ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୭।୧୧ : ଆମ ଆଦମୀ ପାର୍ଟି ଦାବି କରୁଛି ଏନଫୋର୍ସମେଣ୍ଟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ ଦିଲ୍ଲୀ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଅରବିନ୍ଦ କେଜରିୱାଲଙ୍କୁ ଗିରଫ କଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ତାଙ୍କ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେବେ ନାହିଁ ଏବଂ ନିଜେ ସରକାରଙ୍କୁ ଜେଲରୁ ଚଳାଇବେ। କିନ୍ତୁ ଏହା ଦେଶର ଆଇନ ଅନୁସାରେ କେତେଦୂର ସମ୍ଭବ ସେ ଦେଇ ରାଜନୈତିକ ସ୍ତରରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିବାରେ ଲାଗିଛି। ବିଧାନସଭାରେ ବୈଠକ କରି ଆମ ଆଦମୀ ପାର୍ଟିର ବିଧାୟକମାନେ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ପାରିତ କରିଥିବା ଜଣାଯାଇଛି। ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାରଙ୍କ ବରିଷ୍ଠ ମନ୍ତ୍ରୀ ଅତିଶୀ ମାର୍ଲେନା ଏବଂ ସୌରଭ ଭରଦ୍ୱାଜ ଗଣମାଧ୍ୟମକୁ ଏହି ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି।
କିନ୍ତୁ ଆତିଶୀଙ୍କ ଏହି ଦାବି ପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଛି ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଦେଶର ସମ୍ବିଧାନ କ’ଣ କହିଥାଏ? ସରକାରଙ୍କୁ ଜେଲରୁ ଚଳାଇ ଅରବିନ୍ଦ କେଜରିୱାଲ ଏକ ନୂତନ ପରମ୍ପରା ଆରମ୍ଭ କରିବେ କି? ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ତାଙ୍କର ସଚ୍ଚୋଟ ରାଜନୀତି କରିବା ଦାବିର କ’ଣ ହେବ?
ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଏପରି ଅନେକ ଘଟଣା ଘଟିଛି ଯେଉଁଠାରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା କିନ୍ତୁ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ସେମାନଙ୍କ ପଦବୀରେ ରହିଆସିଥିଲେ। ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଜଣେ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାରଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀ ସତ୍ୟେନ୍ଦ୍ର ଜୈନ ମଧ୍ୟ ଜେଲ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିବାବେଳେ ତିହାର ଜେଲରେ ରହିଥିବା ଏହି ମାମଲାରେ ଜଡିତ ଅଛନ୍ତି।
କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ବି ଏପରି ପରିସ୍ଥିତି ଉପୁଜିଛି ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଗିରଫ ହୋଇଛନ୍ତି, ସେ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇ ନୈତିକତାର ମାନ ବଜାୟ ରଖିଛନ୍ତି। ଯେତେବେଳେ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବଙ୍କୁ ଗୋଖାଦ୍ୟ ଦୁର୍ନୀତିରେ ଜେଲ ଯିବାକୁ ପଡିଲା, ସେତେବେଳେ ସେ ତାଙ୍କ ସ୍ତୀ ରାବ୍ରି ଦେବୀଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କରିଥିଲେ। ସେହିଭଳି ଜେଲ ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ଜୟଲଳିତ ପନିର ସେଲଭମ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କରିଥିଲେ। ପରେ ସେ ଜାମିନରେ ଆସିବା ପରେ ହିଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।
ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ବରିଷ୍ଠ ଓକିଲ ଅଶ୍ୱିନୀ କୁମାର ଦୁବେ କହିଛନ୍ତି ସମ୍ବିଧାନରେ କିଛି କୁହାଯାଇ ନାହିଁ ଯାହା ଦ୍ୱାରା କୁହାଯାଇପାରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଜେଲ ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ତାଙ୍କ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେବାକୁ ପଡିବ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କିମ୍ବା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କର ଅନ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ ସମାନ କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ପଦବୀ ହେଉଛି ଦଳର ମୁଖ୍ୟ। ଯଦି କୌଣସି ମନ୍ତ୍ରୀ ଜେଲ ଯିବା ସମୟରେ ତାଙ୍କ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେବା ପାଇଁ କୌଣସି ବାଧ୍ୟବଧ୍ୟକତା ନାହିଁ, ତେବେ ସେହି ସମାନ ଆଇନଗତ ପରିସ୍ଥିତି ଜଣେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ, ଅର୍ଥାତ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଇସ୍ତଫା ଦେବା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ନୁହେଁ।
କିନ୍ତୁ, କୋର୍ଟ ହେଉ କିମ୍ବା ସରକାର ହେଉ, ପରମ୍ପରା ଏବଂ ନୈତିକତା ସେଗୁଡିକ ଚଳାଇବାରେ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି। କୌଣସି ଆଇନ ତିଆରି ହେବା ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ ଏହା ସହିତ ଜଡିତ ପରମ୍ପରାକୁ ବିଚାରକୁ ନିଆଯାଏ। ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପରମ୍ପରା ରହିଆସିଛି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇ ଜେଲକୁ ଯାଉଛନ୍ତି। ଏଥିରୁ ସେମାନେ ରାଜନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମଧ୍ୟ ଉପକୃତ ହୁଅନ୍ତି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଯଦି କେଜରିୱାଲ ଜେଲ ଯିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ, ଏବଂ ସେ ତାଙ୍କ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ନ ଦିଅନ୍ତି, ତା’ହେଲେ ସେ ଲୋକପ୍ରିୟତା ହରାଇ ପାରନ୍ତି। ବିରୋଧୀ ତାଙ୍କୁ ନିଜର ତଥାକଥିତ ସଚ୍ଚୋଟତାର ସାର୍ଟିଫିକେଟ ଆଧାରରେ ପ୍ରଶ୍ନ କରି ପାରିବେ, ଯାହା ତାଙ୍କୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇବ ବୋଲି ରାଜନୈତିକ ମହଲରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଉଛି।
ଅଶ୍ୱିନୀ କୁମାର ଦୁବେ କହିଛନ୍ତି ଜଣେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଜେଲରେ ଥିବାବେଳେ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରଶାସନ ଚଳାଇ ପାରିବେ ନାହିଁ। ସେବି ଦେଶର ଏକ ବଡ ଶିଳ୍ପପତିଙ୍କୁ ଏକ ସ୍କାମରେ ଗିରଫ କରିଥିଲା। ବ୍ୟବସାୟ ଜାରି ରଖିବା ପାଇଁ ଶିଳ୍ପପତି ଜେଲରେ ଏକ ଛୋଟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଚଳାଇବାକୁ ଅନୁମତି ମାଗିଥିଲେ। କୋର୍ଟ ତାଙ୍କୁ ଏହି ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଏକ ରାଜ୍ୟ ଚଳାଇବା ଏବଂ ଏକ କମ୍ପାନୀ ଚଳାଇବା ମଧ୍ୟରେ ବହୁତ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଅଛି। କୌଣସି ଅଦାଲତ ଏପରି ଅନୁମତି ଦେଇପାରିବେ ନାହିଁ ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କ ସରକାର ଜେଲରୁ ଚଳାଇବେ। ଅଦାଲତର ନିଷ୍ପତ୍ତି ମଧ୍ୟ ସମ୍ବିଧାନର କିଛି ବିଭାଗ କିମ୍ବା ପରମ୍ପରା ଦ୍ୱାରା ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇଛି। ଏପରିକି କୋର୍ଟ ଏହାଠାରୁ ଭିନ୍ନ କୌଣସି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ କେଜରିୱାଲଙ୍କୁ ଜେଲରୁ ସରକାର ଚଳାଇବାକୁ କୌଣସି କୋର୍ଟ ଅନୁମତି ଦେବେ ବୋଲି ସମ୍ଭାବନା ନାହିଁ।
କିନ୍ତୁ ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଦିଲ୍ଲୀର ଲେଫ୍ଟନାଣ୍ଟ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ରିପୋର୍ଟ କରିବେ ସାଧାରଣ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତି ଆଧାରରେ ରାଜଧାନୀରେ ଆଇନ ଶୃଙ୍ଖଳା ପରିସ୍ଥିତି ଦେଖାଦେଇଛି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଶାସନ ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ପଦକ୍ଷେପ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ନିକଟକୁ ଆସିବ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ କେଉଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯିବ ତାହା କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ବିବେକ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବ।