ ‘ଚେନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା’ ଯାହା ଶେଷରେ ଅଧିକ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତିର କାରଣ ହୋଇଥାଏ।
ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତିର ଚକ୍ରବୂ୍ୟହକୁ ଭାଙ୍ଗିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ଏହା ସେତେବେଳେ ସମ୍ଭବ ଯେତେବେଳେ ଖାଉଟି ଚାହିଦା ଓ ଖର୍ଚ୍ଚଯୋଗ୍ୟ ଆୟ କମିବ। ଏହାଦ୍ୱାରା କର୍ପୋରେଟ ଏବଂ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ କମ୍ ଲୋକଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେବେ ଏବଂ ଅଜାଣତରେ ବେକାରି ହାର ବଢ଼ିବ। ଆମେରିକାରେ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ହାର ଅଧିକ ଥିବାରୁ ଏହାର ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଲାଭ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରକୁ ମିଳିବ। ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ଅସ୍ଥିରତାର ଏକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଏଫ୍ପିଆଇ (ବିଦେଶୀ ପୋର୍ଟଫୋଲିଓ ନିବେଶକ) ଏବଂ ଏଫ୍ଆଇଆଇ (ବିଦେଶୀ ଅନୁଷ୍ଠାନିକ ନିବେଶକ) ସେମାନଙ୍କ ଅର୍ଥକୁ ଉଦୀୟମାନ ବଜାରରୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରି ଆମେରିକାରେ ପାର୍କିଂ କରିବେ। ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଆହୁରି ଲାଭ କରିବ, ଯେତେବେଳେ କି ଉଦୀୟମାନ ବଜାରର ମୁଦ୍ରାର ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ। ବୈଦେଶିକ ପାଣ୍ଠିର ବହିର୍ଗମନକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଉଦୀୟମାନ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ସୁଧ ହାର ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଆବଶ୍ୟକ।
ଆମେରିକାରେ ସୁଧ ହାର ଅଧିକ ହେଲେ ଟଙ୍କାର ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ। ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ତୁଳନାରେ ଭାରତୀୟ ମୁଦ୍ରା ୮୧ ଟଙ୍କାକୁ ଛୁଇଁସାରିଛି। ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟ ଆହୁରି ହ୍ରାସ ପାଇବ ଏବଂ ଏହା ଭାରତୀୟ ଆମଦାନୀକାରୀଙ୍କୁ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ ବୋଲି ଆଶଙ୍କା କରାଯାଉଛି। ତେବେ ଭାରତୀୟ ରପ୍ତାନିକାରୀମାନେ ଲାଭବାନ୍ ହେବେ। ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞମାନେ ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସକୁ ନେଇ ଚିନ୍ତିତ ନୁହନ୍ତି, କାରଣ ଏହା ଏକ ଅର୍ଥନୈତିକ ଘଟଣା। କିନ୍ତୁ ଯେକୌଣସି ସାର୍ବଭୌମ ରାଷ୍ଟ୍ରର ମୁଦ୍ରା ବିଶ୍ୱ ମଞ୍ଚରେ ଜାତୀୟ ଗୌରବ ଓ ସାମର୍ଥ୍ୟର ବିଷୟ। ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଆର୍ବିଆଇ କେଉଁ ସମୟରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବ ତାହା ଦେଖିବାକୁ ରୋଚକ ହେବ। ପୂର୍ବରୁ ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଆମର ବୈଦେଶିକ ଭଣ୍ଡାର ୮୦ ବିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରରୁ ଅଧିକ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।
ଆମେରିକାରେ ଏକ ଆସନ୍ନ ମାନ୍ଦାବସ୍ଥାର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ ଥିବାରୁ ଭାରତୀୟ ଆଇଟି କ୍ଷେତ୍ରକୁ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଝଟକା ଲାଗିଛି। ଆଇଟି ଇଣ୍ଡେକ୍ସରେ ୩୦%ରୁ ଅଧିକ ସୁଧାର ଆସିଛି। ସୁଧହାର ବୃଦ୍ଧି ଘୋଷଣା ହେବା ପରଠାରୁ ଭାରତୀୟ ଶେୟାର ବଜାର ପ୍ରାୟ ୭% ସୁଧହାରରେ ସୁଧାର କରିସାରିଛି। ଗତ କିଛିଦିନ ହେବ ଏଫ୍ଆଇଆଇ ଓ ଏଫ୍ପିଆଇ ‘ସେଲ୍ ଅଫ୍’ ମୋଡ୍ରେ ଅଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଏହାର ବିପରୀତରେ ଯେଉଁ ବିଷୟଟି ସାମ୍ନାକୁ ଆସୁଛି, ତାହା ହେଉଛି ଭାରତୀୟ ଶେୟାର ବଜାର ବିଦେଶୀ ବିଶ୍ୱ ବଜାର ଦୃଶ୍ୟପଟରୁ ‘ଡିକ୍ୟୁପ୍ଲିଂ’ ହୋଇଛି। ସମସ୍ତ ସରକାର ପ୍ରକାଶିତ ତଥ୍ୟ ସକାରାତ୍ମକ ଭାବନା ଏବଂ ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ପୂର୍ବାନୁମାନକୁ ଦର୍ଶାଉଛି। କିନ୍ତୁ ଏବେ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପ୍ରଶ୍ନ ହେଉଛି, ‘ଡିକ୍ୟୁପ୍ଲିଂ’ ଜାରି ରହିବ ନା ଭାରତୀୟ ଶେୟାର ବଜାର ବିଶ୍ୱ ବଜାର ସହ ତାଳମେଳ ରଖିବ।
ଭେଞ୍ଚର କ୍ୟାପିଟାଲିଷ୍ଟ ଏବଂ ୟୁନିକ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ୱ ମାନ୍ଦାବସ୍ଥାର କୋପକୁ ସାମ୍ନା କରୁଛନ୍ତି। ଅଧିକ ସୁଧ ସହ ସେମାନଙ୍କର ଲାଭ ମଧ୍ୟ ବହୁ ମାତ୍ରାରେ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ତେଣୁ ଆମେ ଏକ ଆମୂଳଚୂଳ ପରିବର୍ତ୍ତନର ସାକ୍ଷୀ ହୋଇପାରିବା, ଯେଉଁଥିରେ ଏହି କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଉପରେ ଧ୍ୟାନଦେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଲାଭ ହାସଲ କରିବା ଦିଗରେ ଅଗ୍ରସର ହେବେ। ମାନ୍ଦାବସ୍ଥା ଆସନ୍ନ ଏବଂ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ କି? ଏହା କେବଳ ସମୟ କହିବ।
sourajeetpradhani@gmail.com