ଆର୍ଥିକ, ସାମାଜିକ, ବୌଦ୍ଧିକ ତଥା ବିଜ୍ଞାନ ଆଧାରିତ ଏକ ସଶକ୍ତ ସମାଜ ଗଠନରେ ଶିକ୍ଷାର ଭୂମିକା ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଏହାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଛାତ୍ରୀଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ମୂଳଦୁଆ ସ୍କୁଲରୁ ପକାଯାଏ। ପରେ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟରେ ସେମାନେ ସ୍ନାତକ ତଥା ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲକରି ନିଜ ଜୀବନରେ ଉନ୍ନତି କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥାନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଏବେ ସେମାନଙ୍କ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ଧାରାରେ କିଛି ବ୍ୟତିକ୍ରମ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଉଛି। ବିଶେଷକରି ଓଡ଼ିଶାର କେତୋଟି ଡିଗ୍ରୀ କଲେଜରେ କିଛି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଷୟରେ ଛାତ୍ରୀଛାତ୍ରମାନେ ନାମ ଲେଖାଇ ନ ଥିବା ଘଟଣା ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଛି, ଯାହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଚିନ୍ତାଜନକ। ଚଳିତ ବର୍ଷ ମେ ପ୍ରଥମ ସପ୍ତାହରେ ଓଡ଼ିଶାର ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ସମସ୍ତ ଆଞ୍ଚଳିକ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟକୁ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ସବିଶେଷ ତଥ୍ୟ ଦେବା ଲାଗି ଚିଠି ଜାରି କରାଯାଇଥିଲା । ପରେ ମେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସପ୍ତାହରେ ଏହିସବୁ ଆଞ୍ଚଳିକ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ ଅଧୀନରେ ଥିବା ପାଖାପାଖି ୫୦ଟି ଅନୁଦାନପ୍ରାପ୍ତ, ଅଣଅନୁଦାନପ୍ରାପ୍ତ, ସରକାରୀ ଏବଂ ସେଲ୍ଫ ଫାଇନାନ୍ସିଂ ଡିଗ୍ରୀ କଲେଜରେ ୨୦୨୩-୨୪ ଶିକ୍ଷାବର୍ଷରେ କଳା, ବିଜ୍ଞାନ ଓ ସାହିତ୍ୟର କେତେକ ନିଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଷୟରେ ଛାତ୍ରୀଛାତ୍ର ନାମ ଲେଖାଇ ନ ଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି। ଏହିସବୁ ବିଷୟ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ଗଣିତ, ଇଂଲିଶ, ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନ, ଅର୍ଥନୀତି, ସାହିତ୍ୟ ଓ ଅଦ୍ୱୈତ ବେଦାନ୍ତ। ଅବଶ୍ୟ ଅଦ୍ୱୈତ ବେଦାନ୍ତରେ ପିଲା ନାମ ନ ଲେଖାଇବାର କାରଣ ବୁଝିବା କଷ୍ଟକର ନୁହେଁ। ସେହି ପାଠ ପଢ଼ିଥିବା ପିଲାଙ୍କର ଭବିଷ୍ୟତ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ଅନ୍ଧକାରମୟ ହେବ, କାରଣ ସେହି ବିଷୟକୁ ନେଇ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇବା କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ବାଟରେ ରୋଜଗାର କରିବା ଅସମ୍ଭବ ବୋଲି ସମସ୍ତେ ଜାଣନ୍ତି। ତେବେ ଇଂଲିଶ ଓ ଗଣିତରେ ଭବିଷ୍ୟତ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ହେବାର ସବୁ ସମ୍ଭାବନା ଥିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ପିଲାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସେହିସବୁ ବିଷୟ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ଆସୁନାହିଁ, କାରଣ ସ୍କୁଲ ସ୍ତରରୁ ଏହିସବୁ ବିଷୟକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଉ ନାହିଁ।
ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯେ, ଆଞ୍ଚଳିକ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ (ଆର୍ଡିଇ), ଭୁବନେଶ୍ୱର ଅଧୀନରେ ଥିବା ପାଖାପାଖି ୩୫ଟି କଲେଜରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭାବେ ୩୯ଟି ବିଷୟରେ ଛାତ୍ରୀଛାତ୍ର ନାମ ଲେଖାଇ ନ ଥିବା ସ୍ପଷ୍ଟ କରାଯାଇଛି । ଏଥି ମଧ୍ୟରୁ ୯ଟି କଲେଜରେ କୌଣସି ଛାତ୍ରୀଛାତ୍ର ଗଣିତରେ ଏବଂ ୫ଟି କଲେଜରେ ଇଂଲିଶରେ ନାମଲେଖାଇ ନ ଥିବା କୁହାଯାଇଛି। ଅତୀତରେ ବିଭିନ୍ନ କଲେଜରେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ (ସମ୍ମାନ) ବିଷୟ ଖାଲି ପଡ଼ିଥିବା ଖବର ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ଓ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଏହା ସେହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ରହିଛି। ତେବେ ୨୦୨୪-୨୫ ଶିକ୍ଷାବର୍ଷ ଆରମ୍ଭ ପୂର୍ବରୁ ଏଭଳି ଏକ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ନେଇ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ସକ୍ରିୟତା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଲଗାତର ଦୁଇଟି ଶିକ୍ଷା ବର୍ଷରେ ୬ଟି ସେଲ୍ଫ ଫାଇନାନ୍ସିଂ ଡିଗ୍ରୀ କଲେଜରେ ଆଦୌ ନାମ ଲେଖାଯାଇ ନ ଥିବା ଘଟଣା ପ୍ରାଥମିକ ଓ ମାଧ୍ୟମିକ ଶିକ୍ଷାର ଅଧୋଗତିର ସଙ୍କେତ ଦେଉଛି। ଓଡ଼ିଶାର ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଉପୁଜୁଥିବା ସମସ୍ୟା ଅତ୍ୟନ୍ତ ବିଚିତ୍ର। ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀ ଓ ଶିକ୍ଷକ ଚାକିରି ଖୋଜିବା ପାଇଁ ଅନେକ ଲକ୍ଷ ଆବେଦନକାରୀ ବାହାରୁଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷାଗତ ଯୋଗ୍ୟତା କେବଳ ମାତ୍ର ଡିଗ୍ରୀରେ ସୀମିତ ରହିଯାଉଛି। ଏହା ଫଳରେ ସର୍ବନିମ୍ନସ୍ତରରୁ ପିଲାଙ୍କୁ ଉଚିତ ଶିକ୍ଷା ଦେବାର ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇପାରୁ ନାହିଁ। ଏହାର ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ କୁଫଳ ରାଜ୍ୟକୁ ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଛାତ୍ରୀଛାତ୍ରଙ୍କ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷାକୁ ଆକର୍ଷଣୀୟ କରିବା ଦାୟିତ୍ୱ ସେହି ଶିକ୍ଷକଙ୍କର। ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ସରକାରୀ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ କାର୍ଯ୍ୟକରୁଥିବା ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀଶିକ୍ଷକଙ୍କର ପାଠପଢ଼ାଇବାରେ ସାଧାରଣ ରୁଚି ଥିବା ଭଳି ମନେହେଉ ନାହିଁ। ଅରୁଚିକର କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀଶିକ୍ଷକ ତାଙ୍କ ଛାତ୍ରୀଛାତ୍ରଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତି ଘୃଣା କିମ୍ବା ଭୟ କରିବାର ସୂତ୍ର ଦେଉଥିବା ଭଳି ମନେହୁଏ। ସେଥିପାଇଁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଯେତେବେଳେ ସେହି ପିଲାମାନେ କଲେଜ କିମ୍ବା ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ହାସଲ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି, ତାଙ୍କ ଭିତରେ ଭୟ କାମ କରିବା ସ୍ବାଭାବିକ। ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଯେଉଁ ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକ ଆନ୍ଦୋଳନ କରି ଦରମା ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ଦାବି କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ସ୍କୁଲ କଲେଜ ଆନ୍ଦୋଳନ ଯୋଗୁ ବଳ ଖଟାଉଛନ୍ତି, ସେହି ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକର ନେତାମାନେ ଶିକ୍ଷାର ମାନ ବୃଦ୍ଧି କରାଇବାର ଦାୟିତ୍ୱ ନେବା କଥା। ଓଡ଼ିଶାର ସମାଜ ସେହି ନେତାମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ତରଦାୟୀ କରାଇବା ଉଚିତ ହେବ। ସେହି ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କୁ ଜଣାଇବା ଦରକାର କାହିଁକି ଇଂଲିଶ ଏବଂ ଗଣିତ ଭଳି ବିଷୟଗୁଡ଼ିକରେ ନାମ ଲେଖାଇବା ପାଇଁ କେହି ଛାତ୍ରୀଛାତ୍ର ନାହାନ୍ତି। ଯେଉଁ ସମାଜରେ ଶିକ୍ଷା ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିବ ସେଠାରେ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଉନ୍ନତି ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବ।
ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର ବିଷୟ ହେଉଛି ପାଣି, ପବନ ଏବଂ ବିଜୁଳି ଭଳି ସବୁ କଥାରେ ସବୁ ନେତା ଦିଲ୍ଲୀରୁ ପଲ୍ଲୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ଦେଉଥିବାବେଳେ ଶିକ୍ଷାର ଅବନତି ରୋକିବା ପାଇଁ କୌଣସି ଦଳ ପକ୍ଷରୁ ନିର୍ବାଚନ ଇସ୍ତାହାର ବା ମାନିଫେଷ୍ଟୋରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇନାହିଁ। ଏହାର କୁଫଳ ଭବିଷ୍ୟତ ପିଢ଼ି ଭୋଗିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେବ।