ଅନେକ ଥର ନିଜେ ଭୁଲ ନ କଲେ ବି ଅନ୍ୟର ଭୁଲ ପାଇଁ କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ। ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ନିଜର ନୀତିଶାସ୍ତ୍ର ‘ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି’ରେ ସଂସାରର କେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାପର ଫଳ କାହାକୁ ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ, ସେ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ସେ ବିଷୟରେ….
-ଚାଣକ୍ୟ କୁହନ୍ତି, ରାଜ୍ୟର ପାପର ଫଳ ରାଜା ଭୋଗ କରନ୍ତି। ରାଜାଙ୍କ ପାପକୁ ପୁରୋହିତ ଭୋଗିଥାନ୍ତି। ସ୍ତ୍ରୀର ପାପ ତା’ର ସ୍ବାମୀ ଭୋଗିଥାନ୍ତି। ଛାତ୍ରଙ୍କ ପାପ ଗୁରୁ ଭୋଗ କରନ୍ତି।
-ନୀତିଶାସ୍ତ୍ରର ଏକ ଶ୍ଳୋକରେ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ରାଜା ଯଦି ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ଠିକ୍ ଭାବେ ଶାସନ କରି ନ ଥାଏ ଅର୍ଥାତ ନିଜ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଠିକ୍ ଭାବେ ପାଳନ କରି ନ ଥାଏ ତେବେ ରାଜାଙ୍କୁ ଏହାର କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ।
-ପୁରୋହିତ ଅର୍ଥାତ ରାଜାଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଠିକ୍ ଭାବେ ମନ୍ତ୍ରଣା ଦେଇ ନ ପାରିଲେ ଏହାର ପାପ ପୁରୋହିତଙ୍କୁ ହିଁ ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ।
-ସ୍ତ୍ରୀ ଯଦି ଖରାପ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ତେବେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ସ୍ବାମୀର ଜୀବନ ଉପରେ ପଡ଼ିଥାଏ।
-ସେହିଭଳି ଶିଷ୍ୟଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ପାପକୁ ଗୁରୁ ଭୋଗିଥାନ୍ତି।