ଭଗବାନଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଆମ ପକେଟ୍ରୁ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେଉଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ଟଙ୍କା କେବେ ପାଣିରେ ପଡ଼େ ନାହିଁ । ଗୋଟି ଗୋଟି କରି ଦିନେ ନା ଦିନେ ତାହା ଆମ ପାଖକୁ ଫେରିଆସେ । ବହୁତ ଲୋକ ମଠ ମନ୍ଦିର ସ୍ଥାପନ କରିବା ପାଇଁ ଅର୍ଥ ଦାନ କରନ୍ତି l ମଠଟି ଜରାଜୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଯାଇଥିଲେ କିମ୍ବା ମହନ୍ତ ଭଙ୍ଗା କୁଡ଼ିଆରେ ରହୁଥିଲେ କେହିଜଣେ ବଦାନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କ ରହିବା ପରି ସୁନ୍ଦର ଛାତଘରଟିଏ କରି ଦେବାର ଘଟଣା ଆମ ଆଖି କେବେ ଦେଖିଥିବ ।
କେହି କେହି ଦାନଶୀଳ ବ୍ୟକ୍ତି ଏକକ ଉଦ୍ୟମରେ ଗରିବ ଲୋକଙ୍କୁ ବହୁ ସାହାଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ କରନ୍ତି । ଏପରି କରି କେତେଜଣ ନିଜ ବଦାନ୍ୟତାର ବିଜ୍ଞାପନ କରିବସନ୍ତି ତ କେହି କେହି ନୀରବ ରହିଥାନ୍ତି । ଦାନ କରି ଯେଉଁମାନେ ନୀରବ ରୁହନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ବିଚାରଧାରାକୁ ଟିକେ ଦେଖନ୍ତୁ । ଗରିବ ଲୋକଟିଏ ତା’ ଝିଅର ବାହାଘର ପାଇଁ ଭାରି ହଇରାଣ ହେଉଥିଲା ମୁଖ୍ୟ କଥା ହେଲା ତା’ ପାଖରେ ଥିଲା ଅର୍ଥର ଅଭାବ । ପାଞ୍ଚ ଦଶ ଚିହ୍ନା ଅଚିହ୍ନା ମୁହଁଙ୍କୁ ହାତ ଉଧାରି ମାଗି ବିଫଳ ହେବା ପରେ ମୁଣ୍ଡରେ ହାତ ଦେଇ ବସିଲା । ଦୁଇ ଚାରି ଦିନ ପରେ ବାହାଘର । ଏଣେ ହାତରେ ଟଙ୍କାଟିଏ ନାହିଁ । ରାତିସାରା ବସି ଗରିବ ଲୋକଟି ଏ କଥା ଭାବୁଛି ଆଉ ଆଖିରୁ ଲୁହ ଗଡ଼ାଉଛି ।
ଗରିବ ଲୋକର ଏ କଥାଟି ଯାଇ ପାଖ ପଡ଼ୋଶୀ ଥିବା ଧନାଢ଼୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତି ପାଖରେ ପହଞ୍ଚତ୍ବାରୁ ସେ ସେଇ ଦିନ ରାତିରେ ଟଙ୍କା ଦୁଇ ଲକ୍ଷକୁ ଏକ ପୁଟୁଳିରେ ବାନ୍ଧି ସେଇ ଗରିବ ଘରର ଦାଣ୍ଡଘର କବାଟ ପାଖରେ ଥୋଇ ଦେଇ ଆସିଲା । ରାତି ପାହିଲା । ଦାଣ୍ଡଘର କବାଟ ଖୋଲୁ ଖୋଲୁ ଗରିବ ଲୋକର ସ୍ତ୍ରୀ ଏ ପୁଟୁଳିଟିକୁ ପାଇ ସ୍ବାମୀଙ୍କୁ ଦେଖାଇଲା । ଖୋଲି ଦେଖିବା ବେଳକୁ ଦୁଇଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା । ସ୍ବାମୀ ସ୍ତ୍ରୀ ଦୁହେଁ ଅତି ଖୁସି ହୋଇ କହିଲେ – ଯାହା ହେଉ, ଭଗବାନ ଆମ ଡାକ ଶୁଣିଲେ ।
ଧନାଢ଼୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ସ୍ତ୍ରୀକୁ ବୁଝାଇ କହିଲେ – ଦେଖ, ମୁଁ ଯଦି ନିଜେ ଯାଇ ସେ ଟଙ୍କା ଦେଇ ଆସିଥାନ୍ତି ତେବେ ମଣିଷ ହୋଇ ରହିଥାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଗୋପନରେ ଦେଇ ଆସିବାରୁ ମୁଁ ‘ଭଗବାନ’ ହୋଇଗଲି ।
ସୁତରାଂ ଯିଏ ଦାନୀ ବୋଲାଇବାର ଅଛି ସିଏ କାହାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରି ନିଜ ବଦାନ୍ୟତାର ବିଜ୍ଞାପନ କରୁ । ଯିଏ ଭଗବାନ ହେବାର ଅଛି ସିଏ ନୀରବ ହୋଇ ବସୁ । ଏମିତିରେ ଆମ ଶାସ୍ତ୍ର ପୁରାଣ କହିଛନ୍ତି – ବାବୁରେ ଦାନ କରିସାରିବା ପରେ ଏକଥାକୁ କେବେ ବି ପ୍ରଚାର କରିବ ନାହିଁ । ଗୋପନରେ ଏପରି ଦାନ କରିବ ଯେ ଦାନ କରୁଥିବା ଡାହାଣ ହାତ କଥା ବାମ ହାତ ଯେମିତି ଜାଣି ନ ପାରେ ।
ଆଉ ଏବେ? କିଲେ ଚୁଡ଼ାକୁ ଦଶଟା ଦରିଦ୍ର ଲୋକ ହାତ ଦେଖାଇ ଫଟୋ ନ ଉଠାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚୁଡ଼ାଦାତାଙ୍କ ହାତରେ ସେମିତି ରହୁଛି ।
ଦାନ କର । ପ୍ରଚାର କରନା । ଦାନ କଲାବେଳେ ଭାବ – ତୁମେ କାହାକୁ ଦାନ କରୁଛ? ଅନ୍ୟକୁ? ମୋଟେ ନୁହେଁ l ଆମେ ଭାବୁ ଯେ ଆମେ ଅମକକୁ ଏତେ ସାହାଯ୍ୟ କଲୁ । କିନ୍ତୁ ନା’ରେ ଭାଇ, ଆମେ ତାକୁ ନୁହେଁ, ନିଜକୁ ହିଁ ସାହାଯ୍ୟ କରୁ । ଦାନ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟର ଉପକାରରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରାଯାଉଥିବା ଅର୍ଥ ଦିନେ ନା ଦିନେ ଆମ ପାଖକୁ ଫେରିଆସେ l ଏ ଜନ୍ମରେ ହେଉ କିମ୍ବା କୋଉ ଜନ୍ମରେ, ଫେରି ଆସିବା କିନ୍ତୁ ନିଶ୍ଚିତ । ମଣିଷକୁ ସାହାଯ୍ୟ କଲେ ଯେ ତାହା ଫେରି ଆସେ ତା’ ନୁହେଁ, ଆପଣ ଯଦି ଭଗବାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି, ଦାନ କରିଛନ୍ତି ସେ ବି ତୁମ ଦାନକୁ କୌଣସି ଉପାୟରେ ଫେରାଇ ଦିଅନ୍ତି l ଭଗବାନ କାହାର ଋଣୀ ହୋଇ ରହିବାକୁ ଚାହାନ୍ତି ନାହିଁ ।
ବୃନ୍ଦାବନରେ କଲ୍ୟାଣ ଜୀ ନାମରେ ଜଣେ ସନ୍ଥ ରହୁଥିଲେ । ବାଙ୍କେ ବିହାରୀଙ୍କ ସେ ଜଣେ ପରମ ଭକ୍ତ ଥିଲେ । ଦିନେ ଜଣେ ସେଠ ତାଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚତ୍ ନିଜ ବେପାର ବଣିଜରେ ହେଉଥିବା କ୍ରମାଗତ କ୍ଷତି ବାବଦରେ କହି କାନ୍ଦି ସନ୍ଥଙ୍କ କୃପା ଭିକ୍ଷା କଲେ l ଏହି ସମୟରେ ବାଙ୍କେ ବିହାରୀଙ୍କ ପହଡ଼ ଖୋଲିଲା । ସେଠଙ୍କୁ ସନ୍ଥ ମହାରାଜ କହିଲେ – ଯାଅ, ଯାହା ମାଗିବା କଥା ବାଙ୍କେବିହାରୀଙ୍କୁ ମାଗ l ସନ୍ଥଙ୍କ କଥା ମାନି ସେଠ ବାଙ୍କେବିହାରୀଙ୍କୁ ନିଜ ଗୁହାରି ଜଣାଇଲେ ।
ତା’ ପରଠୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଭାବେ ତାଙ୍କ ବ୍ୟବସାୟରେ ଉନ୍ନତି ହେଲା । ସେଠଙ୍କ ଘର ବହୁ ଦୂରରେ ହେଲେ ବି ସେ ଏଣିକି ପ୍ରତି ମାସରେ ଥରେ ବାଙ୍କେବିହାରୀଙ୍କ ଦର୍ଶନ ପାଇଁ ଆସିଲେ l ଏମିତି ବହୁ ବର୍ଷ ଚାଲିଲା ।
ଧୀରେ ଧୀରେ ସେଠ ବୃଦ୍ଧ ଅବସ୍ଥାରେ ପହଞ୍ଚତ୍ଲେ । ଏବେ ବାଙ୍କେବିହାରୀଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରିବାର ଇଚ୍ଛା ଥିଲେ ବି ନିଜର ଅତିଶୟ ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ଅବସ୍ଥା ଏବଂ ଦୂର ବାଟ ଯୋଗୁ ସେ ଆଉ ବୃନ୍ଦାବନକୁ ଆସିପାରିଲେ ନାହିଁ l ଶଯ୍ୟାରେ ପଡି ଠାକୁରଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନ କରିବା ଛଡ଼ା ତାଙ୍କର ଆଉ ଗତ୍ୟନ୍ତର ନ ଥିଲା ।
ଦିନେ ଅନ୍ୟ ଜଣେ ବ୍ୟବସାୟୀ ବନ୍ଧୁ ବୃନ୍ଦାବନ ଯାଉଥିବାର ଖବର ପାଇ ଶଯ୍ୟାଶାୟୀ ସେଠ ତାଙ୍କ ହାତରେ କିଛି ଅର୍ଥ ଦେଇ ବାଙ୍କେବିହାରୀଙ୍କ ସେବାରେ ଲଗାଇଦେବାକୁ ଅନୁରୋଧ କଲେ । ବ୍ୟବସାୟୀ ବନ୍ଧୁ ବୃନ୍ଦାବନରେ ପହଞ୍ଚତ୍ ସେଠଙ୍କ ଉକ୍ତ ଅର୍ଥରେ ଭଲ ଭାବେ ଖିରି ଖେଚୁଡ଼ି କରି ବାଙ୍କେବିହାରୀଙ୍କ ଭକ୍ତମାନଙ୍କୁ ପ୍ରସାଦ ରୂପେ ବଣ୍ଟନ କଲେ । ଶେଷରେ ହିସାବ କରି ସେ ଦେଖିଲେ ଯେ ଏ କାର୍ଯ୍ୟରେ ତାଙ୍କ ନିଜ ହାତରୁ ଦୁଇଶହ ଅଣଚାଳିଶ ଟଙ୍କା ଅଧିକ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଛି । ଏହା ଜାଣି ସେ ମନେ ମନେ ଢେର ଖୁସି ହେଲେ l ନିଜର କିଛି ଅର୍ଥ ବାଙ୍କେ ବିହାରୀଙ୍କ ସେବାରେ ଲାଗିଥିବାରୁ ସେ କୃତାର୍ଥ ମଣିଲେ ।
ଏଣେ ନଟଖଟିଆ ବାଙ୍କେବିହାରୀ ଗୋଟିଏ ଛୋଟିଆ ଲୀଳା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ । ସେ ସେହିଦିନ ରାତିରେ ସେଠଙ୍କୁ ସ୍ବପ୍ନରେ ଦେଖାଦେଇ ଉକ୍ତ ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କୁ ଦୁଇ ଶହ ଅଣଚାଳିଶ ଟଙ୍କା ଫେରାଇ ଦେବାକୁ କହିଲେ । ବ୍ୟବସାୟୀ ଜଣକ ବୃନ୍ଦାବନରୁ ଫେରିଲା ପରେ ସେଠ ତାଙ୍କୁ ନିଜ ଘରକୁ ଡାକି ଦୁଇଶହ ଅଣଚାଳିଶ ଟଙ୍କା ଫେରାନ୍ତେ, ସେ ଏଥିରେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଗଲେ l
ମୁଁ ତ ଏ ଟଙ୍କା ବିଷୟରେ କାହାକୁ କିଛି କହିନି !
ପୁଣି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଏତିକି ଟଙ୍କା ବାବଦରେ ସେଠ କେମିତି ଜାଣିଲେ !
ପରେ ସେଠ ନିଜ ସ୍ବପ୍ନ କଥା ବର୍ଣ୍ଣନା କଲେ ।
ଭଗବତ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିବା ଅର୍ଥକୁ ଭଗବାନ ଯେତେବେଳେ ନିଜେ ଫେରାଇ ଦେଉଛନ୍ତି, ତେବେ ଅନ୍ୟ ଗରିବଗୁରୁବାଙ୍କ ପାଇଁ ଆପଣ ଯଦି କେବେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଛନ୍ତି, କରୁଛନ୍ତି ବା ଭବିଷ୍ୟତରେ କରିବେ, ତେବେ କେବେ ନିଜକୁ ଦାନୀ ବୋଲି ଭାବିବେ ନାହିଁ । କାରଣ ଏହି ସେବା ଆପଣ ଅନ୍ୟ ପାଇଁ ନୁହେଁ, ନିଜ ପାଇଁ ହିଁ କରୁଛନ୍ତି । ଏୟା ଭାବି ଆଜିଠାରୁ ଯେତେ ପାରୁଛନ୍ତି ସେତେ ସାହାଯ୍ୟ ବା ପରୋପକାର କରିଚାଲନ୍ତୁ । ଧନକୁ ଜମେଇ ରଖନ୍ତୁନି । ଅଧିକ ଅର୍ଥକୁ ବ୍ୟାଙ୍କରେ ନ ରଖି ପୁଣ୍ୟର ବ୍ୟାଙ୍କରେ ରଖନ୍ତୁ l ବଳକା ଟଙ୍କାକୁ ବୋକାମାନେ ବ୍ୟାଙ୍କରେ ରଖନ୍ତି । ଚାଲାକ ଲୋକମାନେ ତାକୁ ସମାଜସେବାରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଦିଅନ୍ତି ।
– ଦିବ୍ୟାଲୋକ ସନ୍ଧାନେ, ରାମନଗର,
ତେଲେଙ୍ଗାପେଣ୍ଠ, କଟକ , ମୋ -୯୪୩୭୨୯୨୬୯୯