ଯୁଦ୍ଧ କେବେ ବି କାହାର ଲାଭ କରେ ନାହିଁ ବରଂ ବହୁମାତ୍ରାରେ କ୍ଷତି କରେ। ଯୁଦ୍ଧରେ ହଜାର ହଜାର ଜୀବନ ଯାଏ। ଲୋକମାନେ ନିଜ ନିଜର ପ୍ରିୟଜନଙ୍କୁ ହରାଇଥାନ୍ତି। ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଘଟିଥିବା ସମସ୍ତ ଯୁଦ୍ଧରେ ଶକ୍ତି ଏବଂ ଧନ ହିଁ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ପାଲଟିଛି। ଯାହାର ସଦ୍ୟ ଉଦାହରଣ ରୁଷିଆ-ୟୁକ୍ରେନ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ଯୁଦ୍ଧ। କିନ୍ତୁ ଇତିହାସରେ ଏପରି ଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା କ୍ଷମତା କିମ୍ବା ଅର୍ଥ ପାଇଁ ନୁହେଁ। ଏହି ଯୁଦ୍ଧର କାରଣ କେବଳ ଗୋଟିଏ ତରଭୁଜ ଥିଲା। ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ‘ମତିରେ କି ରାଡ’ ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା।
ମତିରେର ଅର୍ଥ ତରଭୁଜ। ଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅନେକ ଫଳର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ନାମ ଅଛି। ରାଜସ୍ଥାନରେ ମତେରିର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ତରଭୁଜ। ଯେଉଁଠାରେ ରାଡ୍ ଅର୍ଥ ଯୁଦ୍ଧ କରିବା। ତାହା ହେଉଛି, ତରଭୁଜ ପାଇଁ ହୋଇଥିବା ଯୁଦ୍ଧ। ସେହି ସମୟରେ ଦୁଇ ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ତରଭୁଜ ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷପୂର୍ଣ୍ଣ ଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା। ଯେଉଁଥିରେ ହଜାର ହଜାର ସୈନିକ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ। ବିକାନେର ରାଜକୁମାର ରାଜ୍ୟର ସିଲଭା ଗାଁ ଏବଂ ନାଗରର ଜାଖାନିଆ ଗାଁ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା।
କୁହାଯାଏ, ବିକାନେରର ରାଜକୁମାରଙ୍କ ଏକ ତରଭୁଜ ବଗିଚା ଥିଲା। ଯାହାକି ନାଗୁରର ରାଜକୁମାରଙ୍କ ଦେଶରେ ଏହା ବଢୁଥିଲା। ବିକାନେର ରାଜକୁମାର କହୁଥିଲେ ଏହି ତରଭୁଜ ତାଙ୍କର। କାରଣ ଏହା ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ବଢିଥିଲା। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଫଳ ଉପରେ ତାଙ୍କର ଅଧିକାର ଅଛି। ଏହାକୁ ନେଇ ଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା।
ଗ୍ରାମବାସୀ ଯୁଦ୍ଧ କରିଥିଲେ। ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ଦୁଇ ରାଜକୁମାରଙ୍କ ନାମରେ ହୋଇଥିଲା କିନ୍ତୁ ସବୁଠାରୁ କୌତୂହଳର ବିଷୟ ହେଉଛି, ଉଭୟ ରାଜକୁମାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ଯୁଦ୍ଧ ସମ୍ପର୍କରେ ରାଜ୍ୟର ରାଜାମାନେ ଅବଗତ ନ ଥିଲେ। ଗ୍ରାମବାସୀ ନିଜ ନିଜ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଦ୍ଧ କରିଥିଲେ। ଯେତେବେଳେ ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ଚାଲିଥିଲା, ସେତେବେଳେ ଉଭୟ ରାଜକୁମାର ରାଜ୍ୟ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଅଧୀନରେ ରହିଥିଲେ। ଅବଶ୍ୟ ରାଜାମାନେ ଜାଣିବା ବେଳକୁ ବିକାନେର୍ ରାଜକୁମାର ଜିତିସାରିଥିଲେ। ତେବେ ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ହଜାର ହଜାର ସୈନିକ ସେତେବେଳକୁ ପ୍ରାଣ ହରାଇ ସାରିଥିଲେ। ତେବେ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି କଥାର ସମାଧାନ ବାଦ ବିବାଦରେ ହୋଇନାହିଁ। ବରଂ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ହିଁ ସମସ୍ତ ବିଷୟ ସମାଧାନ ହୋଇପାରିବ। ନଚେତ୍ ଉଭୟ ପକ୍ଷଙ୍କ କ୍ଷତି ହେବା ହିଁ ସାର ହେବ।