ସମ୍ବଲପୁର,୧୮ା୮(ବ୍ୟୁରୋ):ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲାରେ ଗୁପ୍ତଯୁଗୀୟ ସଭ୍ୟତାର ସନ୍ଧାନ ମିଳିଛି। ସମ୍ବଲପୁର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ (ଏସ୍ୟୁ) ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଇତିହାସ ବିଭାଗ ଗବେଷଣାରୁ ଏହା ଜଣାପଡ଼ିଛି। ଜିଲାର ଯୁଯୁମୁରା ନିକଟ ବଡ଼ମାଳ ଓ ମହାନଗର ନିଗମର ଦୁର୍ଗାପାଲିଠାରୁ ବଡ଼ବଜାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୨କି.ମି. ଅଞ୍ଚଳରେ ଭଗ୍ନାବଶେଷ ଠାବ ହୋଇଛି। ଏଥିରୁ ଗୁପ୍ତବଂଶର ଶାସନକାଳରେ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିବା ପୋଡ଼ା ମାଟିଇଟା ପ୍ରଭୃତିରେ ନିର୍ମିତ ବସତି ଥିବା ଅନୁମାନ କରାଯାଇଛି। ଇଟାର ଆକାର ଗୁପ୍ତବଂଶ ଶାସନକାଳରେ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିବା ଇଟା ସହିତ ସମାନ ରହିଛି। ସମ୍ବଲପୁର ସହରର ଉକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏଭଳି ଇଟା ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥିବା ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରଥମେ ଖବରଦାତା ଦୀପକ କୁମାର ପଣ୍ଡା, କୁଳମଣି ପଟେଲ, ଡ. ବିଭୁଦେନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ର, ପି.କେ. ମିଶ୍ର ସନ୍ଧାନ ପାଇ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ପରୀକ୍ଷା ପାଇଁ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ। ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଇତିହାସ ବିଭାଗ ପ୍ରଫେସର ଡ. ପ୍ରଦୀପ କୁମାର ବେହେରାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ନବୀନ କୁମାର ସାହୁ, ସଂଗ୍ରହାଳୟର କ୍ଷୀରସିନ୍ଧୁ ବାରିକ, ଖଗେଶ୍ୱର ଭୋଇ ପ୍ରମୁଖଙ୍କୁ ନେଇ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଦଳ ଉକ୍ତ ସ୍ଥାନରେ ପୁଙ୍ଖାନୁପୁଙ୍ଖ ପରୀକ୍ଷା କରିଥିଲେ। ଏହା ସହ ଜିଲାର ହରିହର ଯୋର କୂଳ ଅସୁରଗଡ଼ଠାରେ ଖନନ ସମୟରେ ମୂଲ୍ୟବାନ ପଥର ଯଥା ଗାର୍ନେଟ, ବେରୀ, ଆକ୍ୱାମେରିନ, ଏମେଥିଷ୍ଟ, କୋରଣ୍ଡମ, କାର୍ନେଲିଆନ, ଆଗେଟ, ଚାଲସିଡୋନୀ ପ୍ରଭୃତି ଦ୍ରବ୍ୟ ସହିତ କାଚର ମାଳି ଓ ଅଂଶ, ମାଳା ଓ ପଥର ତିଆରି ପାଇଁ ଲୌହ ଉପକରଣ, ମୁକ୍ତାକାଶ ଓ ଆରକ୍ଷିତ ଉତ୍ପାଦନ ସ୍ଥଳୀ ଠାବ କରାଯାଇଛି।
ଉକ୍ତ ସ୍ଥାନରେ ଅନୁସନ୍ଧାନରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଚତୁର୍ଭୁଜ ଆକାରର ଏହି ଜନବସତି ମୌର୍ଯ୍ୟ ଶାସନ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା। ସେହିପରି ସମ୍ବଲପୁର ସହରର ଦକ୍ଷିଣକୁ ୪୫ କି.ମି. ଦୂର ସିଣ୍ଢୋଲର ପାହାଡ଼ ଉପରେ ଆଗରୁ ବିଶାଳ ନିର୍ମାଣର ଅବଶେଷ ଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି। ଏହା ସମ୍ବଲପୁର ସହରର ହୁମା ବକ୍ର ମନ୍ଦିର ଓ ଦୁର୍ଗାପାଲି ଭଗ୍ନାବଶେଷ ସହିତ ସମାନ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ବହୁମୁଖୀ ପୁଙ୍ଖାନୁପୁଙ୍ଖ ଓ ବିସ୍ତୃତ ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ କରାଗଲେ ସମ୍ବଲପୁର ସହରର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପ୍ରକ୍ରିୟା ଓ ସହର ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ବାବଦରେ ଆହୁରି ଐତିହାସିକ ସୂଚନା ମିଳିପାରିବ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞ ଦଳ କହିଛନ୍ତି। ଏହା ସହ ମହାନଦୀ କୂଳ କୁରୁମପଦର ଓ ବୌଦ୍ଧ ଜିଲା ମହାନଦୀ କୂଳ ତେନ୍ତୁଳିପାଲି ଉପତ୍ୟକାରେ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗ ଓ ଆକାରର କାଚଚୁଡ଼ି, କାଚ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଛି। ଏଠାରେ ଛତିଶଗଡ଼ର ଗୋଲାକାର ଦୁର୍ଗ ଭଳି ସ୍ଥଳ ରହିଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା। ବୌଦ୍ଧ ଜିଲା ମହାନଦୀ କୂଳ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ୱର ମନମୁଣ୍ଡାଠାରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାପକ ଜନବସତି ସହିତ ଟେରାକୋଟା ଘେର ଥିବା କୂଅଗୁଡ଼ିକର ଭଗ୍ନାବଶେଷ ଠାବ କରାଯାଇଛି। କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲା ମଦନପୁର-ରାମପୁର ନିକଟ ବୁଢ଼ୀଗଡ଼ର ତେଲନଦୀ ବାମପାର୍ଶ୍ୱରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ ସମୟରେ ଇଟାରେ ନିର୍ମିତ ଷ୍ଟ୍ରକ୍ଚର ଓ ସେ ସମୟର କଳାକୃତି ରହିଥିବା ଅନୁମାନ କରାଯାଇଛି, ଯାହାକି ସମ୍ଭବତଃ ଗୁପ୍ତ ଶାସନ କାଳର ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞ ଦଳର ପ୍ରଫେସର ସାହୁ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ।