ଭାରତୀୟ ରାଜନୀତି ଏବଂ ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରର ଜନକ କୁହାଯାଉଥିବା ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ବିଷ୍ଣୁଗୁପ୍ତ ଏବଂ କୌଟିଲ୍ୟ ନାମରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା। ସେ ଜଣେ ଦକ୍ଷ ରାଜନେତା, ଚତୁର କୂଟନୀତିଜ୍ଞ ତଥା ଭଲ ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞ ଭାବରେ ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲେ। ଆଜି ବି ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଏବଂ ନୀତି ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ଅଟେ। ଯେଉଁମାନେ ନିଜ ଜୀବନରେ ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିଥାନ୍ତି ସେମାନେ ସୁଖମୟ ଜୀବନଯାପନ କରିପାରନ୍ତି। ଏଥିସହ ସେମାନଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିପାରିବେ। ତେବେ ଏଭଳି କିଛି କାମ ରହିଛି ଯାହାକୁ ଭୁଲରେ କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ବୋଲି ନିଜର ନୀତିରେ କହିଛନ୍ତି।
ନିଜର ଦୁର୍ବଳତା କାହା ଆଗରେ ଦେଖାନ୍ତୁ ନାହିଁ:
ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯେଉଁଭଳି ସବୁ ସାପ ବିଷାକ୍ତ ନ ଥାଇ ବି ଫଣା ଉଠାଇ ଚୋଟ ମାରିବା ଭୁଲି ନ ଥାଏ, ସେହିପରି ଜଣେ ଦୁର୍ବଳ ବ୍ୟକ୍ତି ସର୍ବଦା ନିଜର ଦୁର୍ବଳତା ଦେଖାଇବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ଯଦି ଆପଣ ଏହା କରନ୍ତି ତେବେ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ଆପଣଙ୍କ ଦୁର୍ବଳତାର ସହଜରେ ଲାଭ ଉଠାଇବେ।
ଅଧର୍ମ ମାର୍ଗରେ ଯାଉଥିବା ଲୋକ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ:
ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯିଏ ନିଜ ସମାଜ ଛାଡି ଅନ୍ୟ ସମାଜରେ ଯୋଗ ଦେଇଥାଏ, ସେ ଅଧର୍ମ ମାର୍ଗରେ ଯାଉଥିବା ରାଜାଙ୍କ ପରି ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ।
ଏପରି କଲେ ଦରିଦ୍ର ହୋଇଯିବେ:
ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଯିଏ ଅପରିଷ୍କାର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧନ୍ତି ଏବଂ ନିଜକୁ ସଫା ରଖନ୍ତି ନାହିଁ, ବହୁତ ଖାଆନ୍ତି ଏବଂ କଠୋର ଶବ୍ଦ କହିଥାଏ, ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ପରେ ଉଠେ ଏଭଳି ବ୍ୟକ୍ତି ଯେତେ ବଡ଼ ହୁଅନ୍ତୁ ନା କାହିଁକି, ସେ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଅନୁଗ୍ରହରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇଥାନ୍ତି।
କଟୁ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦିଅନ୍ତୁ ନାହିଁ:
ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଉଦାରତା, ଶବ୍ଦରେ ମଧୁରତା, ଆଚରଣରେ ଚତୁରତା ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହିତ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ମେଳ କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଏହାକୁ ନିଜ ଆଚରଣରେ ଆଣିବା ଉଚିତ। ଏହା ଦ୍ୱାରା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ସଫଳତାର ଶୀର୍ଷକୁ ଛୁଇଁପାରେ।
ଶକ୍ତି ଆଗରେ ଆକାରର ମହତ୍ୱ ଶୂନ:
ଚାଣକ୍ୟ କୁହନ୍ତି, ହାତୀର ଶରୀର ଏତେ ବଡ ତଥାପି ଏହା ଏକ ଛୋଟ ଖୁଣ୍ଟ ଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଥାଏ। ସେହିପରି ଗୋଟିଏ ଦୀପ ଅନ୍ଧକାରକୁ ଦୂର କରେ। ବିଜୁଳି ପର୍ବତକୁ ଭାଙ୍ଗିଥାଏ। ଏଣୁ ଶକ୍ତି ସାମ୍ନାରେ ଆକାରର କୌଣସି ମହତ୍ୱ ନାହିଁ।