କାହାର ପଲ୍ଲା ଭାରି? ହରିୟାଣା ନିର୍ବାଚନରେ ଏକଜିଟ ପୋଲ୍କୁ ନେଇ ବଡ଼ ଖୁଲାସା!
08 ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୫।୧୦: ଭୋଟ ଏବଂ ଭୋଟ ଗଣନା ମଧ୍ୟରେ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକାଶିତ ତଥ୍ୟକୁ ନିର୍ବାଚନୀ ଭାଷାରେ ଏକଜିଟ ପୋଲ କୁହାଯାଏ। ହରିୟାଣା ଏବଂ ଜମ୍ମୁ କଶ୍ମୀର ନିର୍ବାଚନ ପରେ ଆଜି ଅନେକ ସର୍ଭେ ଏଜେନ୍ସି ଏନେଇ ତାଙ୍କ ଏକଜିଟ ପୋଲ ପ୍ରକାଶ କରିବେ। କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି ଏକଜିଟ ପୋଲ୍ର ତଥ୍ୟ ରେଜଲ୍ଟବେଳେ ସବୁବେଳେ କାହିଁକି ଭୁଲ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥାଏ।
ଏବେ ନୁହେଁ ଅତୀତରେ ମଧ୍ୟ ଏକଜିଟ ପୋଲ ବିଫଳ ହୋଇଛି, କିନ୍ତୁ ଗତ ୫ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଏକଜିଟ୍ ପୋଲ୍ ଭୁଲ ପ୍ରମାଣିତ ହେବାର ଗତି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ବିହାର ନିର୍ବାଚନ ୨୦୨୦, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ନିର୍ବାଚନ ୨୦୨୧, ୟୁପି ନିର୍ବାଚନ ୨୦୨୨, ହିମାଚଳ ନିର୍ବାଚନ ୨୦୨୨, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ରାଜସ୍ଥାନ ଏବଂ ଛତିଶଗଡ ନିର୍ବାଚନ ୨୦୨୩ ଏବଂ ଲୋକ ସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ୨୦୨୪ ରେ ବୁଥ୍ ବାହୁଡା ମତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ଭୁଲ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି।
୨୦୨୪ ଲୋକ ସଭା ନିର୍ବାଚନର ଏକଜିଟ ପୋଲ ମଧ୍ୟ ବିବାଦରେ ରହିଥିଲା। ଏହା ବିରୋଧରେ ଏକ ପିଟିଶନ ଦାଖଲ କରାଯାଇଥିଲା। କୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଏକଜିଟ ପୋଲର ଦାବିରେ ଦମ୍ ନାହିଁ। ଏହାର ପ୍ରସ୍ତୁତି ସମ୍ବନ୍ଧରେ କଠୋର ନିୟମ ତିଆରି କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି। ଆବେଦନକାରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏକଜିଟ ପୋଲ ଆକଳନ ବ୍ୟବସାୟ ମଡେଲ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛି।
କିଛି ନିର୍ବାଚନକୁ ବାଦ ଦେଲେ ଭାରତରେ ଏକଜିଟ ପୋଲ ତଥ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନିର୍ବାଚନରେ ଭୁଲ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନିର୍ବାଚନରେ ଏକଜିଟ ପୋଲ ତଥ୍ୟ କାହିଁକି ବିଫଳ ହୁଏ?
-ବ୍ରାଉନ ୟୁନିଭରସିଟି ସହିତ ଜଡିତ ଆଶୁତୋଷ ଭର୍ଶନି ନିକଟରେ ଏକଜିଟ ପୋଲର ବିଫଳତା ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ପୋଷ୍ଟ କରିଥିଲେ। ଆଶୁତୋଷଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଏକଜିଟ ପୋଲ ବିଫଳ ହେବାର ସବୁଠାରୁ ବଡ କାରଣ ହେଉଛି ସମୟର ଅଭାବ। ଏକଜିଟ ପୋଲ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ବହୁତ କମ ସମୟ ଥାଏ। ସେ ଜନସଂଖ୍ୟା ଅନୁସାରେ ଆକଳନ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ସେ ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିବା ତଥ୍ୟ ଭୁଲ ହୋଇଯାଏ।
କେସ ଷ୍ଟଡି ସହିତ ଜଡିତ ବିକାଶ କୁମାରଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତରେ ଏକଜିଟ ପୋଲ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିବା କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ଏକ ପ୍ରତିଶତ ସୂତ୍ର ଅନୁସରଣ କରନ୍ତି ନାହିଁ। ସେଥିପାଇଁ ଏଠାରେ ଏକଜିଟ ପୋଲ ପ୍ରାୟତଃ ବିଫଳ ହୁଏ। ଏକ ପ୍ରତିଶତ ପାଇଁ ସୂତ୍ର କ’ଣ? ଯେକୌଣସି ଗୋଟିଏ ଆସନରେ ସମୁଦାୟ ଭୋଟରଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୧ ପ୍ରତିଶତ ମତ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏକ ପ୍ରତିଶତ ଫର୍ମୁଲା କୁହାଯାଏ। ଏଥିରେ ଲିଙ୍ଗ ଏବଂ ଜାତିର ବିଶେଷ ଯତ୍ନ ନେବା ଜରୁରୀ ଅଟେ।
ଉଦାହରଣସ୍ବରପ, ଯଦି ହରିୟାଣାର କୌଣସି ଗୋଟିଏ ଆସନରେ ୨ଲକ୍ଷ ଭୋଟର ଅଛନ୍ତି, ତେବେ ସେହି ଆସନରେ ପ୍ରାୟ ୨ ହଜାର ଲୋକଙ୍କ ମତ ନିଆଯିବା ଉଚିତ, କେବଳ ସେତେବେଳେ ହିଁ ଏକଜିଟ ପୋଲ ସଠିକ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିପାରେ। ହରିୟାଣାରେ ମୋଟ ୯୦ ଟି ବିଧାନସଭା ଆସନ ଅଛି । ଏହି ଅର୍ଥରେ, ସମଗ୍ର ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ୧ ଲକ୍ଷ ୮୦ ଲୋକଙ୍କ ମତାମତ ନେଇ ଏକଜିଟ ପୋଲ ସଠିକ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିପାରେ।
୧୯୮୦ ଦଶକରେ ଭାରତରେ ଏକଜିଟ ପୋଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବାର ପରମ୍ପରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ସେତେବେଳେ କେବଳ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଭିତ୍ତିକ ସର୍ଭେ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିଲା। ୧୯୯୬ରେ CSDS ଏକ ଏକଜିଟ ପୋଲ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲା। ଏହି ଏକଜିଟ ପୋଲ ଦୂରଦର୍ଶନରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା । ୧୯୯୯ରେ ଘରୋଇ ଟେଲିଭିଜନର ଆସିବା ପରେ, ଏକଜିଟ ପୋଲ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ଲାଗିଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେଶର ୧୦ଟି ବଡ ଏଜେନ୍ସି ଏହାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛନ୍ତି। ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଆକ୍ସିସ ମାଇ ଇଣ୍ଡିଆ, ସି-ଭୋଟର, ଚାଣକ୍ୟ, ଜନ କି ବାତ, ପୋଲ ଷ୍ଟ୍ରେଟ ପ୍ରମୁଖ।