ବାରାଣସୀ, ୧୬।୫ : ଏବେ ଜ୍ଞାନବ୍ୟାପି ମସଜିଦ୍ ନେଇ ବିବାଦ ଜୋର୍ ଧରିଛି। ଅତୀତର ଦିନଗୁଡ଼ିକୁ ମନେ ପକାଇ କାଶୀ କରୱତ ମନ୍ଦିରର ମହନ୍ତ ପଣ୍ଡିତ ଗଣେଶ ଶଙ୍କର ଉପାଧ୍ୟାୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ୧୯୯୨ ପୂର୍ବରୁ ମନ୍ଦିର-ମସଜିଦ ବିବାଦ ନଥିଲା। ମୋର ତଥାପି ମନେ ଅଛି ଯେ ଆମେ ଜ୍ଞାନବାପି ମସଜିଦ ପରିସରକୁ ଖେଳିବା ପାଇଁ ଯାଉଥିଲୁ । କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ନଥିଲା । ପାହାଚରୁ ଓହ୍ଲାଇ ତଳ ମହଲାରେ ଅନେକ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ଏକ ବଡ଼ ହଲ ଥିଲା ।
ମହନ୍ତ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଶିଡ଼ି ପାଖରେ ଥିବା କୋଠରୀରେ ଭୋଲା ଯାଦବଙ୍କର ଏକ କୋଇଲା ଦୋକାନ ଏବଂ ଏହା ପାଖରେ ଏକ ଚୁଡ଼ି ଦୋକାନ ଥିଲା। ପର୍ବପର୍ବାଣୀରେ ଚୁଡ଼ି ଦୋକାନୀ ଚୁଡ଼ି ପିନ୍ଧାଇବା ପାଇଁ ଲୋକଙ୍କ ଘରଘର ବୁଲୁଥିଲେ। ଏହା ପରେ, ନନ୍ଦୀଙ୍କ ମୁହଁର ସାମ୍ନାରେ କେଦାରନାଥ ବ୍ୟାସଙ୍କର କୋଠରୀ ଥିଲା। ଯେଉଁଠାରେ ସେ ତାଙ୍କ ବ୍ୟାସପୀଠର ଜିନିଷ ରଖୁଥିଲେ।
କେଦାରନାଥ ବ୍ୟାସଙ୍କ ସାନଭାଇ ଚାନ୍ଦର୍ ବ୍ୟାସ ପିଣ୍ଡି ଉପରକୁ ଚଢ଼ି ବୁଲାବୁଲି କରୁଥିଲେ। ଏହା ପଛରେ ଥିବା କବାଟ ଉପର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଉଥିଲା ଏବଂ ଏହା ଖୋଲା ରଖାଯାଉଥିଲା। ହିନ୍ଦୁମାନେ ମସଜିଦର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଯାଉଥିଲେ। କୌଣସି ପ୍ରକାରର ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ନଥିଲା। ପ୍ରାୟତଃ ଆମର ଗୁଡ଼ି ଗୁଡିକ କଟିବା ପରେ ଏଠାରେ ପଡୁଥିଲା। ଆମେ ଆସି ନେଇ ଯାଉଥିଲୁ।
ପୌରାଣିକ ତଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ ଜ୍ଞାନବ୍ୟାପି ଏକ ଜ୍ଞାନୋଦୟ ତୀର୍ଥ ଥିଲା । ଏହାକୁ ପୁନର୍ବାର ଜ୍ଞାନର ତୀର୍ଥରେ ପରିଣତ କରାଯିବା ଉଚିତ୍। ଯେଉଁମାନେ କାଶୀଙ୍କୁ ଭୁଲ ଢ଼ଙ୍ଗରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରୁଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ଭୈରବ-ଭୈରବୀଙ୍କ ଯାତନା ଭୋଗିବାକୁ ପଡିବ। ତେଣୁ ପ୍ରଥମେ କାଶୀକୁ ଜାଣନ୍ତୁ ଏବଂ ତା’ପରେ ଏହା ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରନ୍ତୁ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି।
ମହନ୍ତ ପରିବାରର ମହେଶ ଉପାଧ୍ୟାୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜ୍ଞାନୀ ଜୈଲ ସିଂ ଯେତେବେଳେ ସ୍ବରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ସେ ବାବା ବିଶ୍ୱନାଥଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ଆସିଥିଲେ। ସେ ଛତିଦ୍ୱାରରୁ ପ୍ରବେଶ କଲାବେଳେ ମସଜିଦକୁ ଏକ ମନ୍ଦିର ବୋଲି ଭାବି ଭିତରକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ।
ତାଙ୍କ ସହିତ ଏସ୍ଏଚ୍ଓ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ ତେବେ ସେମାନେ ପଛରେ ଥିଲେ। ମୁଁ ତାଙ୍କୁ ଚିହ୍ନି ଲୋକମାନଙ୍କୁ କହିଲି। ଏହି ସମୟରେ ମସଜିଦର ମୌଲବୀ ତାଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହା ଏକ ମସଜିଦ ଏବଂ ମନ୍ଦିର ଆଗରେ ଅଛି। ଏହା ପରେ ସେ ମସଜିଦ ଛାଡି ମନ୍ଦିରକୁ ଯାଇଥିଲେ।