ଓ୍ବାଶିଂଟନ: ମହାକାଶରେ ଠୁଳ ହେଉଥିବା ବର୍ଜ୍ୟରେ ସାମିଲ ହୋଇଛି ଏକ ଛୋଟିଆ ଦର୍ପଣ। ଅନ୍ତଃରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ପେସ୍ ଷ୍ଟେଶନ (ଆଇଏସ୍ଏସ୍)ରେ ସ୍ପେସ୍ ଓ୍ବାକ୍ କରିବା ସମୟରେ ଜଣେ ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କ ଅସାବଧାନତା ଯୋଗୁ ଏହା ଘଟିଛି। ଏହା ଯଦି ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଘଟିଥାନ୍ତା, ତେବେ ଏହାକୁ ଅତି ମାମୁଲି କଥା କହି ଲୋକେ ଭୁଲିଯାଇଥା’ନ୍ତେ। ହେଲେ ମହାକାଶରେ ଏପରି ଘଟଣା ପ୍ରଥମ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ଗତ ୨୬ ଜୁନ୍ରେ ଆଇଏସ୍ଏସ୍ରୁ ସ୍ପେସ୍ ଓ୍ବାକ୍ ପାଇଁ ବାହାରକୁ ବାହାରିଥିଲେ ମହାକାଶଚାରୀ କ୍ରିଶ୍ କେସିଡି ଏବଂ ବବ୍ ବେନ୍କେନ। କମାଣ୍ଡର କ୍ୟାସିଡି ସ୍ପେସ୍ଶୁଟ୍ର ହାତରେ ଲାଗିଥିବା ଉକ୍ତ ଦର୍ପଣ ଉପରୁ ନିଜର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ହରାଇଥିଲେ। ଫଳରେ ପ୍ରତି ସେକେଣ୍ଡରେ ଦର୍ପଣଟି ଗୋଟିଏ ଫୁଟ ହିସାବରେ ଦୂରକୁ ଦୂରକୁ ଚାଲିଯାଇଥିଲା। ତେବେ ଏହି ଘଟଣାରେ ଆଇଏସ୍ଏସ୍ କିମ୍ବା ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କ କୌଣସି କ୍ଷତି ହୋଇନାହିଁ।
କ୍ୟାସିଡି ଏବଂ ବେନ୍କେନ ପୁରୁଣା ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ବ୍ୟାଟେରି ବଦଳାଇବାକୁ ସ୍ପେସ୍ ଷ୍ଟେଶନ ବାହାରକୁ ଆସିଥିଲେ। ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ଚାଲିବାକୁ ଥିବା ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ଲାଗି ଦୁହେଁ ଜୁନ୍ ୨୬ରେ ସ୍ପେସ୍ଓ୍ବାକ୍ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଆଗରେ କ୍ୟାସିଡି ଯାଉଥିବାବେଳେ ଦର୍ପଣଟି ସ୍ପେସ୍ଶୁଟ୍ରୁ ଅଲଗା ହୋଇଯାଇଥିଲା। ତେବେ ଅନ୍ଧାରରେ ଏହି ଘଟଣା ଘଟିଥିବାରୁ କ୍ୟାସିଡି ଜାଣିପାରି ନ ଥିଲେ। ଆଲୁଅକୁ ଆସିବା ପରେ ଦର୍ପଣଟି ସ୍ପେସ୍ଶୁଟ୍ରୁ ବାହାରି ଯାଇଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା। ଏ ନେଇ ନାସା ପକ୍ଷରୁ କୁହାଯାଇଛି, ୫ ଇଞ୍ଚ ଲମ୍ବା ଏବଂ ୩ ଇଞ୍ଚ ଚଉଡ଼ା ବିଶିଷ୍ଟ ଏହି ଦର୍ପଣର ଓଜନ ୪୫ ଗ୍ରାମ୍। ଏହି ଦର୍ପଣ ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କୁ କାମ କରିବା ବେଳେ ବେଶ୍ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ।
ଆଇଏସ୍ଏସ୍ରେ ନିକେଲ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ବ୍ୟାଟେରି ଲାଗିଛି। ଏହା ତୁଳନାରେ ଲିଥିୟମ ଆୟନ ବ୍ୟାଟେରି ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ। ଆଇଏସ୍ଏସ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମତା ବଢ଼ାଇବା ଲାଗି ନିକେଲ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ବ୍ୟାଟେରିକୁ ବଦଳାଇ ଲିଥିୟମ ଆୟନ୍ ବ୍ୟାଟେରି ଲଗାଯିବାକୁ ଯୋଜନା କରାଯାଇଛି। କ୍ୟାସିଡି ଏବଂ ବେନକେନ୍ଙ୍କ ଉପରେ ଏହି ଦାୟିତ୍ୱ ନ୍ୟସ୍ତ କରାଯାଇଛି। ହେଲେ ଏହି କାମ ବହୁତ କଷ୍ଟକର। କାରଣ ଗୋଟିଏ ବ୍ୟାଟେରିର ଲମ୍ବ ଏକ ମିଟର ଏବଂ ଓଜନ ୧୮୦ କିଲୋଗ୍ରାମ। ଏହି ବ୍ୟାଟେରି ବଦଳାଇବା କାମ ୨୦୧୭ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଅଦ୍ୟାବଧି ୧୮ଟି ଲିଥିୟମ ବ୍ୟାଟେରି ଲଗାଯାଇ ସାରିଲାଣି। ସ୍ପେସ୍ ଓ୍ବାକ୍ ଜୁଲାଇ ଶେଷଯାଏ ଚାଲିବ। ଏହାପରେ ମହାକାଶଚାରୀ ପୃଥିବୀକୁ ଫେରି ଆସିବେ।
୨୦୨୪ରେ ସରିବ ଆଇଏସ୍ଏସ୍ ଅଭିଯାନ
୧୯୯୮ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାଶନାଲ ସ୍ପେସ୍ ଷ୍ଟେଶନ (ଆଇଏସ୍ଏସ୍) ଅଭିଯାନ ୨୦୨୪ରେ ଶେଷ ହେବ। ଚଳିତବର୍ଷ ନାସା ପକ୍ଷରୁ ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ ଲାଗି ଜୋର୍ଦାର ପ୍ରସ୍ତୁତି ଚାଲିଛି। ଏହା ଏକ ମାନବ ମିଶନ। ଆଇଏସ୍ଏସ୍ ଅଭିଯାନରେ ନାସା, ରୁଷିଆ, ୟୁରୋପୀୟ ସ୍ପେସ୍ ଏଜେନ୍ସି, ଜାପାନ, କାନାଡ଼ା ମିଳିତ ଭାବେ କାମ କରୁଛନ୍ତି।