ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ୧୮ା୧୨: ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ(ଇସି) ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂସ୍ଥା, ଯାହା କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକାଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଭାବେ କାମ କରେ। ଏହା ଯେପରି ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ଦୂରତା ବଜାୟ ରଖେ ସାହା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ୩ କମିଶନରଙ୍କ କାମ। ତେଣୁ କୌଣସି ସରକାରୀ ଅଧିକାରୀ ଇସି ନିକଟକୁ ଚିଠି ଲେଖି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ(ପିଏମ୍ଓ) ତରଫରୁ ଏକ ବୈଠକରେ ଯୋଗ ଦେବାକୁ କହିପାରିବେ ନାହିଁ। ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ମୁଖ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନର (ସିଇସି) ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନିକଟକୁ ଚିଠି ଲେଖିପାରିବେ। ୧୯୯୯ରେ ସିଇସି ଏମ୍. ଏସ୍. ଗିଲ୍ ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅଟଳ ବିହାରୀ ବାଜପେୟୀଙ୍କୁ ନିର୍ବାଚନୀ ସଂସ୍କାର ବାବଦରେ ଚିଠି ଲେଖିଥିଲେ। ୨୦୧୬ରେ ସିଇସି ନସିମ୍ ଜାଇଦିି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କୁ ଚିଠି ଲେଖି ଭିଭିପିଏଟି ମେଶିନ ବାବଦରେ ଅର୍ଥ ମଞ୍ଜୁର ପାଇଁ ନିବେଦନ କରିଥିଲେ। ଉଭୟ ଉଦାହରଣରେ ଇସି ପକ୍ଷରୁ ହିଁ କୌଣସି ପ୍ରସଙ୍ଗ ବା ସମସ୍ୟା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଜଣାଯାଇଥିବା ଦେଖାଯାଏ। କିନ୍ତୁ ସଦ୍ୟ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିବା ଘଟଣା ଏହାର ଓଲଟା। ଏଠାରେ ଆଇନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନରଙ୍କୁ ଚିଠି କରାଯାଇ ପିଏମ୍ଓ ବୈଠକରେ ଯୋଗଦେବାକୁ କୁହାଯାଇଥିଲା, ଯାହାକୁ ନେଇ ଅନେକେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛନ୍ତି।
ଲେଖାଯାଇଥିଲା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରମୁଖ ସଚିବଙ୍କ ଏହି ବୈଠକରେ ମୁଖ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନର ଯୋଗ ଦେବାକୁ ପିଏମ୍ଓ ଚାହେଁ। ଜଣେ ସରକାରୀ ଅଧିକାରୀ ଯେତେବଡ଼ ପଦବୀରେ ଥିଲେ ବି କୌଣସି ଏକ ଆଲୋଚନା ପାଇଁ ସିଇସିଙ୍କୁ ଡାକିପାରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ଜଣେ ପୂର୍ବତନ ସିଇସି କହିଛନ୍ତି। କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକାଠାରୁ ଇସି ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ରହିବାକୁ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ମଧ୍ୟ ଦୋହରାଇ ଆସିଛନ୍ତି। ୧୯୯୫ରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଦାଲତ ପୂର୍ବତନ ସିଇସି ଟି. ଏନ୍. ସେଶାନ ବନାମ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଏକ ମାମଲାରେ କହିଥିଲେ, ନିର୍ବାଚନ ଦାୟିତ୍ୱ ତୁଲାଉଥିବା ସଂସ୍ଥା ସର୍ବଦା କ୍ଷମତାରେ ଥିବା ଦଳଠାରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଲଗା ରହିବା ଏକ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଗୁଣ। ପୂର୍ବରୁ ନିରପେକ୍ଷତା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଇସିକୁ ସମାଲୋଚିତ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଛି।
ଇସି, କେନ୍ଦ୍ର ଉପରେ ଅଙ୍ଗୁଳି
ଇସି ଓ ପିଏମ୍ଓ ବୈଠକ ବାବଦରେ ଜଣାପଡ଼ିବା ପରେ ଏହାକୁ ନେଇ ବିରୋଧୀ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛନ୍ତି। ସାମ୍ବିଧାନିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା ଉଭୟ ଇସି ଏବଂ ପିଏମ୍ଓର ଦାୟିତ୍ୱ ଥିଲା ବୋଲି କଂଗ୍ରେସ ବରିଷ୍ଠ ନେତା ଶଶୀ ଥରୁର କହିଛନ୍ତି। ପ୍ରଥମେ ବୈଠକରେ ଯୋଗଦେବେନାହିଁ ବୋଲି କହିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ସିଇସି ଏବଂ ଅନ୍ୟ ୨ ଜଣ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନର କାହିଁକି ଅନ୍ଲାଇନ ମିଟିଂ କଲେ ତାହାର ଜବାବ ରଖିବା ଜରୁରୀ। ଇଲେକ୍ସନ କମିଶନ ଏକ ସ୍ବଂୟଚାଳିତ ସଂସ୍ଥା ଏବଂ ପିଏମ୍ଓ ଏହାକୁ ସମନ କରିବାର କୌଣସି ଆଧାର ନାହିଁ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି। ଇସି ନିରପେକ୍ଷ ଭୂମିକା ତୁଲାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଏ। ଆଗକୁ ୫ ରାଜ୍ୟରେ ନିର୍ବାଚନ ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ଯଦି ପିଏମ୍ଓ ଏପରି ସିଇସିଙ୍କ ସହ ବୈଠକ କରିବେ ତେବେ ନିର୍ବାଚନ କିପରି ନିରପେକ୍ଷ ହେବ ବୋଲି କଂଗ୍ରେସ ନେତା ମଲ୍ଲିକାର୍ଜୁନ ଖାର୍ଗେ କହିଛନ୍ତି। ଏ ନେଇ କଂଗ୍ରେସ ନେତା ଶୁକ୍ରବାର ଲୋକ ସଭାରେ ମୁଲତବୀ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରିଛନ୍ତି। ମୋଦି ସରକାର ନିର୍ବାଚନ କମିଶନକୁ ନିଜ ଅଧୀନକୁ ନେଇ ସାରିଥିବା ବିରୋଧୀ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି।