କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲାରେ ରହିଛି ଏଭଳି ଅନେକ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀ, ଯାହା ସାରା ବିଶ୍ବର ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟକରି ଟାଣିଆଣେ ନିଜ ଆଡ଼କୁ। ଏହି ଜିଲାର ଘଟଗାଁରେ ରହିଛି ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମା’ ତାରିଣୀଙ୍କ ମନ୍ଦିର। ତା’ସହିତ ସହର ଉପକଣ୍ଠରେ ରହିଛି ବଡ଼ ଘାଗରା ଓ ସାନ ଘାଗରା ଜଳପ୍ରପାତ। ଏଥିସହ ଜିଲାର ଶୋଭା ବଢାଉଛି ଭୀମକୁଣ୍ଡ ଜଳପ୍ରପାତ; ଯାହାର ପ୍ରାକୃତିକ ଶୋଭା ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ। ଭୁବନେଶ୍ବରଠାରୁ କେନ୍ଦୁଝର ପ୍ରାୟ ୨୩୫ କି.ମି. ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ। ତେଣୁ ସଡ଼କ ପଥରେ ଗୋଟିଏ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ
ସହଜରେ ବୁଲାବୁଲି କରି ଫେରିହୁଏ…
ସହଜରେ ବୁଲାବୁଲି କରି ଫେରିହୁଏ…
* ଘଟଗାଁ ମା’ତାରିଣୀ: ଲୋକକଥା ଅନୁଯାୟୀ, ଓଡ଼ିଶାର ତତ୍କାଳୀନ ଗଜପତି ମହାରାଜ ମା’ ତାରିଣୀଙ୍କୁ କାଞ୍ଚତ୍ ବିଜୟ କରି ପୁରୀକୁ ଆଣିଥିଲେ। ପରେ କେନ୍ଦୁଝର ରାଜା ଗୋବିନ୍ଦ ଭଞ୍ଜ ମା’ଙ୍କୁ ପୁରୀରୁ ନିଜ ରାଜ୍ୟକୁ ନେବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରିବାରୁ ମା’ ସର୍ତ୍ତ ରଖିଥିଲେ ଯେ, କେନ୍ଦୁଝରରେ ପହଞ୍ଚତ୍ଲା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଜା ପଛକୁ ଫେରି ଚାହିଁବେ ନାହିଁ। ଯେଉଁଠି ରାଜା ପଛକୁ ଫେରି ଚାହିଁବେ, ମା’ ସେହିଠାରେ ପଥର ପାଲଟି ରହିଯିବେ। ମା’ଙ୍କ ସର୍ତ୍ତରେ ରାଜିହୋଇ ପରଦିନ ପୁରୀରୁ କେନ୍ଦୁଝର ଅଭିମୁଖେ ଘୋଡ଼ା ଝପଟାଇଲେ ଗୋବିନ୍ଦ ଭଞ୍ଜ। ବଣ, ନଦୀ, ପାହାଡ଼ ପର୍ବତ ପାରକରି ଘୋଡ଼ା ଆଗେଇ ଚାଲିଥାଏ। ବାଟସାରା ମା’ଙ୍କର ନୂପୁରର ରୁଣୁଝୁଣୁ ଶବ୍ଦ ଶୁଣିଶୁଣି ଆଗକୁ ଚାଲିଥାନ୍ତି ରାଜା। ଶାଳଗାଁ ପାରହେଲା ପରେ ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲ ପଡେ। ସେଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଏ ଶାଳ ଅରଣ୍ୟ। ବିରାଟ ବିରାଟ ଶାଳଗଛର ଜଙ୍ଗଲ ଭିତରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଶବରପଲ୍ଲୀ। କେନ୍ଦୁଝର ଆଉ ଅଳ୍ପ ଦୂର ଥାଏ, ମା’ଙ୍କର ନୂପୁରର ଶବ୍ଦ ଆଉ ଶୁଭିଲା ନାହିଁ। ରାଜାଙ୍କ ମନରେ ଶଙ୍କା ଆସିଲା ମା’ କ’ଣ ଠକିଦେଇ ବାଟରେ କେଉଁଠି ରହିଗଲେ କି! ସେଇଠି ପଛକୁ ମୁହଁ ବୁଲେଇ ଚାହିଁ ଦେଲେ ସେ। ହଠାତ୍ ଶୂନ୍ୟବାଣୀ ହେଲା କ’ଣ କଲୁରେ ପୁଅ! ମା’କୁ ଅବିଶ୍ବାସ କରି ମନା କରିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ପଛକୁ ଫେରି ଚାହିଁଲୁ! ମୁଁ ତ ଏଇଠି ଏଇ ଶାଳଗଛ ତଳେ ପଥର ପାଲଟି ଗଲିରେ ପୁଅ! ଆଉ ଆଗକୁ ଯାଇପାରିବିନାହିଁ। ତୁ ମୋତେ ଏଇଠି ରଖି ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କର। ମନସ୍ତାପରେ ଭାଙ୍ଗି ପଡ଼ିଲେ ରାଜା। ହାତଯୋଡ଼ି ମା’ଙ୍କୁ କ୍ଷମା ପ୍ରାର୍ଥନା କଲେ, ହେଲେ ମା’ ସେହି ସ୍ଥାନରୁ ଆଉ ପାଦଟିଏ ମଧ୍ୟ ଘୁଞ୍ଚତ୍ପାରିଲେ ନାହିଁ। ଅଗତ୍ୟା ଗୋବିନ୍ଦ ଭଞ୍ଜ ସେଇ ଶାଳବଣରେ ହିଁ ମା’ଙ୍କର ଆସ୍ଥାନଟିଏ କରି ସେହି ବନବାସୀ ଦେହୁରୀମାନଙ୍କ ହାତରେ ମା’ଙ୍କର ଯଥାବିଧି ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରାଇଥିଲେ ଏବଂ ସେହିଦିନଠାରୁ ମା’ଙ୍କର ନିତ୍ୟନୈମିତ୍ତିକ ସେବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରି ମନ ଦୁଃଖରେ କେନ୍ଦୁଝର ରାଜ ଉଆସକୁ ଫେରିଥିଲେ। ଆଉ ପ୍ରତିଦିନ ରାଜ ଉଆସରୁ ଆସି ମା’ଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରୁଥିଲେ। ସେହି କାଳରୁ ମା’ତାରିଣୀ କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲାର ଇଷ୍ଟଦେବୀ ରୂପେ ଘଟଗାଁରେ ପୂଜା ପାଇ ଆସୁଛନ୍ତି।
* ବଡ଼ ଘାଗରା ଓ ସାନ ଘାଗରା: ମା’ ତାରିଣୀ ପୀଠରୁ ପ୍ରାୟ ୫୦ କି.ମି. ଦୂରରେ ରହିଛି ବଡ଼ ଘାଗରା ଜଳପ୍ରପାତ। ସାନମାଛକାନ୍ଦଣା ନଦୀଶଯ୍ୟାର ଜଳ ପର୍ବତ ଶର୍ଯ୍ୟାରୁ ପ୍ରାୟ ୧୦୦ ଫୁଟ ତଳକୁ ଖସି ଏହି ବଡ଼ ଘାଗରା ଜଳପ୍ରପାତ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି। ଅନତି ଦୂରରେ ଏହି ଜଳକୁ ଡ୍ୟାମ୍ରେ ଧରି ରଖି ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପ ତିଆରି ହୋଇଛି। ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଏଠାରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଛି ସୁନ୍ଦର ପାର୍କଟିଏ। ନଦୀ ମଝିରେ ସୁଉଚ୍ଚ ଶିବମୂର୍ତ୍ତିଟିଏ ଗଢ଼ାଯାଇଛି; ଯାହାକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ନଦୀର କିଛି ଅଂଶରେ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ବୋଟିଂର ସୁବିଧା କରାଯାଇଛି। କିଛି କିଛି ଦୋକାନ, ବଜାର, ଅସ୍ଥାୟୀ ହୋଟେଲ ମଧ୍ୟ ଖୋଲାଯାଇଛି ଦର୍ଶକଙ୍କ ସୁବିଧା ପାଇଁ। ଆଉ ଏହିଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୪ କି.ମି. ଦୂରରେ ରହିଛି ସାନ ଘାଗରା ଜଳପ୍ରପାତ; ଯେଉଁଠି ପର୍ବତ ଶଯ୍ୟା ଅଳ୍ପ ଟିକିଏ କମ୍ ଉଚ୍ଚତାରେ ରହିଛି ଏବଂ ଜଳସ୍ରୋତର ବେଗ ବି ଅପେକ୍ଷାକୃତ କମ୍ ରହିଛି।
* ଭୀମକୁଣ୍ଡ: ସାନଘାଗରା ଓ ବଡ଼ଘାଗରାରୁ ଘଟଗାଁ ଫେରିବା ବାଟରେ ଢେଙ୍କିକୋଟରୁ ବାମ ହାତି ରାସ୍ତାରେ ପ୍ରାୟ ୩୩ କି.ମି. ଦୂରରେ ପଡ଼େ ଭୀମକୁଣ୍ଡ ଜଳପ୍ରପାତ। ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲ ଭିତରେ ଧଳା ପାହାଡ଼ ଶଯ୍ୟାରେ ଘୋର ଘର୍ଘର ନାଦ କରି ବହିଯାଇଛି ବୈତରଣୀ ନଦୀ। ସେହି ଭୀମ ଭୟଙ୍କର ନାଦରୁ ପାହାଡ଼ ଉପରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ବିରାଟ କୁଣ୍ଡଳୀ ଭଳି ସ୍ଥାନଟିଏ; ଯେଉଁଠି ନଦୀ କୁଣ୍ଡଳୀ ସଦୃଶ ଚକ୍କର କାଟି ପୁଣି ବହିଯାଇଛି ତଳକୁ ତଳକୁ। ଏବେ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ସେଠାରେ ନଦୀର ଉପର ଭାଗରେ ତିଆରି ହୋଇଛି ବିରାଟ ଏକ ବଗିଚା, ତା’ ମଝିରେ ତିଆରି ହୋଇଛି ପଞ୍ଚୁପାଣ୍ଡବଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପାଣ୍ଡବ ଭୀମଙ୍କର ସୁଉଚ୍ଚ ମୂର୍ତ୍ତିଟିଏ। ସେଠାରେ ଠିଆହୋଇ ଭୀମକୁଣ୍ଡର ଅପୂର୍ବ ସୁନ୍ଦର ରୂପ ନିରୀକ୍ଷଣ କରିହୁଏ। ଏବେ ସରକାରଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ବିଭାଗ ତରଫରୁ ଅନତି ଦୂରରେ ଭୀମକୁଣ୍ଡର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ ନଦୀ ଭିତରକୁ ମୁହଁ କରି ତିଆରି ହୋଇଛି ତିନି ମହଲାର ଏକ ୱାଚ୍ ଟାୱାର। ସେଥିରେ ଚଢ଼ି ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନେ ଭୀମକୁଣ୍ଡ ଜଳପ୍ରପାତର ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗ ନିରୀକ୍ଷଣ କରିପାରିବେ। କି ସୁନ୍ଦର ସେ ପରିବେଶ ନିଜେ ନ ଦେଖିଲେ ଅନୁଭବ କରିହେବ ନାହିଁ!
କେବେ ଓ କେମିତି ଯିବେ
ଏଠାକୁ ସରକାରଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ବିଭାଗ ତରଫରୁ ବର୍ଷର ସବୁ ସମୟରେ ଗମନାଗମନର ସୁବିଧା କରାଯାଇଛି। ରାଜ୍ୟର ସମସ୍ତ ସ୍ଥାନରୁ ସରକାରୀ, ବେସରକାରୀ ବସ୍ ଅହରହ ଚାଲିଛି ଏଠାକୁ। ଏହାର ନିକଟତମ ରେଳଷ୍ଟେଶନ ହେଉଛି କେନ୍ଦୁଝରଗଡ଼ ରେଳଷ୍ଟେଶନ ଏବଂ ନିକଟତମ ବିମାନବନ୍ଦର ହେଉଛି ଭୁବନେଶ୍ୱର। -ସୁଷମା ପରିଜା,
ଶାରଳା ଭବନ, ପୋତାପୋଖରୀ,
ନୂଆବଜାର, କଟକ-୪
ମୋ: ୯୩୩୭୨୭୨୬୪୭