ଦୁନିଆରେ ଅନେକ ଶିବ ମନ୍ଦିର ରହିଛି। ମାତ୍ର ଏକ ଶିବ ମନ୍ଦିର ଦୁନିଆର ସବୁଠୁ ଉଚ୍ଚ ବୋଲି ପରିଗଣିତ ହେଉଛି। ଏହି ଶିବ ମନ୍ଦିରର ଉପର ମୁଣ୍ଡରେ ୧୧ ଫୁଟ ଉଚ୍ଚର ଏକ କଳସ ରହିଛି। ଦେଶ ତଥା ବିଦେଶର ଭକ୍ତମାନେ କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କାରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିବା ଏହି ମନ୍ଦିରକୁ ଆସିଥାନ୍ତି। ସବୁ ସ୍ଥାନରେ ବିଭିନ୍ନ ଦେବତା ଏବଂ ଦେବୀଙ୍କର ମୂର୍ତ୍ତି ଅଛି । ମନ୍ଦିର ଭିତରେ କ୍ରିଷ୍ଟାଲ ରତ୍ନ ଶିବଲିଙ୍ଗ ଲଗାଯାଇଛି। ଭଗବାନ ଶିବ ଏବଂ ମାତା ପାର୍ବତୀଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ମଧ୍ୟ ଅଛି।
ଶିମ୍ଲା ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶକୁ ଦେବଭୂମି କୁହାଯାଏ। ଏଠାରେ ହଜାର ହଜାର ଛୋଟ ଏବଂ ବଡ଼ ମନ୍ଦିର ଅଛି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଆଜି ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ସୋଲାନ ଜିଲାର ଜଟୋଲି ଶିବ ମନ୍ଦିର ବିଷୟରେ କହିବାକୁ ଯାଉଛୁ। ଏହି ମନ୍ଦିର ନର୍ମାଣ ପାଇଁ ୪୦ ବର୍ଷ ଲାଗିଥିଲା।
ସୂଚନାନୁସାରେ, ଜଟୋଲି ଶିବ ମନ୍ଦିର ସୋଲାନ ସହରଠାରୁ ୫ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ରହିଛି। ପ୍ରତିଦିନ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଭକ୍ତ ଏଠାକୁ ଆସନ୍ତି। ଏହାର ଉଚ୍ଚତା ୧୦୮ ଫୁଟ।
ଦକ୍ଷିଣ-ଦ୍ରାବିଡ଼ ଶୈଳୀରେ ନିର୍ମିତ ଏହି ମନ୍ଦିର ଏସିଆର ସବୁଠାରୁ ଉଚ୍ଚ ଶିବ ମନ୍ଦିର ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ୧୯୫୦ରେ ସ୍ବାମୀ କୃଷ୍ଣାନନ୍ଦ ପରମହଂସ ଏଠାକୁ ଆସିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାରେ ଜଟୋଲି ଶିବ ମନ୍ଦିରର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ସେ ୧୯୭୪ରେ ଏହି ମନ୍ଦିରର ଭିତ୍ତିପ୍ରସ୍ତର ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୮୩ରେ ସେ ସମାଧି ନେଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ମନ୍ଦିରର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଜାରି ରହିଥିଲା ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନ ମନ୍ଦିର ପରିଚାଳନା କମିଟି ଏହି ମନ୍ଦିରର ଯତ୍ନ ନେଉଛି।
ମନ୍ଦିର ପୁରୋହିତ ବିକ୍ରମ ସିଂ କୁହନ୍ତି, ହରିୟାଣାର ପିତା ଏବଂ ପୁତ୍ର ମଧ୍ୟ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣରେ ବହୁତ ସହଯୋଗ କରିଥିଲେ। ସେ କହିଛନ୍ତି, ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ଜଳର ଅଭାବ ରହିଥିଲା, ତେଣୁ ବାବା ତାଙ୍କ ଶକ୍ତି ସହିତ ନିକଟସ୍ଥ ଏକ ପୋଖରୀ ତିଆରି କରିଥିଲେ।
ମନ୍ଦିର କମିଟିର ଉପାଧ୍ୟକ୍ଷ ଜୟଲାଲ ଚୌଧୁରୀ କୁହନ୍ତି, ନାଥୁରାମ ଜଣେ ରାଜକୀୟ, ସେ ଏହି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିଛନ୍ତି। ୪ରୁ ପାଞ୍ଚଟି ମାନଚିତ୍ର ଦେଖାଗଲା। ତା’ପରେ ମେକାନିକ କହିଲେ, ମହାରାଜ ତୁମର ଆଶୀର୍ବାଦରେ ଏହାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବେ। ସେହି ଆଧାରରେ ଏହି ମନ୍ଦିର ତିଆରି କରାଯାଇଛି। ଏଠାକୁ ଦେଶ ବିଦେଶରୁ ବହୁ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଆସିଥାନ୍ତି।