ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୋର୍ଯ୍ୟ ଜଣେ ସାଧାରଣ ବାଳକ ଥିଲେ। ହେଲେ ତାଙ୍କୁ ଅଖଣ୍ଡ ଭାରତର ସମ୍ରାଟ କରିଥିଲେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ। ତାଙ୍କ ନୀତି ଶାସ୍ତ୍ର ଅନେକ ଜ୍ଞାନର ଭଣ୍ଡାର। ମଣିଷ ଜୀବନରେ ଏହି ନୀତିର ବ୍ୟବହାର ଫଳରେ ସର୍ବଦା ସୁଖ, ସ୍ବାଚ୍ଛନ୍ଦ୍ୟ, ଧନ, ସମ୍ମାନ, ଯୌବନ ଆଦି ରହିବ ବୋଲି ମତ ରହିଛି।
ଚାଣକ୍ୟ ନିଜର ନୀତି ଶାସ୍ତ୍ରର ଚତୁର୍ଥ ଅଧ୍ୟାୟର ୧୭ନଂ ଶ୍ଳୋକରେ ମହିଳା ଏବଂ ପୁରୁଷମାନଙ୍କର ବୃଦ୍ଧ ହେବା ପଛର କାରଣ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି।
अध्वा जरा मनुष्याणां वाजिनां बंधनं जरा ।
अमैथुनं जरा स्त्रीणां वस्त्राणामातपं जरा ।।
ଏହି ଶ୍ଳୋକରେ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ସର୍ବଦା ଖାଲି ପାଦରେ ଚାଲୁଥିବା ଅର୍ଥାତ ଭ୍ରମଣ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଶିଘ୍ର ବୁଢ଼ା ହୋଇଥାନ୍ତି। କାରଣ ଅଧିକ ଚାଲିଲେ ଶରୀର ଥକି ଯାଇଥାଏ। ଯଦି କାହାକୁ ଯୁବାବସ୍ଥାରେ ରହିବାକୁ ଇଚ୍ଛା, ତେବେ ସେ ଅଧିକ ଚାଲନ୍ତୁ ନାହିଁ।
-ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଘୋଡ଼ାକୁ ଯଦି ସବୁବେଳେ ବାନ୍ଧିକରି ରଖାଯିବ ତେବେ ସେ ଶୀଘ୍ର ବୁଢ଼ା ହୋଇଯିବ। କାରଣ ବାନ୍ଧିକରି ରଖିଲେ ଘୋଡ଼ାର ଶକ୍ତି କମିଯାଇଥାଏ। ଏଣୁ ଘୋଡ଼ାକୁ ଖୋଲା ରଖିବା ଉଚିତ।
– ସ୍ବାମୀଙ୍କ ସହ ପ୍ରଣୟ ନ କଲେ ସ୍ତ୍ରୀମାନେ ଶୀଘ୍ର ବୁଢ଼ୀ ହେଇଯାନ୍ତି। ଏଣୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଏହା କରିବା ଉଚିତ।
-ସେହିଭଳି ଅନ୍ୟ ଏକ ଉଦାହରଣରେ ସେ କହିଛନ୍ତି, କୌଣସି ପୋଷାକକୁ ଅଧିକ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଖରାରେ ରଖିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ଏହାଦ୍ୱାରା ପୋଷାକ ପୁରୁଣା ହୋଇଯାଏ। ପୋଷାକର ରଙ୍ଗ ଉଡିଯାଏ। ରଙ୍ଗହୀନ ପୋଷାକ ଶିଘ୍ର ପୁରୁଣା ହୋଇଯିବା ଭଳି ଲାଗେ।
