ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ୮ ମାର୍ଚ୍ଚକୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମହିଳା ଦିବସ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଇଆସୁଛି। ସମାଜରେ ମହିଳାଙ୍କ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକାକୁ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ କରୁଥିବା ଏହି ବିଶେଷ ଦିନରେ ଆଜି ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ପଶ୍ଚିମ ଚମ୍ପାରଣ ଜିଲ୍ଲାର କିଛି ଏପରି ମହିଳାଙ୍କ କାହାଣୀ କହୁଛୁ, ଯେଉଁମାନେ ପ୍ରତିଦିନ ମୃତ୍ୟୁର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି। ଦିନ ହେଉ କି ରାତି, ଏହି ମହିଳାମାନେ ଶହଶହ କିଲୋମିଟର ବ୍ୟାପୀ ଘନ ଜଙ୍ଗଲରେ ୨୪ ଘଣ୍ଟା ପାଟ୍ରୋଲିଂ କରନ୍ତି।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ସେ ଜଙ୍ଗଲର ସବୁଠାରୁ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଏବଂ ନିଷ୍ଠୁର ଶିକାରୀଙ୍କ ଗଡ଼ରେ ବାସ କରନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ସୁରକ୍ଷା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରନ୍ତି। ଆଜି ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ବିହାରର ଏକମାତ୍ର ବ୍ୟାଘ୍ର ସଂରକ୍ଷଣ ସ୍ଥାନ ‘ବାଲ୍ମୀକି’ ଏବଂ ‘ଉଦୟପୁର ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଅଭୟାରଣ୍ୟ’ରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ମହିଳା ବନ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ବିଷୟରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସୂଚନା ଦେବାକୁ ଯାଉଛୁ।
ବିହାରର ପଶ୍ଚିମ ଚମ୍ପାରଣ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ, ରାଜ୍ୟର ଏକମାତ୍ର ବ୍ୟାଘ୍ର ସଂରକ୍ଷଣ ସ୍ଥାନ, ବାଲ୍ମିକୀ ପ୍ରାୟ ୯୦୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପିଛି। ଏହାର ମହିମାକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ଏହାକୁ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି। ପ୍ରଥମ ଭାଗ (ଡିଭିଜନ ଏକ)ରେ ମଙ୍ଗୁରାହା, ଗୋବର୍ଦ୍ଧନ ଏବଂ ରାଘିଆ ରେଞ୍ଜ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଭାଗ (ଡିଭିଜନ ଦୁଇ)ରେ ମଦନପୁର ଏବଂ ବାଲ୍ମିକୀ ନଗର ସମେତ ମୋଟ୍ ୫ଟି ରେଞ୍ଜ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଜାଣି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ ଯେ, ନେପାଳର ଚିତଓ୍ବାନ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ସହିତ ସୀମା ସେୟାର କରୁଥିବା ଏହି ବାଲ୍ମିକୀ ବ୍ୟାଘ୍ର ଅଭୟାରଣ୍ୟର ସୁରକ୍ଷାରେ ମହିଳା ବନ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି।
ଉଦୟପୁର ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଅଭୟାରଣ୍ୟର ମଝାରିଆ ରେଞ୍ଜରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ଫରେଷ୍ଟ ଗାର୍ଡ କେଶର ରାଜ କୁହନ୍ତି, ସେ ୨୦୨୨ରେ ବନ ବିଭାଗରେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପୋଷ୍ଟିଂ ବେଟିଆ ବନ ବିଭାଗର ବାଘ ରେଞ୍ଜରେ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ପର୍ବତମାଳାର ଭିଟିଆର ମଦନପୁର ପର୍ବତମାଳାର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ, ଯାହା ମୁଖ୍ୟତଃ ବାଘ ଏବଂ ଚିତାବାଘର ଗତିବିଧି ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା। ଦାୟିତ୍ୱ ନେବାର ମାତ୍ର ଦୁଇ ମାସ ପରେ, କେଶର ଚିତାବାଘର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଲେ। କେଶରଙ୍କ କହିବା ଅନୁଯାୟୀ, ପାଟ୍ରୋଲିଂ ସମୟରେ ଏକ ଚିତାବାଘ ତାଙ୍କ ସାମ୍ନାରୁ ମାତ୍ର ୧୦ ଫୁଟ ଦୂରତାରେ ଚାଲିଯାଇଥିଲା। ଅନ୍ୟ ବନ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ତାଲିମ ଏବଂ ସମର୍ଥନ ଯୋଗୁ ସେ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ।
ସେ ଦାୟିତ୍ୱ ନେବାର ମାତ୍ର ୧୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ, କେଶରଙ୍କୁ ୫ ଫୁଟ ଲମ୍ବା ଏବଂ ୧୫୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ଓଜନର ଏକ କୁମ୍ଭୀର ଉଦ୍ଧାର କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଲା। ତାଙ୍କ ସହିତ ଅନ୍ୟ କିଛି ବନ କର୍ମଚାରୀ ମଧ୍ୟ ଉଦ୍ଧାର କାର୍ଯ୍ୟରେ ସାମିଲ ଥିଲେ, ଯାହାଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଉଦ୍ଧାର କାର୍ଯ୍ୟ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା। ବେଟିଆ ବନ ଡିଭିଜନର ଡିଏଫଓ ଆତିଶ କୁମାର କୁହନ୍ତି ଯେ, କେବଳ ପୁରୁଷମାନେ ନୁହେଁ, ବରଂ ଜଙ୍ଗଲ ଏବଂ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଯତ୍ନ ପାଇଁ ନିୟୋଜିତ ମହିଳା ବନକର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଆଗକୁ ଆସି ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେମାନଙ୍କର ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଏଥିରେ ସେ କୌଣସି ସ୍ତରରେ ପଛରେ ନାହାନ୍ତି। ମୋଟାମୋଟି କହିବାକୁ ଗଲେ ଉଦୟପୁର ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଅଭୟାରଣ୍ୟର ସୁରକ୍ଷା ପୁରୁଷ ଏବଂ ମହିଳା ବନ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ କାନ୍ଧ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ।